Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Słupcy

W listopadzie zwracamy uwagę na zdrowie mężczyzn, szczególnie w zakresie raka jąder i raka prostaty. Wielu mężczyzn unika rozmów o zdrowiu, zwłaszcza jeśli dotyczy ono spraw intymnych. Społeczny stereotyp „twardziela”, który nie narzeka, nie chodzi do lekarza i „wszystko zniesie”, sprawia, że badania profilaktyczne są często ignorowane. Niestety – nowotwory nie patrzą na płeć ani na siłę woli. Szczególnie dwa nowotwory dotykają mężczyzn wyjątkowo często: rak prostaty i rak jądra.

Rak prostaty – najczęstszy nowotwór u mężczyzn

Rak prostaty to jeden z najczęściej diagnozowanych nowotworów złośliwych u mężczyzn w Polsce i na świecie. W Polsce każdego roku diagnozuje się ponad 18 000 nowych przypadków, a umiera około 5 500 mężczyzn. Ryzyko zachorowania rośnie wraz z wiekiem – szczególnie po 50. roku życia. Niestety, rak prostaty przez długi czas może nie dawać żadnych objawów, a w zaawansowanym stadium jest trudniejszy do leczenia.

Objawy, na które warto zwrócić uwagę:

• częste oddawanie moczu, zwłaszcza w nocy,
• osłabiony strumień moczu,
• uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza,
• obecność krwi w moczu lub nasieniu,
• bóle w dolnej części pleców, biodrach lub udach.

Profilaktyka raka prostaty:

• regularne badania urologiczne po 50. roku życia (lub po 40. jeśli występowały przypadki raka prostaty w rodzinie),
• oznaczenie poziomu PSA we krwi,
• zdrowy styl życia – dieta bogata w warzywa, ograniczenie czerwonego mięsa, aktywność fizyczna.

Rak jądra – choroba młodych mężczyzn

W przeciwieństwie do raka prostaty, rak jądra najczęściej dotyka mężczyzn między 15. a 40. rokiem życia. Choć jest stosunkowo rzadki (około 1% wszystkich nowotworów mężczyzn, ok. 1 100 przypadków rocznie w Polsce), to w tej grupie wiekowej jest najczęstszym nowotworem złośliwym.
Dobrą wiadomością jest to, że rak jądra należy do najlepiej rokujących nowotworów – odpowiednio wcześnie wykryty daje ponad 95% szans na całkowite wyleczenie.

Objawy, które powinny zaniepokoić:

• bezbolesny guz lub zgrubienie w jądrze,
• uczucie ciężkości lub obrzęk w mosznie,
• ból lub dyskomfort w jądrze lub pachwinie,
• powiększenie piersi (ginekomastia) – rzadziej.

Profilaktyka raka jądra:

• samobadanie jąder raz w miesiącu (najlepiej po kąpieli lub prysznicu),
• konsultacja urologiczna w przypadku jakichkolwiek niepokojących objawów,
• świadomość – edukacja młodych mężczyzn w szkołach, na uczelniach, w mediach.

Kluczowym elementem zachowania zdrowia na długie lata jest profilaktyka – zachęcanie mężczyzn do regularnych badań, rozmów z lekarzem oraz otwartego podejścia do swojego samopoczucia fizycznego i psychicznego. Zwracajmy uwagę na problem męskiego milczenia – wielu mężczyzn unika wizyt u specjalistów i nie mówi o swoich problemach zdrowotnych, co może prowadzić do późnej diagnozy. Dlatego równie istotnym celem akcji jest budowanie wsparcia społecznego, edukacja i tworzenie przestrzeni do otwartej rozmowy o zdrowiu mężczyzn.

Źródła:
https://onkologia.org.pl/pl/nowotwor-jadra-czym-jest
https://onkologia.org.pl/pl/nowotwor-gruczolu-krokowego-czym-jest
https://onkologia.pacjent.gov.pl/pl/kompendium-chorob-nowotworowych/gruczol-krokowy/epidemilogia
https://www.who.int/news/item/01-02-2024-global-cancer-burden-growing--amidst-mounting-need-for-services