Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w m. st. Warszawie

Szczepienia ochronne odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa zdrowotnego nauczycieli, uczniów oraz całej społeczności szkolnej. Nauczyciele, jako osoby pracujące w środowisku o wysokim ryzyku kontaktu z różnymi patogenami, są szczególnie narażeni na choroby zakaźne. Dlatego regularne szczepienia są nie tylko wyrazem troski o własne zdrowie, ale także odpowiedzialnością za zdrowie innych.

Dlaczego szczepienia są ważne dla nauczycieli?

1. Ochrona przed chorobami zakaźnymi - nauczyciele codziennie kontaktują się z dużą liczbą uczniów, współpracowników i rodziców, co zwiększa ryzyko zakażeń chorobami takimi jak grypa, odra, ospa wietrzna czy krztusiec. Szczepienia, np. przeciwko grypie sezonowej, znacząco zmniejszają ryzyko zachorowania, a w przypadku choroby łagodzą jej przebieg.
2. Zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób - nauczyciele mogą nieświadomie  przenosić choroby zakaźne na uczniów, zwłaszcza młodszych, którzy mogą nie być w pełni zaszczepieni. Nauczyciele mogą również przenosić choroby do swoich domów, jeśli kontakt z nimi miał miejsce w miejscu pracy, narażając tym samym członków rodziny, w szczególności małe dzieci i osoby starsze. Szczepienia, takie jak MMR (przeciwko odrze, śwince i różyczce) czy przeciwko krztuścowi, pomagają przerwać łańcuch transmisji chorób.
3. Bezpieczeństwo uczniów i społeczności szkolnej  - w środowisku szkolnym, gdzie kontakt międzyludzki jest intensywny, niezaszczepieni nauczyciele mogą stanowić źródło zakażeń. Szczepienia chronią nie tylko ich samych, ale także uczniów, szczególnie tych z osłabionym układem odpornościowym, którzy są bardziej narażeni na powikłania.
4. Minimalizacja absencji w pracy - choroby zakaźne mogą prowadzić do długotrwałych nieobecności, co wpływa na ciągłość nauczania i obciąża system edukacji. Szczepienia pozwalają nauczycielom zachować zdrowie i regularnie wykonywać swoje obowiązki.
5. Budowanie zaufania do nauki i medycyny - nauczyciele, jako autorytety dla uczniów i ich rodzin, odgrywają istotną rolę w promowaniu postaw prozdrowotnych. Poprzez przykład osobisty, czyli regularne szczepienia, mogą wspierać edukację zdrowotną i budować zaufanie do nauki.

Kluczowe szczepienia dla nauczycieli

• Szczepienie przeciwko grypie – zalecane corocznie, szczególnie przed sezonem jesienno-zimowym.
• Szczepienie przeciwko odrze, śwince i różyczce (MMR) – dla osób, które nie były wcześniej szczepione lub nie przechodziły tych chorób.
• Szczepienie przeciwko krztuścowi (Tdap) – zalecane wszystkim osobom dorosłym jako szczepienie przypominające, szczególnie istotne w przypadku pracy z młodszymi dziećmi.
• Szczepienie przeciwko ospie wietrznej – dla osób, które nie chorowały w dzieciństwie.
• Szczepienie przeciwko COVID-19 – w zależności od aktualnych zaleceń zdrowotnych.
• Szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B – choć nauczyciele nie są wymienieni wśród grup ryzyka, ich codzienne środowisko pracy — zwłaszcza kontakt z dziećmi — może zwiększać ekspozycję na wirusa. W związku z tym zasadne jest rozważenie szczepienia szczególnie dla nauczycieli pracujących w placówkach specjalnych, gdzie istnieje ryzyko kontaktu z krwią.
• Szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A – osoby wyjeżdżające do krajów o wysokiej i średniej endemiczności zachorowań, osoby zatrudnione przy produkcji i dystrybucji żywności, osoby z grup ryzyka w związku ze zwiększoną liczbą zachorowań, pracownikom medycznym. Choć nauczyciele nie są wymienieni wśród grup największego ryzyka, ich codzienne środowisko pracy — zwłaszcza kontakt z dziećmi — może zwiększać ekspozycję na wirusa.

Podsumowanie

Szczepienia ochronne dla nauczycieli to nie tylko kwestia indywidualnego zdrowia, ale także odpowiedzialności społecznej. Chroniąc siebie, nauczyciele chronią uczniów, ich rodziny oraz całą społeczność szkolną. Regularne szczepienia, zgodne z kalendarzem szczepień i zaleceniami Głównego Inspektora Sanitarnego, są kluczowym elementem profilaktyki zdrowotnej w edukacji. Warto, aby nauczyciele aktywnie uczestniczyli w programach szczepień i promowali ich znaczenie wśród uczniów i rodziców, przyczyniając się do budowania zdrowszego i bezpieczniejszego środowiska szkolnego.

Źródło:

1. Światowa Organizacja Zdrowia WHO,
2. Centra Kontroli i Prewencji Chorób (CDC),
3. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – Państwowy Instytut Badawczy
4. Ministerstwo Zdrowia  – komunikaty i rekomendacje dotyczące szczepień ochronnych, w tym przeciwko grypie i COVID-19