Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Radomsku

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) szczepienia każdego roku ratują przed śmiercią ok. 2,5 mln osób na całym świecie. Stosowane regularnie i na masową skalę sprawiły, że znacznie zmniejszyła się w Polsce zapadalność m.in. na odrę, świnkę, różyczkę czy wirusowe zapalenie wątroby typu B.

Niestety od kilku lat rośnie w Polsce liczba osób uchylających się od obowiązkowych szczepień ochronnych. Z danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny wynika, że w ciągu ostatnich 8 lat w całej Polsce liczba ta wzrosła ponad 8-krotnie (2011 r. – 4689 uchyleń; 2012 r. – 5340 uchyleń; 2013 r.– 7248 uchyleń; 2014 r. – 12 681 uchyleń; 2015 r. – 16 689 uchyleń; 2016 r. – 23 147 uchyleń; 2017 r. – 30 090 uchyleń; a w 2018 r. – 40 342 uchylenia). W porównaniu do 2017 r., liczba przypadków uchylania się od obowiązkowych szczepień w 2018 r. zwiększyła się więc o ponad 1/3.

Problem ten zauważalny jest również w woj. łódzkim. W 2018 r., podobnie jak w latach wcześniejszych, nastąpił dalszy spadek wykonania szczepień obowiązkowych. Dotyczył on szczepień wykonywanych u dzieci w 1, 2, 6 i 14 r.ż. 

W woj. łódzkim systematycznie, z roku na rok, rośnie liczba osób, które odmawiają wykonania obowiązkowych szczepień ochronnych. W 2018 r. do organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej zgłoszono informacje o 2158 rodzicach/opiekunach dzieci odmawiających wykonania obowiązkowych szczepień u swoich dzieci. Odnotowano wzrost w stosunku do poprzedniego roku, w którym zgłoszono informacje o 1768 takich rodzicach/opiekunach. Jako najczęstsze przyczyny odmów (35%) wskazywano wpływ ruchów antyszczepionkowych, rzadziej wystąpienie NOP, wpływ środowisk propagujących medycynę alternatywną, odrębności kulturowe, religijne lub etniczne. W 2018 r. liczba niezaszczepionych dzieci w związku z uchylaniem się od obowiązku szczepień na terenie woj. łódzkiego wyniosła 1480 (w IV kwartale 2017 r. – 1182).

Jakie konsekwencje przed nami? Niezaszczepienie dziecka może okazać się śmiertelnie groźne dla jego zdrowia. A zwiększająca się liczba osób niezaszczepionych, czyli zmniejszający się odsetek osób uodpornionych – rodzi ryzyko epidemii różnych chorób, występujących teraz sporadycznie.

W ostatnim czasie wokół szczepień ochronnych narosło wiele mitów i półprawd. Należy podkreślić, że szczepionki należą do najskrupulatniej przebadanych i najbezpieczniejszych preparatów medycznych. Podlegają wielu rygorystycznym wymogom w zakresie produkcji, kontroli jakości przed dopuszczeniem do obrotu oraz monitorowania jakości i działań niepożądanych po wprowadzeniu ich do obiegu.

Istotnym elementem kontroli bezpieczeństwa szczepionek jest monitorowanie niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP). Niepożądany odczyn poszczepienny to nieprawidłowa reakcja organizmu pojawiająca się po zastosowaniu szczepionki, a przyczyną NOP może być m.in. działanie samej szczepionki (np. uczulenie na jej składnik) czy nieprawidłowe jej podanie. W 2018 r. na terenie woj. łódzkiego odnotowano 187 przypadków niepożądanych odczynów poszczepiennych. W zdecydowanej większości były to łagodne niepożądane odczyny poszczepienne, czyli takie, które nie mają szczególnie dużego nasilenia i charakteryzują się występowaniem miejscowego obrzęku kończyny, miejscowego zaczerwienienia, gorączki. Zarejestrowano 16 przypadków poważnych NOP-ów i 4 przypadki ciężkich NOP-ów.

Pamiętajmy, szczepienia obowiązkowe są nie tylko obowiązkiem. To także przejaw rozsądku, gest altruizmu wobec społeczeństwa oraz wielka troska o najbliższych.