Jeżeli zamawiający w dokumentach zamówienia lub ogłoszeniu o zamówieniu nie zawrze żadnych postanowień dotyczących udziału wykonawców/wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia/podmiotów udostępniających zasoby/podwykonawców/dalszych podwykonawców pochodzących z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych” – będzie to oznaczało, że zgodnie z decyzją zamawiającego:

1. o udzielenie zamówienia nie będą mogli ubiegać się wykonawcy z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych”;
2. o udzielenie zamówienia nie będą mogli ubiegać się wykonawcy wspólnie z wykonawcami pochodzącymi z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych”;
3. wykonawcy nie będą mogli polegać na zdolnościach lub sytuacji podmiotów udostępniających zasoby, o których mowa w art. 118 ust. 1 ustawy Pzp, pochodzących z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych”;
4. wykonawcy nie będą mogli powierzyć wykonania części zamówienia podwykonawcom pochodzącym z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych”;
5. podwykonawcy nie będą mogli powierzyć wykonania części zamówienia dalszym podwykonawcom pochodzącym z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych”.

Konsekwencją powyższego będzie obowiązek odrzucenia oferty złożonej przez wykonawcę z  „państwa trzeciego niebędącego stroną umowy międzynarodowej” lub wspólnie z takim wykonawcą na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 5a ustawy Pzp.

Brak w dokumentach zamówienia lub ogłoszeniu o zamówieniu  informacji o dopuszczeniu  możliwości powoływania się na potencjał podmiotu udostępniającego zasoby pochodzącego z „państwa trzeciego niebędącego stroną umowy międzynarodowej”, będzie skutkować tym, że w przypadku, gdy wykonawca będzie polegać na zdolnościach lub sytuacji takiego podmiotu, wówczas obowiązkiem zamawiającego będzie wezwanie wykonawcy na podstawie art. 122 ustawy Pzp w zw. 128 ustawy Pzp do zastąpienia tego podmiotu innym podmiotem lub podmiotami albo wykazanie, że spełnia on samodzielnie warunki udziału w postępowaniu.

Co do podwykonawców i dalszych podwykonawców, to na etapie realizacji zamówienia (w sytuacji, w której dopiero na tym etapie zostali wskazani) nie będzie możliwości skorzystania przez wykonawcę z podwykonawców lub podwykonawcę z dalszych podwykonawców pochodzących z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych” (więcej na ten temat tutaj).  

Brak w dokumentach zamówienia lub ogłoszeniu o zamówieniu  informacji dotyczących mniej korzystnego określenia warunków zamówienia dla dostaw pochodzących z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych” oznaczać będzie, że wykonawcy będą mogli oferować produkty z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych” na takich samych zasadach, jak produkty pochodzące z państw członkowskich UE.

Ze znowelizowanych przepisów ustawy Pzp wynika, że jeżeli zamawiający w dokumentach zamówienia lub w ogłoszeniu o zamówieniu nie sformułuje żadnych postanowień dotyczących udziału podwykonawców (dalszych podwykonawców) pochodzących z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych”, będzie to oznaczało, że zgodnie z decyzją zamawiającego wykonawcy nie będą mogli powierzyć wykonania części zamówienia podwykonawcom pochodzącym z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych”, a także, że podwykonawcy nie będą mogli powierzyć wykonania części zamówienia dalszym podwykonawcom pochodzącym z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych”.

Zamawiający, aby zabezpieczyć się przed sytuacją, w której wykonawca na etapie realizacji umowy powierzy wykonanie części zamówienia podwykonawcy (a podwykonawca dalszemu podwykonawcy) pochodzącemu z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych” i w celu usunięcia wszelkich wątpliwości w tym zakresie, zasadne jest, aby sformułował odpowiednie zapisy w projektowanych postanowieniach umowy w sprawie zamówienia publicznego, w których wskaże, że wykonawca nie może korzystać z takich podwykonawców (a podwykonawca z dalszych podwykonawców) przy realizacji zamówienia. Efektywne zapisy umowy powinny również doprecyzowywać mechanizm działania w takiej sytuacji (zastąpienie takiego podwykonawcy/dalszego podwykonawcy innym niepochodzącym z „państwa trzeciego niebędącego stroną umów międzynarodowych”) i określać konsekwencje niedochowania zapisów umowy w tym zakresie

W sytuacji, w której na etapie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego podwykonawcy nie zostali wskazani w ofercie, zamawiający nie ma obowiązku badania, czy przyszły  podwykonawca (dalszy przyszły podwykonawca) będzie podmiotem pochodzącym z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych”.

