Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Kutnie

Świerzb jest chorobą wywołaną przez wewnętrznego pasożyta skóry. Cechuje go różnopostaciowa swędząca wysypka z typowym umiejscowieniem (brzuch, piersi, narządy płciowe, ręce, przestrzenie między placami, nadgarstki), u dzieci nierzadko występuje na całym ciele, u niemowląt najczęściej na dłoniach i piętach. Objawy zakażenia świerzbem są bardzo podobne do objawów reakcji alergicznych i często mylone z alergiami.

 

Świerzbowce, drążąc w skórze korytarze powodują świąd, zwykle w godzinach wieczornych i nocnych. Człowiek drapiąc skórę może dodatkowo ją uszkadzać stwarzając ryzyko infekcji.  Dochodzi do powstawania na skórze pęcherzyków, grudek oraz reakcji alergicznych. Okres wylęgania: Od 2 do 4 tygodni. Do pełnego rozwoju choroby dochodzi w ciągu 2 miesięcy. Choroba ma charakter sezonowy. Najwięcej zachorowań obserwuje się jesienią (od sierpnia do listopada) i zimą. Ich wzrost może korelować z niedostatecznymi warunkami higienicznymi w trakcie wyjazdów oraz z ożywionymi kontaktami towarzyskimi i w związku z tym większym prawdopodobieństwem spotkania się z osobami zarażonymi. Najczęstsze ogniska zachorowań stanowią ogniska domowe. 

Drogi szerzenia się

U 2/3 pacjentów do zakażenia dochodzi zwykle na drodze kontaktu bezpośredniego ze skórą chorego. Transmisja zarażenia odbywa się podczas bezpośredniego kontaktu ze skórą osoby zarażonej. Rzadziej u ok. 1/3 pacjentów do zakażenia może dojść za pośrednictwem przedmiotów przez ich długotrwały kontakt ze skórą zarażoną (pożyczone ubrania, spanie w łóżku, w którym wcześniej przebywała osoba chora na świerzb, używanie tego samego ręcznika itp.)

 

Świerzb norweski - jest ciężką postacią świerzbu. Mogą pojawić się wtedy na całym ciele rozległe obszary nawarstwionej, złuszczonej skóry w postaci cienkiej skorupy. Tak zmieniona skóra zawiera wielką liczbę świerzbowców i ich jaj! Osoby chorujące na świerzb norweski mogą nie wykazywać tak charakterystycznych symptomów dla tej choroby, jak silny świąd i wysypka. Chorzy są bardzo zaraźliwi dla innych, mogą rozsiewać infekcję przez bezpośrednie kontakty (nawet podanie ręki oraz przez zainfekowane świerzbowcami rzeczy tj. odzież, łóżko, meble). Osoby chorujące na świerzb norweski powinny otrzymać szybką i skuteczną pomoc medyczną, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się świerzbu.

Czynniki sprzyjające szerzeniu się świerzbu:

- niska odporność – wrodzone i nabyte niedobory odporności;

- duże skupiska ludzi oraz dzieci uczęszczające do żłobka, szkoły, przedszkola, kolonie, obozy, internaty, przymierzalnie ubrań w sklepie, zakłady pracy, środki komunikacji publicznej;

- brak odpowiednich środków i warunków sanitarnych;

- brak troski o higienę.

Jak lekarz rozpoznaje świerzb?

Rozpoznanie ustala się na podstawie wywiadu i typowego obrazu klinicznego, najlepiej z dodatnim wynikiem badania mikroskopowego zeskrobin naskórka. Zmiany na skórze są zazwyczaj dość charakterystyczne i lekarz może łatwo rozpoznać świerzb.

Okres zakaźności

Zmiany skórne są zaraźliwe dla otoczenia już w momencie ich pojawienia się. Pacjent, nawet kiedy jest w okresie bezobjawowym już zaraża innych. A osoby z najbliższego otoczenia chorego (nawet te, u których nie występują jeszcze objawy) już wymagają leczenia. Leczeniu powinny się poddać wszystkie osoby chore oraz te które miały z nimi bliski kontakt w ciągu miesiąca wstecz od daty wystąpienia objawów.

Unieszkodliwianie źródła zakażenia

Podstawową zasadą leczenia świerzbu jest równoczesna terapia wszystkich osób z kontaktu. Istotne znaczenie dla wczesnego wykrycia chorych mają przeglądy higieniczne, zwłaszcza w żłobkach, szkołach, internatach, domach opieki społecznej i innych skupiskach ludzi.