Higiena Pracy i Nadzór nad Chemikaliami
Zakres działania Sekcji Higieny Pracy
Akty prawne
Dopalacze
Dopalacze - infolinia Państwowej Inspekcji Sanitarnej
Dopalacze - punkt konsulacyjny
Dopalacze - broszura
Dopalacze - ulotka dla młodzieży
Dopalacze - ulotka dla rodziców
Badania i pomiary
Obowiązkiem pracodawcy w myśl obowiązujących przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy jest zdefiniowanie czynników szkodliwych dla zdrowia występujących na danym stanowisku pracy i wykonywanie badań i pomiarów stężeń i natężeń tych czynników w wymaganych przepisami prawa odstępach czasowych. Wykonywanie badań i pomiarów czynników szkodliwych, o których mowa powyżej, to nie jedyny obowiązek nałożony na pracodawcę w celu zapewnienia higienicznych i bezpiecznych warunków pracy na stanowiskach pracy, na których stwierdza się występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia. Poniżej zamieszczamy poradnik dla pracodawców, w którym zebrane zostały najważniejsze informacje dotyczące badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, zasady i tryb przeprowadzania badań i pomiarów, częstotliwość ich wykonywania.
Badania i pomiary czynników szkodliwych w środowisku pracy - poradnik
Komunikaty I, II, III, IV dot. najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy
Komunikat nr XI dot. najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
Komunikat nr XII dot. najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
Choroby zawodowe
Państwowa Inspekcja Sanitarna prowadzi postępowania w sprawie chorób zawodowych. Zamieszczony poniżej poradnik zawiera informacje o tym, jakie schorzenia mogą zostać uznane za choroby zawodowe, a także jaki jest tryb postępowania w przypadku podejrzenia występowania choroby zawodowej.
Wykaz chorób zawodowych
Wzór zgłoszenia choroby zawodowej
Choroby zawodowe - poradnik
Palenie w miejscu pracy
Znak - zakaz palenia
Substancje chemiczne
W przypadku wykorzystywania w działalności zawodowej substancji / mieszanin chemicznych stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzkiego niedopuszczalne jest stosowanie substancji niebezpiecznej, mieszaniny niebezpiecznej, substancji stwarzającej zagrożenie lub mieszaniny stwarzającej zagrożenie bez posiadania aktualnego spisu tych substancji i mieszanin oraz kart charakterystyki, a także opakowań zabezpieczających przed ich szkodliwym działaniem, pożarem lub wybuchem. Pracodawca ma również obowiązek poinformować pracownika o zagrożeniach, prawidłowym postępowaniu z chemikaliami i środkach ochrony. Poniżej zamieszczamy plik opisujący powyższe obowiązki oraz przykładowy wzór spisu, o którym mowa powyżej.
Spis substancji
Informacja o substancjach chemicznych - wzór
Informacje dot. prac w narażeniu na czynnik rakotwórczy / mutagenny
"Substancje niebezpieczne pod kontrolą" - europejska kampania informacyjna dot. zagrożeń związanych z występowaniem niebezpiecznych substancji chemicznych w miejscu pracy
Usuwanie azbestu
Mając na względzie upowszechnianie informacji dotyczących bezpiecznego usuwania produktów i wyrobów zawierających azbest, zamieszczamy poniżej poradnik dla pracodawców, którzy zatrudniają pracowników przy pracach rozbiórkowych związanych z jego usuwaniem. Poradnik zawiera informacje o szkodliwości azbestu, który jest uznany za substancję o działaniu rakotwórczym, a także niezbędne informacje dotyczące prowadzenia prac, podczas których usuwane są wyroby azbestowe.
Azbest - poradnik
Czynniki biologiczne w środowisku pracy
Pojęcie „ czynniki biologiczne w środowisku pracy” wywodzi się z przepisów prawnych Unii Europejskiej zakresu ochrony pracy. Przedmiotem unijnej dyrektywy nr 2000/54/WE z dnia 18.09.2000r. jest ochrona pracowników związanym z ekspozycją na czynniki biologiczne w środowisku pracy.
W prawie polskim minimalne wymagania w stosunku do stanowisk, na których występuje narażenie na czynniki biologiczne określa rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia pracowników narażonych na te czynniki
( Dz. U. z 2005r. Nr 81, poz. 716 ze zm.).
