Przemyśl. Brama Węgier
20.07.2021
Jedno z najstarszych i najpiękniejszych miast polskich i regionu. Tygiel etniczny - pogranicze narodowości, kultur i religii na tle ścierających się interesów regionalnych i europejskich dynastii.
W IX w. region i gród we władaniu Państwa Wielkomorawskiego, w 899 zajęty przez Węgrów… Oblegane i zdobywane przez wojska ruskie, węgierskie, polskich władców, Wołochów, Tatarów, oddziały kozackie, siedmiogrodzkie, mołdawskie, szwedzkie, armie carską i austro – węgierską, ukraiński Legion Strzelców Siczowych, hitlerowców i sowietów…
Miasto odwiedzone przez polskich królów, m.in. Bolesława II Śmiałego i prawdopodobnie aż dziewiętnaście razy przez Władysława II Jagiełłę oraz papieża św. Jana Pawła II, ośmiokrotnie przez jednego z największych władców ówczesnego świata cesarza Franciszka Józefa I, ale również cara Rosji Mikołaja II.
Miasto w łuku Karpat, urokliwie rozłożone na porosłych lasami wzgórzach i w dolinie, przecięte na dwie części rzeką San. Na przestrzeni dziejów Przemyśl kwitł, upadał i podnosił się. Miasto bogate architekturą mieszczańską, sakralną, ale i militarną ze wszystkich okresów historycznych. Do dziś w urokliwych uliczkach pełnych tajemnic przeszłości oczarowuje przybysza mieszaniną zabytków z różnych epok i stylów, również z elementami budownictwa i wzornictwa typowymi dla mniejszości narodowych i religijnych.
Przemyśl od zarania dziejów miał rozmaite bezpośrednie oficjalne i ludzkie kontakty z Węgrami, raz przyjacielskie, czasami burzliwe. Historia sprawiła, że zapisał się w świadomości Węgrów szczególnie jako Brama Węgier – miasto i cesarsko – królewska twierdza naturalnie zamykająca przejście w kierunku niziny panońskiej. Bramy Węgier w okresie październik 1914 roku – marzec 1915 roku jak lwy bronili żołnierze Monarchii, w znacznej mierze Węgrzy.
Miasto o nazwie prawie nie do wymówienia dla Bratanków, jednak również i dziś jedno z najbardziej znanych i żyjących w pamięci Węgrów jako Brama Węgierska i symbol bohaterstwa, co upamiętnia pomnik przedstawiający lwa usytuowany po budańskiej stronie mostu Małgorzaty w Budapeszcie. W centralnej części cokołu pomnika złoci się nazwa miasta - Przemyśl.
Fot. Grzegorz Karnas