Aby zabezpieczyć się przed sytuacją, w której na etapie realizacji umowy wykonawca powierzy wykonanie części zamówienia podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy pochodzącemu z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych”, zasadne jest aby Zamawiający sformułował odpowiednie zapisy w projektowanych postanowieniach umowy w sprawie zamówienia publicznego, w których wskaże, że wykonawca nie może korzystać z takich podwykonawców (a podwykonawca – z dalszych podwykonawców) przy realizacji zamówienia. Efektywne zapisy umowy powinny również doprecyzowywać mechanizm działania w takiej sytuacji (zastąpienie takiego podwykonawcy/dalszego podwykonawcy innym niepochodzącym z „państwa trzeciego niebędącego stroną umów międzynarodowych”) i określać konsekwencje niedochowania zapisów umowy w tym zakresie.

Jeżeli w prowadzonym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego zamawiający skorzysta z regulacji przewidzianej w art. 16b ust. 2 ustawy Pzp i w dokumentach zamówienia lub ogłoszeniu o zamówieniu sformułuje mniej korzystne warunki zamówienia dla dostaw pochodzących z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych” – będzie to oznaczało, że zgodnie z decyzją zamawiającego mniej korzystne warunki dotyczące dostaw pochodzących z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych” będą dotyczyły każdego wykonawcy oferującego takie dostawy bez względu na pochodzenie tego wykonawcy.

Powyższe dotyczy zarówno wykonawcy pochodzącego z „państwa trzeciego niebędącego stroną umów międzynarodowych” jak i wykonawcy, który pochodzi z państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub z państwa trzeciego będącego stroną Porozumienia Światowej Organizacji Handlu w sprawie zamówień rządowych lub innej umowy międzynarodowej gwarantującej na zasadzie wzajemności i równości dostęp do rynku zamówień publicznych, której stroną jest Unia Europejska.

W tym przypadku decydujące znaczenie ma miejsce pochodzenia dostawy, a nie pochodzenie wykonawcy oferującego dany produkt. Dlatego też kluczowe jest ustalenie miejsca pochodzenia dostawy.  W świetle z art. 60 unijnego kodeksu celnego towar całkowicie uzyskany w danym kraju lub na danym terytorium uznawany jest za pochodzący z tego kraju lub terytorium (ust. 1), zaś towar, w produkcję którego zaangażowane są więcej niż jeden kraj lub więcej niż jedno terytorium, uznaje się za pochodzący z kraju lub terytorium, w którym towar ten został poddany ostatniemu istotnemu, ekonomicznie uzasadnionemu przetwarzaniu lub obróbce, w przedsiębiorstwie przystosowanym do tego celu, co spowodowało wytworzenie nowego produktu lub stanowiło istotny etap wytwarzania (ust. 2).

Nowelizacja ma na celu wprowadzenie do polskiego porządku prawnego regulacji uwzględniających tezy wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 22 października 2024 r. w sprawie C-652/22 Kolin Inşaat Turizm Sanayi ve Ticaret AȘ przeciwko Državna komisija za kontrolu postupaka javne nabave, potwierdzone wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 13 marca 2025 r. w sprawie C-266/22 CRRC Qingdao Sifang CO LTD et Astra Vagoane Călători S.A. przeciwko Autoritatea pentru Reformă Feroviară i Alstom Ferroviaria S.P.A.