Rozporządzenie określa:
1) klasyfikację i wykaz czynników biologicznych;
2) wykaz praz narażających pracowników na działanie czynników biologicznych;
3) szczegółowe warunki ochrony pracowników przed zagrożeniami spowodowanymi przez szkodliwe czynniki biologiczne, w tym rodzaje środków niezbędnych do zapewnienia ochrony zdrowia i życia pracowników narażonych na działanie tych czynników, zakres stosowania tych środków oraz warunki i sposób monitorowania stanu zdrowia narażonych pracowników;
4) sposób prowadzenia rejestru prac narażających pracowników na działanie szkodliwych czynników biologicznych i rejestru pracowników zatrudnionych przy tych pracach oraz sposób przechowywania i przekazywania tych rejestrów do podmiotów właściwych do rozpoznawania lub stwierdzania choroby zawodowej.
Załączniki:
1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia pracowników narażonych na te czynniki ( Dz. U. 2005r. Nr 81, poz. 716 ze zm.).
1.a Rozporządzenie MZ zmieniające rozporządz. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych ...
2. Wzór informacji o użyciu czynnika biologicznego składanej przez pracodawcę do właściwego inspektora sanitarnego.
3. „ Co warto wiedzieć na temat czynników biologicznych”- publikacja opracowana przez pracowników Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi.
4. „Obowiązki pracodawcy wobec pracowników w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych’’- opracowanie w publikacji „Praca i zdrowie’’, autor Katarzyna Kitajewska z Głównego Inspektoratu Sanitarnego.
5. „ Czynniki biologiczne w środowisku pracy- ocena ryzyka zawodowego”- opracowanie w publikacji Bezpieczeństwo pracy, autorzy: dr Lidia Zapór, mgr Małgorzata Gołofit-Szymczak Centralny Instytut Ochrony Pracy- Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie.
Szczepienia ochronne pracowników
Zgodnie z art. 16.1. rozporządzenia w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia pracowników narażonych na te czynniki „ w przypadku wystąpienia lub możliwości wystąpienia w środowisku pracy szkodliwego czynnika biologicznego, przeciw któremu jest dostępna szczepionka , stosuje się odpowiedni przepisy ustawy z dnia 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi ( t.j. Dz. U. 2018 poz.151)
2. Pracodawca zleca wykonywanie prac związanych z narażeniem na kontakt ze szkodliwym czynnikiem biologicznym zakwalifikowanym do grupy 3 lub 4 zagrożenia pracownikom właściwie zabezpieczonym, w tym uodpornionym przy użyciu dostępnych szczepionek.
Wykaz rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników określa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 stycznia 2012r. w sprawie wykazu czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności ( Dz.U. 2012, poz. 40).
Załącznik:
1. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 stycznia 2012r. w sprawie wykazu czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności ( Dz.U. 2012, poz. 40).
Zranienia ostrymi narzędziami przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych.
Wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące prac związanych z narażeniem na zranienie ostrymi narzędziami używanymi przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych przez podmioty wykonujące działalność leczniczą określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 2013r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac związanych z narażeniem na zranienie ostrymi narzędziami używanymi przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych (Dz.U. z 2013r., poz. 696).
Ostrymi narzędziami w rozumieniu rozporządzenia są wyroby medyczne służące do cięcia, kłucia oraz mogące spowodować zranienie lub przeniesienie zakażenia. Do tej kategorii należy zaliczyć wszelkie igły, skalpele itp. Jako ostre przedmioty powinny być traktowane również te wyroby medyczne, które przy swoim zwykłym użytkowaniu mogą nieść zagrożenie zranieniem np. ampułki szklane po ich otwarciu (przełamaniu).
Zranienie ostrym narzędziem w tym rozporządzeniu traktowane jest jako wypadek przy pracy. W myśl obowiązujących przepisów za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodującą uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą.
W celu ochrony pracowników przed zranieniami ostrymi narzędziami pracodawca stosuje wszelkie dostępne środki eliminujące lub ograniczające stopień narażenia na zranienia ostrymi narzędziami.
Nie każde zdarzenie jest w Polsce zgłaszane zarówno przez personel medyczny jak i pracodawców. Wynika to m.in. z:
- niskiej świadomości zagrożeń wynikających z ekspozycji zawodowej wśród personelu medycznego,
- obawy przed podważeniem kompetencji przez przełożonego, czy nawet zwolnieniem z pracy,
- przeciążenia pracą, wykonywaną często pod presją czasu i konieczności zaspokojenia potrzeb pacjentów, w pośpiechu bez wsparcia ze strony zespołu, wykonując wiele zadań w tym samym czasie.
Załączniki:
1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 2013r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac związanych z narażeniem na zranienie ostrymi narzędziami używanymi przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych (Dz. U. z 2013 r., poz. 696).
2. Przewodnik po rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac związanych z narażeniem na zranienie ostrymi narzędziami używanymi przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych. z dnia 6 czerwca 2013 r.