Polska w RPA

Wykład Nelson Mandela Foundation, organizowany nieprzerwanie od siedemnastu lat,  jest najdonioślejszym wydarzeniem w obszarze debaty publicznej w RPA i na kontynencie afrykańskim. W ubiegłym roku wykład wygłosił Barack Obama a w latach wcześniejszych m.in. Arcybiskup Desmond Tutu, Thabo Mbeki, Bill Clinton, Kofi Annan czy Bill Gates.

W tym roku mówcą był po raz pierwszy od trzynastu lat obywatel RPA, cieszący się w kraju niekwestionowanym autorytetem i zaufaniem, Naczelny Sędzia Republiki Południowej Afryki, Mogoeng Mogoeng.

W swoim wystąpieniu Sędzia Mogoeng wskazał na znaczenie Konstytucji RPA jako skutecznego narzędzia przemian i budowy społeczeństwa w którym nie ma miejsca na ustrój plemienny, tożsamość etniczną, rasizm, dyskryminację, korupcję i przemoc ze względu na płeć.

Większość problemów z którymi RPA musi się obecnie zmagać jest jego zdaniem bezpośrednią konsekwencją kolonializmu i apartheidu. Społeczeństwo RPA pozostaje skażone rasizmem ponieważ nie dokonało właściwego rozliczenia z poprzednim systemem.

Sędzia wyraził zaniepokojenie rosnącą tendencją do obrażania, wyszydzania, odczłowieczania a nawet atakowania tych którzy mają inne poglądy od naszych pomimo że konstytucja daje każdemu prawo do myślenia i wyrażania swoich sądów w sposób wolny i nieskrępowany.

Zaapelował do wszystkich mieszkańców Południowej Afryki o aktywny udział w pokonywaniu niesprawiedliwości wynikających z przeszłości i  zaangażowanie w tworzenie społeczności w takim kształcie jaki przewiduje  konstytucja, która jest kodyfikacją najważniejszych nadziei i oczekiwań, podkreślając jednocześnie że władza rządu pochodzi od ludzi poprzez konstytucję. „Ludzie mówią przez konstytucję” – zaakcentował.

Znamienne było wyrażenie przez niego uznania i wdzięczności  dla Trybunału Konstytucyjnego który udowodnił że jest prawdziwym i nieustraszonym strażnikiem konstytucji i praw z niej wynikających.

Słowa sędziego Mogoeng zostały przyjęte z dużym zrozumieniem i entuzjazmem. Są one szczególnie ważne w momencie kiedy konstytucja bywa atakowana przez niektóre frakcje polityczne domagające się wprowadzenia do niej zmian i nowych postanowień.

Ambasador Andrzej Kanthak miał okazję do rozwinięcia podczas uroczystej kolacji rozmowy na temat  roli konstytucji jako narzędzia budowy społeczeństwa ale przede wszystkim do podzielenia się z Sędzią Mogoeng Mogoeng wiedzą na temat polskiej transformacji ustrojowej, nie pomijając spóźnionej reformy systemu sądownictwa. Sędzia wykazał duże zainteresowanie naszymi doświadczeniami, w szczególności  czynnikami i działaniami które wprowadziły Polskę na ścieżkę imponującego wzrostu gospodarczego.

Zdjęcia: Nelson Mandela Foundation