W myśl tych wyroków wykonawcy z państw trzecich niezwiązanych z Unią Europejską żadną umową międzynarodową gwarantującą na zasadzie wzajemności i równości dostęp do rynku zamówień publicznych, nie mają zapewnionego dostępu do unijnego rynku zamówień publicznych, a decyzja w zakresie dopuszczenia i zasad udziału takich wykonawców w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego należy do zamawiającego. Ww. wyroki Trybunału Sprawiedliwości mają istotne znaczenie, ponieważ ograniczenia w dostępie do zamówień publicznych przez wykonawców spoza Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego w praktyce udzielania zamówień publicznych w Polsce były rzadko stosowane. Z przywołanych wyżej wyroków Trybunału wynika, że nawet w przypadku dopuszczenia takich wykonawców do udziału w postępowaniu nie mogą oni powoływać się na przepisy dyrektyw Unii Europejskiej i domagać się traktowania ich ofert na równi z ofertami złożonymi przez wykonawców z państw członkowskich Unii Europejskiej i wykonawców z państw trzecich będących stronami umów międzynarodowych. Takie podejście zostało odzwierciedlone w przepisach ustawy nowelizującej.

Ustawa z dnia 9 lipca 2025 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi dotyczy ubiegania się o udzielenie zamówienia publicznego przez wykonawców, którzy prowadzą działalność gospodarczą oraz mają siedzibę albo miejsce zamieszkania w innych państwach niż państwa członkowskie Unii Europejskiej oraz innych niż państwa będące stronami Porozumienia Światowej Organizacji Handlu w sprawie zamówień rządowych lub stronami innych umów międzynarodowych gwarantujących na zasadzie wzajemności i równości dostęp do rynku zamówień publicznych, których stroną jest Unia Europejska, zwanych dalej „państwami trzecimi niebędącymi stronami umów międzynarodowych”, oraz robót budowlanych, dostaw i usług pochodzących z tych państw.

Ze znowelizowanych przepisów ustawy Pzp wynika, że jeśli zamawiający nie dopuszcza do udziału w postępowaniu wykonawców z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych”, nie jest zobowiązany do wskazywania tej informacji w dokumentach zamówienia lub ogłoszeniu o zamówieniu. Jeśli natomiast zamawiający dopuszcza udział w postępowaniu wykonawców pochodzących z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych” musi o tym poinformować w dokumentach zamówienia lub ogłoszeniu o zamówieniu, zgodnie z art. 16b ust. 1 ustawy Pzp.

Ponadto ustawa nowelizująca wprowadza możliwość określenia warunków zamówienia mniej korzystnych dla wykonawców pochodzących z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych” oraz robót budowlanych, dostaw i usług pochodzących z tych państw, zgodnie z art. 16b ust. 2 ustawy Pzp.

Przez zwrot wykonawcy pochodzący z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych” należy rozumieć wykonawców, którzy prowadzą działalność gospodarczą oraz mają siedzibę albo miejsce zamieszkania w innych państwach niż państwa członkowskie Unii Europejskiej oraz innych niż państwa będące stronami Porozumienia Światowej Organizacji Handlu w sprawie zamówień rządowych lub stronami innych umów międzynarodowych gwarantujących na zasadzie wzajemności i równości dostęp do rynku zamówień publicznych, których stroną jest Unia Europejska.

Tak. Regulacje wprowadzone ustawą z dnia 9 lipca 2025 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi, mają zastosowanie nie tylko do postępowań o udzielenie zamówienia, których wartość  jest równa lub przekracza progi unijne, ale także do postępowań o udzielenie zamówienia klasycznego o wartości mniejszej niż progi unijne.

Przepisy ustawy Pzp stosuje się do udzielania przez zamawiających publicznych zamówień klasycznych oraz organizowania konkursów, których wartość jest równa lub przekracza kwotę 130 000 zł (art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp).

Jeżeli zatem wartość zamówienia jest niższa niż 130 000 zł ustawa Pzp nie ma zastosowania, w tym także regulacje wynikające z ustawy z dnia 9 lipca 2025 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi.  Postępowania o wartości niższej od ww. progu stosowania ustawy Pzp prowadzone są w oparciu o wewnętrzne regulacje zamawiającego. Zamawiający może udzielić zamówienia zgodnie ze swoimi procedurami.

Regulacje wprowadzone ustawą z dnia 9 lipca 2025 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi mają zastosowanie do zamówień klasycznych w rozumieniu art. 7 pkt 33 ustawy Pzp oraz do zamówień sektorowych w rozumieniu art. 7 pkt 35 ustawy Pzp, a także do konkursów w rozumieniu art. 7 pkt 8 ustawy Pzp.

