Polska w Szwajcarii

System gospodarczy i najważniejsze strategie gospodarcze

Liechtenstein należy do najmniejszych i zarazem najbogatszych państw na świecie, o wysoko rozwiniętym przemyśle, ukierunkowanym na eksport i sektorze usług finansowych, konkurującym z głównymi europejskimi centrami finansowymi. Ma bardzo zróżnicowaną gospodarkę z dużą liczbą małych i średnich przedsiębiorstw. Jest ona w pełni zintegrowana ze szwajcarskim systemem ekonomicznym, prawnym i pieniężnym.

Główne sektory gospodarki i ich udział w PKB

Przemysł daje ok. 40% PKB kraju. W jego strukturze znajduje się zarówno nowoczesny, wysokospecjalizowany sektor niszowych gałęzi produkcyjnych (sprzęt dentystyczny, okucia i zamocowania budowlane), jak też produkcja wyrobów farmaceutycznych, tradycyjne jubilerstwo, czy aparatura przemysłowa. Sektor finansowy przynosi 33% PKB. Sektor bankowy jest wysoce płynny i dobrze skapitalizowany. Sektor bankowości prywatnej i zarządzania aktywami jest zdominowany przez trzy banki. W stosunku do PKB sektor ten ma duże sumy bilansowe i wysokie aktywa w zarządzaniu (AUM). Bufory kapitałowe i płynnościowe znacznie przekraczają wymogi regulacyjne. Kredyty zagrożone stanowią niewielki odsetek. Rentowność znajduje się jednak pod presją ze względu na wysokie koszty modelu bankowości prywatnej, wymogów zgodności i inwestycji w cyfryzację. Rolnictwo daje ok. 7% PKB - tu dominuje uprawa pszenicy, jęczmienia, kukurydzy, ziemniaków, chów zwierząt gospodarskich, produkty mleczne.

Polityka kursowa

1980 r. Liechtenstein i Szwajcaria zawarły traktat walutowy, na mocy którego Liechtenstein - który już od 1921 r. używał franka szwajcarskiego jako swej waluty - został włączony do domeny walutowej Szwajcarii. Szwajcarskie przepisy dotyczące polityki pieniężnej, kredytowej i walutowej w rozumieniu szwajcarskiej Ustawy o Banku Narodowym mają zatem zastosowanie również do Liechtensteinu. Szwajcarski Bank Narodowy (SNB) pełni funkcję banku centralnego Liechtensteinu. Oznacza to również, że niektórzy pośrednicy finansowi, tacy jak banki, mają obowiązki sprawozdawcze wobec SNB w zakresie polityki pieniężnej.

Surowce i technologie krytyczne

Kraj, głównie z uwagi na swoje rozmiary, pozbawiony jest dostępu do znaczących zasobów surowców naturalnych, w tym paliw kopalnych.

Stan infrastruktury

Sieć drogowa Liechtensteinu składa się z około 130 km dróg państwowych i ponad 500 km dróg lokalnych. Dobrze rozwinięty publiczny transport autobusowy łączy ze sobą 11 gmin w kraju z siecią kolejową.

Linia kolejowa łączy natomiast m. Feldkirch w Austrii z m. Buchs w Szwajcarii i ma w Liechtensteinie cztery przystanki.

Poziom motoryzacji jest bardzo wysoki. Na 1 000 mieszkańców przypada około 780 samochodów osobowych, co stanowi najwyższą wartość w Europie.

Kalendarz dni wolnych od pracy

1. stycznia: Nowy Rok

2. stycznia: Dzień św. Berchtolda

6. stycznia: Trzech Króli

2. lutego: Matki Boskiej Gromnicznej

19. marca: Dzień św. Józefa

1. maja: Święto Pracy

15. sierpnia: Święto Narodowe Księstwa Liechtenstein

8. września: Święto Narodzenia NMP

1. listopada: Wszystkich Świętych

8. grudnia: Św. Poczęcia NMP

24. grudnia: Wigilia

25. grudnia Boże Narodzenie

26. grudnia: 2. dzień Świąt Bożego Narodzenia (św. Szczepana)

31. grudnia: Sylwester

Poza wyżej wymienionymi dniami wolnymi, wolne od pracy dla instytucji krajowych pozostają także dni, w jakie wypadają następujące święta ruchome:

Ostatki

Wielki Piątek

Wielkanoc (Wielki Poniedziałek)

Wniebowstąpienie Pańskie

Zesłanie Ducha Św. / Zielone Świątki (poniedziałek)

Boże Ciało

• Najważniejsi partnerzy handlowi

Głównymi partnerami eksportowymi Liechtensteinu są Niemcy (21 proc. całkowitego eksportu), Stany Zjednoczone (14 proc.), Austria (9 proc.), Francja (8 proc.), Kajmany (5 proc.), Chiny (4 proc.) i Włochy (3 proc.). Niemcy pozostały najważniejszym partnerem handlowym Liechtensteinu również na kierunku importowym.

