Mniejszości narodowe i etniczne w województwie zachodniopomorskim
W rozumieniu ustawy z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 823), mniejszością narodową jest grupa obywateli polskich, która spełnia łącznie następujące warunki:
- jest mniej liczebna od pozostałej części ludności Rzeczypospolitej Polskiej;
- w sposób istotny odróżnia się od pozostałych obywateli językiem, kulturą lub tradycją;
- dąży do zachowania swojego języka, kultury lub tradycji;
- ma świadomość własnej historycznej wspólnoty narodowej i jest ukierunkowana na jej wyrażanie i ochronę;
- jej przodkowie zamieszkiwali obecne terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od co najmniej 100 lat;
- utożsamia się z narodem zorganizowanym we własnym państwie.
Za mniejszości narodowe uznaje się następujące mniejszości: białoruską, czeską, litewską, niemiecką, ormiańską, rosyjską, słowacką, ukraińską, żydowską.
Mniejszości etniczne
Mniejszością etniczną, w rozumieniu ustawy, jest grupa obywateli polskich, która spełnia łącznie następujące warunki:
- jest mniej liczebna od pozostałej części ludności Rzeczypospolitej Polskiej;
- w sposób istotny odróżnia się od pozostałych obywateli językiem, kulturą lub tradycją;
- dąży do zachowania swojego języka, kultury lub tradycji;
- ma świadomość własnej historycznej wspólnoty etnicznej i jest ukierunkowana na jej wyrażanie i ochronę;
- jej przodkowie zamieszkiwali obecne terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od co najmniej 100 lat;
- nie utożsamia się z narodem zorganizowanym we własnym państwie.
Za mniejszości etniczne uznaje się następujące mniejszości: karaimską, łemkowską, romską, tatarską.
Języki regionalne
Za język regionalny w rozumieniu ustawy, zgodnie z Europejską Kartą Języków Regionalnych lub Mniejszościowych, uważa się język, który:
- jest tradycyjnie używany na terytorium danego państwa przez jego obywateli, którzy stanowią grupę liczebnie mniejszą od reszty ludności tego państwa;
- różni się od oficjalnego języka tego państwa; nie obejmuje to ani dialektów oficjalnego języka państwa, ani języków migrantów.
Językiem regionalnym w rozumieniu ustawy jest język kaszubski.
Mniejszości narodowe w Polsce i województwie zachodniopomorskim
Na podstawie danych Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań w 2021 dane dotyczące mniejszości narodowych i etnicznych według województwa zachodniopomorskiego kształtują się następująco.
Ormiańska mniejszość narodowa, do której przynależność zadeklarowało 6 772 obywateli RP, w tym w województwie zachodniopomorskim 349.
Organizacją mniejszości ormiańskiej jest Stowarzyszenie Ormiańskie Mer Hajrenik im. Abp. Józefa Teofila Teodorowicza w Koszalinie, ul. Emilii Gierczak 1, email: ormianie.koszalin@gmail.com,
Prezesem Zarządu Stowarzyszenia jest Vahan Hakobyan
Litewska mniejszość narodowa, do której przynależność zadeklarowało 10 287 obywateli RP, w tym w województwie zachodniopomorskim 332.
Organizacją mniejszości litewskiej w województwie jest Stowarzyszenie Litwinów w Polsce Oddział w Szczecinie.
Przewodniczącym Stowarzyszenia jest Witold Narkiewicz
Stowarzyszenie Litwinów w Polsce: www.punskas.pl
Niemiecka mniejszość narodowa, do której przynależność, zadeklarowało 144 177 obywateli RP, w tym w województwie zachodniopomorskim – 5 222.
Organizacją mniejszości niemieckiej jest Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Mniejszości Niemieckiej w Polsce Oddział w Szczecinie, ul. Dworcowa 19, tel. 91 433 74 93 mail: tskmn-szczecin@o2.pl
Przewodniczącym TSKMN jest Tomasz Krauze.
Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Mniejszości Niemieckiej w Polsce www.vdg.pl
Żydowska mniejszość narodowa, do której przynależność zadeklarowało, 17 156 obywateli RP, w tym w województwie zachodniopomorskim 594.
Organizacją Mniejszości żydowskiej jest Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce Oddział w Szczecinie, ul. Niemcewicza 1/1, tel 91 422 06 74, mail tskz.szczecin@gmail.com
Przewodniczącą TSKŻ jest Róża Król.
Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce www.tskz.pl
Ukraińska mniejszość narodowa, do której przynależność zadeklarowało 82 440 obywateli RP, w tym w województwie zachodniopomorskim 5 735.
Organizacją mniejszości ukraińskiej w województwie jest Związek Ukraińców w Polsce:
Oddział w Szczecinie, ul. Mickiewicza 45, tel. 91423066,
e-mail szczecin@ukraincy.org.pl.
Przewodniczącym ZUP w Szczecinie jest Piotr Kołodziej.