Zasady przewidziane w art. 16a i 16b ustawy Pzp nie będą miały zastosowania do zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa. Zgodnie bowiem z znowelizowanym art. 395 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp do zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa nie stosuje się przepisów art. 16a i art. 16b ustawy Pzp (art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 9 lipca 2025 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi).

W przypadku zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kwestie dotyczące ubiegania się o udzielenie zamówienia publicznego przez wykonawców z państw trzecich są już obecnie unormowane odrębnie w art. 404 ustawy Pzp. Podkreślenia wymaga, że umowy, o których mowa w tym przepisie, nie są tożsame z umowami, o których mowa w art. 16a ustawy Pzp.

Należy dodać, że znowelizowany art. 404 ust. 3 ustawy Pzp określa, że zamawiający, w odniesieniu do wykonawców z innych państw niż wymienione w art. 404 ust. 1 ustawy Pzp, a także do robót budowlanych, dostaw i usług pochodzących z tych państw, może określić warunki zamówienia mniej korzystne niż w odniesieniu do wykonawców z państw wymienionych w art. 404 ust. 1 ustawy Pzp, jak również do robót budowlanych, dostaw i usług pochodzących z tych państw.

Należy wskazać, że ustawa z dnia 9 lipca 2025 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi zmienia także ustawę z dnia 21 października 2016 r. o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi. A zatem możliwość ograniczenia udziału wykonawców pochodzących z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych” ma zastosowanie także do postępowania o zawarcie umowy koncesji na roboty budowlane lub usługi.

Tak, znowelizowane przepisy ustawy Pzp dotyczą także dostaw. Stosownie do art. 16b ust. 2 ustawy Pzp zamawiający, w odniesieniu do wykonawców pochodzących z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych” lub do robót budowlanych, dostaw i usług pochodzących z tych państw, może określić warunki zamówienia mniej korzystne niż w odniesieniu do wykonawców z państw, o których mowa w art. 16a, lub do robót budowlanych, dostaw i usług pochodzących z tych państw.

Przepisy dyrektywy 2014/24/UE oraz dyrektywy 2014/25/UE, podobnie jak znowelizowane przepisy ustawy Pzp, nie określają, a tym samym nie narzucają reguł, według których należy ustalać miejsce pochodzenia robót budowlanych, dostaw czy usług, dlatego odpowiednich zasad należy poszukiwać w innych aktach prawnych Unii Europejskiej.

Aktem prawnym, które może służyć pomocą w zakresie odnoszącym się do zagadnienia dostępu wykonawców, towarów i usług z państw trzecich do unijnych rynków zamówień publicznych i koncesji, jest rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/1031 z dnia 23 czerwca 2022 r. w sprawie dostępu wykonawców, towarów i usług z państw trzecich do unijnych rynków zamówień publicznych i koncesji oraz procedur wspierających negocjacje dotyczące dostępu unijnych wykonawców, towarów i usług do rynków zamówień publicznych i koncesji państw trzecich (Instrument Zamówień Międzynarodowych – IZM), które określa sposób ustalania pochodzenia robót budowlanych, dostaw i usług. Zgodnie z art. 3 ust. 4 rozporządzenia IZM pochodzenie towaru ustala się zgodnie z art. 60 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 z dnia 9 października 2013 r. ustanawiającego unijny kodeks celny (Dz. Urz. UE L 269 z 10.10.2013, str. 1, z późn. zm.), a pochodzenie usługi ustala się na podstawie pochodzenia świadczącego ją wykonawcy. Przy tym, zgodnie z art. 2 ust. 2 rozporządzenia IZM, do celów tego rozporządzenia, z wyjątkiem jego art. 6 ust. 3 i 7, za realizację robót budowlanych lub obiektu budowlanego w rozumieniu dyrektyw 2014/23/UE, 2014/24/UE i 2014/25/UE uznaje się za świadczenie usługi.

Należy również zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 60 unijnego kodeksu celnego, towar całkowicie uzyskany w danym kraju lub na danym terytorium uznawany jest za pochodzący z tego kraju lub terytorium (ust. 1), zaś towar, w produkcję którego zaangażowane są więcej niż jeden kraj lub więcej niż jedno terytorium, uznaje się za pochodzący z kraju lub terytorium, w którym towar ten został poddany ostatniemu istotnemu, ekonomicznie uzasadnionemu przetwarzaniu lub obróbce, w przedsiębiorstwie przystosowanym do tego celu, co spowodowało wytworzenie nowego produktu lub stanowiło istotny etap wytwarzania (ust. 2).

