Polska na Węgrzech

Wraz z Ambasadorem RP pamięć ofiar uczcili również Pan Zsolt Németh, Przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Zgromadzenia Narodowego Węgier, Pan Ferenc Karsay, burmistrz XXII dzielnicy oraz dr. Jakab Ágota, Przewodnicząca lokalnego Samorządu Narodowości Polskiej.

W Tatabánya - gdzie znajduje się pierwszy odsłonięty w Europie pomnik poświęconym ofiarom katastrofy w Smoleńsku i jednocześnie Zbrodni Katyńskiej – kwiaty złożyli Pan Andrzej Kalinowski, Konsul RP w Budapeszcie i Pan Árpád Szalai, Przewodniczący Samorządu Narodowości Polskiej
w Tatabánya oraz przedstawiciele Polonii. Modlitwę w imieniu ofiar poprowadził ks. Krzysztof Grzelak, Proboszcz Polskiej Parafii Personalnej w Budapeszcie.

Pamięć Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego uczczono również w Győr. Przy tablicy pamiątkowej kwiaty złożył Konsul RP wraz Panem Péterem Kolonicsem, Przewodniczący miejskiego Samorządu Narodowości Polskiej. Polskie Stowarzyszenie Kulturalne im. Jana III Sobieskiego reprezentował oraz Pan Wawrzyniec Rak.

 

Pomnik Memento Smoleńsk poświęcony ofiarom katastrofy smoleńskiej jest gestem przyjaźń polsko-węgierską. Inicjatorem ufundowania pomnika jest Zsolt Németh (Przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Zgromadzenia narodowego Węgier) przy wsparciu Premiera Viktora Orbána oraz Samorządu XXII dzielnicy Budapesztu Budafok-Tétény oraz zaangażowaniu Ambasadora RP Jerzego Snopka.

Uroczystość odsłonięcia pomnika odbyła się w dniu 6 kwietnia 2018 roku z udziałem Premiera Mateusza Morawieckiego, Prezesa PiS Posła Jarosława Kaczyńskiego, ministra Jacka Sasina oraz premiera rządu węgierskiego Viktora Orbána. Obecni byli równiez m.in. wicemarszałek Zgromadzenia Narodowego Węgier János Latorcai, były Nadburmistrz m. st. Budapesztu István Tarlós, burmistrz dzielnicy Budafok-Tétény Ferenc Karsay.

Pomnik znajduje się na terenie XXII dzielnicy Budapesztu Budafok-Tétény, pomiędzy ulicą Hajó a Dunajem. Centralnym elementem pomnika jest kopiec o średnicy 12 m i wysokości 1,5 m symbolizujący grób. Na szczycie kopca znajdują się dwa wbite w siebie ostrosłupy wykonane
z czarnego granitu, symbolizujące gwoździe przebijające dłonie Chrystusa i nawiązujące do gwoździ wbitych w trumnę. Przebicie jest symbolem tragedii, krzyża, samolotu, oznacza też, że Polska nie otrząsnęła się z jednej tragedii, a już doświadczyła kolejnej. Matowe ślady gałęzi drzew na powierzchni marmuru rozdrabniają i dewastują formę, co odzwierciedla katastrofę. Pod krzyżem ułożono motyw drzewa z czarnego marmuru nawiązujący do roli drzew w katastrofie oraz lasu katyńskiego. Spod krzyża rozciąga się ścieżka ułożona z płyt kamiennych w kolorze białym i czerwonym symbolizując polskie barwy narodowe. Następnie czarna gałąź stopniowo zmienia się w zieleń i łączy z poprzednimi kolorami tworząc flagę węgierską. Trójkolorowy pas prowadzi przez bramę. Otwarta brama złożona z dwóch wydłużonych ku górze i obejmujących się elementów jest symbolem przyjaźni Węgier do narodu polskiego i jego historycznego przyjęcia oraz symbolem narodzin ukojenia po tragedii. Elementami pomnika są również dwie prostokątne czarne tablice, z których jedna zawiera historię tragedii smoleńskiej, a druga listę ofiar. Pośrodku „pnia drzewa” znajduje się płaskorzeźba z wizerunkiem Prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Autorem pomnika jest węgierski artysta Sándor Gyula Makoldi.

Pomnik Męczenników Katynia w Tatabánya (węg. Katyńi Mártírok Emlékoszlopa Tatabányán) ma formę kolumny upamiętniającej ofiary zbrodni katyńskiej oraz katastrofy polskiego samolotu Tu-154 w Smoleńsku. Pomnik odsłonięto 1 sierpnia 2010 roku. Pomysłodawca powstania pomnika było Niezależne Towarzystwo Ochrony Tatabánya oraz Samorząd Narodowości Polskiej w Tatabánya. Pomnik wykonano z drewna na wzór starowęgierskich nagrobków słupowych, zwanych drzewcami kopijnymi (kopijnikami). Uroczystość odsłonięcia pomnika rozpoczęła się w godzinę "W", tj. o godz. 17:00, w 66. Rocznicę wybuchy Powstania Warszawskiego. Szczyt pomnika ma kształt polskiej rogatywki wojskowej, pod nią wyrzeźbiono motyw przypominający tabernakulum z krzyżem oraz polskie godło państwowe. Poniżej widnieje napis: „Pamięci 22 tysięcy polskich męczenników zamordowanych w 1940 r. w Katyniu oraz ofiar polskiej katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem w 2010 r.”. Twórcą pomnika jest Ernő Cs. Kiss, węgierski rzeźbiarz ludowy z Tata.

Tablica pamiątkowa w Győr przedstawia leżący liść dębu, który nawiązuje do dwóch zrośniętych razem dębów - Pomnika Przyjaźni Polsko – Węgierskiej. Inskrypcja na tablicy wspomina odsłonięcie przez ś.p. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego i Prezydenta Węgier Laszló Sólyoma w dniu 24 marca 2006 roku Pomnika Przyjaźni Polsko – Węgierskiej w Győr, który przedstawia „dwa wiekuiste dęby” symbolizujące odwieczną przyjaźń Polaków i Węgrów.

 Zdjęcia: Csaba Tétényi, Tamás Szalai i Wawrzyniec Rak