Oddział w Koszalinie, ul. Piłsudskiego 6/1, tel. 943426470,
e-mail koszalin@ukraincy.org.pl
Przewodniczącym ZUPw Koszalinie jest Roman Biłas.
Fundacja Prosvita w Wałczu, ul. Okulickiego10-14/12
e-mail prosvita@o2.pl
Prezesem Zarządu Fundacji jest Krystyna Syrnyk
Związek Ukraińców w Polsce: ukraincy.org.pl
Romska mniejszość etniczna, do której przynależność zadeklarowało 13 303 obywateli RP, w tym w województwie zachodniopomorskim 766.
Zachodniopomorscy Romowie są zrzeszeni w organizacjach:
Związek Romów Polskich w Szczecinku, ul. Wyszyńskiego 32,
tel. 94 3725098, e-mail zrp.asystent@wp.pl
Prezes Związku jest Karolina Stempień.
Stowarzyszenie Romów Zachodniopomorskich „Terne Cierchenia”
w Świnoujściu, ul. Grunwaldzka 54/23,
e-mail: ternecierchenia.swinoujscie@gmail.com,
Przewodniczącym Stowarzyszenia jest Dariusz Neuman.
Stowarzyszenie Romów „Romano Kher” w Białogardzie, ul. Piłsudskiego 64,
e-mail chomicz.ewa@wp.pl,
Przewodniczącym Stowarzyszenia jest Piotr Rutkowski.
Stowarzyszenie Towarzystwo Przyjaźni Cygańsko – Słowiańskiej w Szczecinku,
ul. 1 Maja 85, e-mail bogdantrojanek@gmail.com
Prezesem Stowarzyszenia jest Bogdan Trojanek
Stowarzyszenie Mniejszości Narodowej Roma w Polsce „Jankesci” w Szczecinie, ul. Struga 10, e-mail roma.jankesci@gmail.com
Przewodniczącym Stowarzyszenia jest Tytus Łakatosz
Społeczność posługująca się językiem regionalnym – kaszubskim
do której przynależność zadeklarowało 179 685 obywateli RP, w tym w województwie zachodniopomorskim 714.
Organizacją kaszubską w Szczecinie jest Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie Oddział w Szczecinie, ul. Korsarzy 34, e-mail: kaszubi.szczecin@o2.pl.
Przewodniczącym organizacji jest Ryszard Stoltmann.
Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie Oddział w Koszalinie, ul. Adama Asnyka 15/11, e-mai hesche@o2.pl,
Prezesem organizacji jest Henryk Schűtz.
Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie Oddział w Stargardzie
Prezes Zdzisław Kosikowski
Kaszubi w Polsce www.kaszubi.pl
Grecka mniejszość
Na terenie województwa zachodniopomorskiego funkcjonuje organizacja zrzeszająca osoby pochodzenia greckiego, do której przynależność zadeklarowało 5 451 obywateli RP, w tym w województwie zachodniopomorskim 291.
Organizacją mniejszości greckiej w województwie jest Stowarzyszenie Greków Pomorza Zachodniego „Ellas Parea” w Szczecinie, ul. Garncarska 5, tel. 914820736,, ellasparea@gmail.com
Przewodniczącą Zarządu jest Ekaterini Ewangelu.
Mniejszości narodowe i etniczne niezrzeszone w organizacjach na terenie województwa zachodniopomorskiego
Białoruska mniejszość narodowa, do której przynależność, zadeklarowało 56 607 obywateli RP, w tym w województwie zachodniopomorskim 1 531.
Białoruskie Towarzystwo Społeczno –Kkulturalne,: www.btsk.pll
Czeska mniejszość narodowa, do której przynależność zadeklarowało 7 818 obywateli RP, w tym w województwie zachodniopomorskim – 244.
Stowarzyszenie Czechów w Polsce biuro@czesi.org
Słowacka mniejszość narodowa, do której przynależność podczas narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań przeprowadzonego w 2011 r. zadeklarowało 2 739 obywateli RP, w województwie zachodniopomorskim 56.
Towarzystwo Słowaków w Polsce, www.tsp.org.pl
Rosyjska mniejszość narodowa, do której przynależność zadeklarowało 15 994 obywateli RP, w tym w województwie zachodniopomorskim 719
Karaimska mniejszość etniczna, do której przynależność zadeklarowało 314 obywateli RP, w tym w województwie zachodniopomorskim 154
Związek Karaimów Polskich, www.karaimi.org
Łemkowska mniejszość etniczna, do której przynależność zadeklarowało 13 607 obywateli RP w tym w województwie zachodniopomorskim 438.
Stowarzyszenie Łemków w Polsce, www.stowarzyszenielemkow.pl
Tatarska mniejszość etniczna, do której przynależność zadeklarowało 5 295 obywateli RP, w tym w województwie zachodniopomorskim 218.
Związek Tatarów Rzeczypospolitej Polskiej, www.ztrp.org.