W przypadku skorzystania przez zamawiającego w prowadzonym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego z regulacji przewidzianej w art. 16b ust. 2 ustawy Pzp zamawiający w odniesieniu do wykonawców z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych” lub odpowiednio do robót budowlanych, dostaw i usług pochodzących z tych państw będzie mógł np.:

1. zastosować podstawy wykluczenia oraz warunki udziału w postępowaniu inne niż wymagane od wykonawców z państw wymienionych w art. 16a ustawy Pzp;
2. żądać złożenia podmiotowych środków dowodowych lub przedmiotowych środków dowodowych innych niż wymagane od wykonawców z państw wymienionych w 16a ustawy Pzp;
3. skorygować wynik oceny ofert złożonych przez wykonawców z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych” lub ofert z udziałem robót budowlanych, dostaw lub usług pochodzących z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych” na korzyść ofert złożonych przez wykonawców z państw wymienionych w art. 16a ustawy Pzp, lub ofert z udziałem dostaw, usług lub robót budowlanych pochodzących z państw wymienionych w art. 16a ustawy Pzp;
4. określić, że nie dopuszcza ofert z udziałem robót budowlanych, dostaw lub usług pochodzących z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych”.

Nie. W przypadku, gdy zamawiający nie dopuszcza do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego wykonawców z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych”, nie musi takiej informacji wskazywać w dokumentach zamówienia ani w ogłoszeniu o zamówieniu. Znowelizowane przepisy przewidują, że wykonawcy z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych” nie mają zapewnionego dostępu do unijnego rynku zamówień publicznych, a decyzja w zakresie dopuszczenia i zasad udziału takich wykonawców w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego należy do zamawiającego. Innymi słowy, jeżeli zamawiający nie określi w dokumentach zamówienia lub ogłoszeniu o zamówieniu, że dopuszcza do udziału w postępowaniu wykonawców pochodzących z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych”, oznacza to, że tacy wykonawcy nie będą mogli ubiegać się o udzielenie zamówienia publicznego.

Jeżeli zamawiający w dokumentach zamówienia lub ogłoszeniu o zamówieniu nie zawrze żadnych postanowień dotyczących udziału wykonawców/wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia/podmiotów udostępniających zasoby/podwykonawców/dalszych podwykonawców pochodzących z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych” – będzie to oznaczało, że zgodnie z decyzją zamawiającego:

1. o udzielenie zamówienia nie będą mogli ubiegać się wykonawcy z  „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych”;
2. o udzielenie zamówienia nie będą mogli ubiegać się wykonawcy wspólnie z wykonawcami pochodzącymi z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych”;
3. wykonawcy nie będą mogli polegać na zdolnościach lub sytuacji podmiotów udostępniających zasoby, o których mowa w art. 118 ust. 1 ustawy Pzp, pochodzących z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych”;
4. wykonawcy nie będą mogli powierzyć wykonania części zamówienia podwykonawcom pochodzącym z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych”;
5. podwykonawcy nie będą mogli powierzyć wykonania części zamówienia dalszym podwykonawcom pochodzącym z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych”.

Tak. W przypadku, gdy zamawiający dopuszcza w postępowaniu udział  wykonawców pochodzących z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych”, musi zawrzeć stosowne informacje w dokumentach zamówienia lub ogłoszeniu o zamówieniu, a także określić zasady udziału tych wykonawców w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.

Tak, jeśli zamawiający chce określić mniej korzystne warunki zamówienia dla dostaw pochodzących z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych”, musi je określić w dokumentach zamówienia lub ogłoszeniu o zamówieniu.

Jeżeli w dokumentach zamówienia lub ogłoszeniu o zamówieniu zamawiający nie określi, że o udzielenie zamówienia będą mogli ubiegać się także wykonawcy z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych” (zgodnie z art. 16b ust. 1 pkt 1) lub że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wykonawcy wspólnie z wykonawcami z państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych (zgodnie z art. 16b ust. 1 pkt 2), wówczas na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 5a ustawy Pzp będzie miał obowiązek odrzucenia oferty złożonej przez takiego wykonawcę lub wspólnie z takim wykonawcą.