• Podstawowe produkty i usługi importowe i eksportowe

Według danych Urzędu Statystycznego kraju, do najważniejszych produktów eksportowych należą metale szlachetne, stal i kamienie szlachetne (jubilerskie), a także produkty chemiczne i farmaceutyczne. Dobra inwestycyjne (w tym maszyny) i metale dominują w obszarze importu.

• Głowni inwestorzy

Do głównych inwestorów należą Niemcy, Austria, Stany Zjednoczone.

Wartość inwestycji bezpośrednich wynosi ok. 1 mld CHF w przypadku DE, 0,9 mld CHF w przypadku AT i ok. 0,5 mld CHF w przypadku USA (dane za 2022 r.).

• Główne kierunki inwestycji zagranicznych

Według danych na rządowych stronach www, Liechtenstein zainwestował więcej kapitału za granicą niż inne kraje zainwestowały w Liechtensteinie, co wynika głównie z trwającej od dziesięcioleci nadwyżki handlowej kraju. Liechtenstein nie ma jednak własnego bilansu płatniczego, a Szwajcarski Bank Narodowy nie raportuje Liechtensteinu osobno, zatem szacunki w tym względzie obarczone są ryzykiem błędu.

Bezpośrednie inwestycje Liechtensteinu wyniosły w Niemczech 2,8 mld. CHF, w Austrii do 2,1 mld. CHF, a w USA w do 1,3 mld. CHF (dane tych krajów za 2022 r.). Natomiast bezpośrednie inwestycje tych krajów w Liechtensteinie są znacznie niższe. Tymczasem Bank Anglii podaje dane dotyczące łącznych aktywów zagranicznych (inwestycje bezpośrednie, inwestycje portfelowe i inne aktywa) dla Liechtensteinu: w 2021 r. rezydenci i firmy Liechtensteinu posiadali 5,1 mld CHF w aktywach zagranicznych w Wielkiej Brytanii, podczas gdy Wielka Brytania miała wartość bezpośrednich inwestycji w Liechtensteinie na kwotę opiewającą zaledwie na 0,4 mld CHF. W przypadku wymienionych wyżej krajów najprawdopodobniej ma miejsce podobna dysproporcja.

Kapitał Liechtensteinu zainwestowany w Polsce - wg danych NBP - osiągnął w 2023 r. wartość 324,4 mln EUR (0,10% zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce).

Od 1995 r Liechtenstein jest członkiem Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), co pozwala mu uczestniczyć w jednolitym rynku UE. Kraj jest członkiem Światowej Organizacji Handlu. W 2024 r. Księstwo zostało najmłodszym, 191. członkiem Międzynarodowego Funduszu Walutowego, za uprzednią zgodą wyrażoną przez obywateli w referendum krajowym.

• dwustronne relacje handlowe i inwestycyjne

Od momentu wejścia Polski do UE, czyli od 1 maja 2004 r., współpraca gospodarcza odbywa się na podstawie Porozumienia o rozszerzeniu Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), którego Liechtenstein jest członkiem. 

Wartość polskich bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Liechtensteinie w 2023 r. wyniosła 586 mln EUR, co stanowiło 1,64% polskich inwestycji za granicą.

Udział Liechtensteinu w polskich obrotach towarowych jest znikomy. W latach 2019-2023 nie przekraczał 0,01% dla polskiego eksportu i osobno dla importu.

Po wejściu Polski do EOG obowiązuje klauzula wzajemności w traktowaniu podmiotów gospodarczych. Oznacza to możliwość zakładania oddziałów polskich spółek w Liechtensteinie bez odrębnej zgody administracji oraz wpisywanie ich do rejestru przedsiębiorstw, tak jak w przypadku pozostałych krajów UE i EOG.

• relacje z UE

Liechtenstein przejął większość dwustronnych porozumień gospodarczych Szwajcarii z UE, w tym dot. członkostwa w Schengen.

• baza traktatowa

1. 1. 1. Umowa między Rządem PRL a Szwajcarską Radą Federalną o międzynarodowych przewozach drogowych (podpisana: 31.01.1975, wejście w życie: 13.09.1977);
      2. Porozumienie w sprawie zmiany zakresu obowiązywania Umowy między Rządem PRL i Szwajcarską Radą Federalną o międzynarodowych przewozach drogowych, sporządzonej w Bernie dnia 31 stycznia 1975 (w formie wymiany not, rozszerzenie na terytorium Księstwa Lichtenstein; wejście w życie: 14.06.2002).

Źródła:

https://traktaty.msz.gov.pl/umowa-1

https://www.imf.org/de/News/Articles/2025/01/20/concluding-statement-25-liechtenstein

https://www.presseportal.ch/de/r/Vaduz

MRiT