Podobnie zamawiający będzie miał obowiązek odrzucenia - na podstawie art. 146 ust. 1 pkt 4a ustawy Pzp - wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu wykonawcy „pochodzącego z państwa trzeciego” lub wspólnie z takim wykonawcą.

Jeśli zamawiający nie skorzystał z możliwości, jaką przewiduje art. 16 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp, tj. nie  dopuścił możliwości powoływania się na potencjał podmiotu udostępniającego zasoby pochodzącego z „państwa trzeciego niebędącego stroną umów międzynarodowych”, a wykonawca złożył ofertę, w której polega na potencjale takiego podmiotu, wówczas zastosowanie znajdzie art. 122 ustawy Pzp. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli zdolności techniczne lub zawodowe, sytuacja ekonomiczna lub finansowa podmiotu udostępniającego zasoby nie potwierdzają spełniania przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu lub zachodzą wobec tego podmiotu podstawy wykluczenia, zamawiający żąda, aby wykonawca w terminie określonym przez zamawiającego zastąpił ten podmiot innym podmiotem lub podmiotami albo wykazał, że samodzielnie spełnia warunki udziału w postępowaniu. A zatem, w takiej sytuacji wykonawca będzie musiał zastąpić taki podmiot lub samodzielnie wykazać spełnienie warunku udziału w postępowaniu.

Aktualny wykaz umów międzynarodowych gwarantujących na zasadzie wzajemności i równości dostęp do rynku zamóień publicznych znaleźć można pod tym adresem.

Dodatkowo Komisja Europejska uruchomiła narzędzie internetowe dla zamawiających, pozwalające zamawiającym w UE na ustalenie, czy wykonawca z państwa trzeciego ma zagwarantowany dostęp do zamówień w państwach UE na podstawie zawartych umów międzynarodowych. Narzędzie zapewnia dostęp do rzetelnych informacji na temat międzynarodowych przepisów dotyczących zamówień publicznych.

Po wprowadzeniu informacji o podmiocie zamawiającym, przedmiocie i szacunkowej wartości zamówienia, wyświetlana jest lista krajów kwalifikujących się na podstawie zawartych umów handlowych i wykluczonych na podstawie sankcji handlowych.

Narzędzie jest dostępne pod tym linkiem, na razie tylko w języku angielskim, ale istnieje możliwość włączenia opcji tłumaczenia strony w ustawieniach wybranej przeglądarki internetowej:

Możliwość dopuszczenia lub niedopuszczenia do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego na podstawie art. 16b ust. 1 ustawy Pzp będzie dotyczyła nie tylko wykonawców z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych”, ale także wykonawców wspólnie ubiegających się o zamówienie publiczne z takimi wykonawcami. Zamawiający będzie mógł także zdecydować czy dopuszcza, czy nie dopuszcza możliwość polegania na potencjale podmiotu udostępniającego wykonawcy swoje zasoby, który pochodzi z „państwa trzeciego niebędącego stroną umów międzynarodowych”,  a także czy dopuszcza, czy nie dopuszcza możliwość powierzenia wykonania części zamówienia podwykonawcom lub dalszym podwykonawcom z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych”.

Do postępowań o udzielenie zamówienia wszczętych i niezakończonch przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, tj. przed dniem 9 września 2025 r. – będą miały zastosowanie przepisy ustawy Pzp w brzmieniu dotychczasowym, z tym że zamawiający do zakończenia tych postępowań będzie mógł odrzucić oferty lub wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu złożone przez wykonawców z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych”, nawet w sytuacji gdy w dokumentach zamówienia ani w ogłoszeniu o zamówieniu nie ma żadnych postanowień dotyczących udziału wykonawców z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych” (art. 3 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 ustawy nowelizującej).

Zgodnie z dodanym w ustawie Pzp art. 505 ust. 1a, środki ochrony prawnej określone w dziale IX ustawy Pzp nie będą przysługiwały wykonawcy, uczestnikowi konkursu ani innemu podmiotowi, o którym mowa w art. 505 ust. 1, pochodzącym z „państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych”.