Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie

Cyfryzacja w gospodarce wodnej – ewolucja czy rewolucja?

Rok 2025 był dla Wód Polskich czasem intensywnej transformacji cyfrowej, która oznaczała nie tylko wdrożenie nowych technologii, ale przede wszystkim zmianę sposobu myślenia w całej organizacji. Uporządkowanie struktur informatycznych stworzyło fundament dla dalszych innowacji. Elektroniczny obieg dokumentów stał się standardem, a cyfryzacja finansów umożliwiła obsługę dziesiątek tysięcy faktur wyłącznie online. Zintegrowana platforma zakupowa i automatyzacja pełnomocnictw usprawniły kluczowe procesy, a wkrótce dołączy do nich nowy system kadrowo-płacowy. Ważnym krokiem było wdrożenie programu Hadron, który zastąpił arkusze Excel w zarządzaniu inwestycjami, zapewniając większą przejrzystość i kontrolę nad projektami. Największym sukcesem pozostaje jednak zmiana nastawienia pracowników – cyfryzacja stała się naturalnym elementem pracy. Kolejny etap to wykorzystanie sztucznej inteligencji i robotyzacji procesów, co przybliża Wody Polskie do nowoczesnej administracji.

 

Drony w gospodarce wodnej

Cyfryzacja to nie tylko dokumenty i finanse, ale także nowoczesne technologie w terenie. Rok 2025 przyniósł przełom w ochronie przed suszą i powodzią dzięki wykorzystaniu dronów, które umożliwiają szybkie i bezpieczne dotarcie do miejsc niedostępnych dla człowieka. Drony lokalizują awarie, inwentaryzują wały przeciwpowodziowe i obiekty liniowe oraz wykonują pomiary w trudno dostępnych miejscach. Za ich skutecznością stoi nie tylko sprzęt, ale także wyszkoleni piloci w różnych regionach kraju. W planach jest jeszcze szersze zastosowanie dronów, m.in. do kontroli jakości prac wykonawców i zbierania danych do systemów informacyjnych. W ramach Krajowego Planu Odbudowy przeprowadzono również inwentaryzację urządzeń melioracyjnych, co dzięki nalotom dronowym pozwoliło uporządkować dane o rowach, ciekach i urządzeniach wodnych. To pierwszy krok do lepszego zarządzania infrastrukturą i zwiększenia bezpieczeństwa w obliczu zmieniających się warunków klimatycznych.

 

Aplikacje dla obywatela

Cyfryzacja w Wodach Polskich to także narzędzia dla obywateli. Jednym z kluczowych rozwiązań jest Hydroportal – bezpłatna aplikacja mapowa, która udostępnia dane o gospodarce wodnej, ryzyku powodziowym i suszowym oraz informacje o obiektach wodnych. Dzięki kompatybilności z systemami GIS Hydroportal może być wykorzystywany zarówno w celach komercyjnych, jak i edukacyjnych, zapewniając otwarty dostęp do informacji.

Ważnym krokiem był także rozwój Wirtualnego Informatora Rzecznego (WIR), działającego jak nawigacja dla żeglugi śródlądowej. Aplikacja prezentuje aktualne dane o drogach wodnych, umożliwia zakup biletów na przeprawy, a od tego roku także zezwoleń wędkarskich, co odpowiada na realne potrzeby użytkowników. Dzięki tym rozwiązaniom cyfryzacja w Wodach Polskich staje się coraz bardziej praktyczna i przyjazna dla obywateli.

 

Usługi wodne – gdzie obywatel spotyka Wody Polskie?

Wody Polskie są obecne w codziennym życiu każdego z nas, szczególnie przy inwestycjach związanych z wodą – od budowy stawu, podłączenia wylotu wód opadowych do cieku, wykonania studni głębinowej, po instalację przydomowej oczyszczalni ścieków. W takich sytuacjach niezbędne są uzgodnienia i zgody wodnoprawne, które należą do najczęściej wydawanych dokumentów w sektorze usług wodnych.

Skala tych działań jest ogromna – w Polsce obowiązuje około 200 tysięcy pozwoleń wodnoprawnych, a każdego roku wydaje się średnio 27 tysięcy nowych, prowadząc dodatkowo dziesiątki tysięcy postępowań i zgłoszeń. Pozwolenia regulują szczególne korzystanie z wód zarówno przez osoby prywatne, jak i dużych inwestorów – od budowy domu po projekty infrastrukturalne. Dzięki nim możliwe jest pogodzenie rozwoju gospodarczego z ochroną zasobów wodnych, co stanowi fundament zrównoważonej gospodarki wodnej.

 

Współpraca dla rozwoju wiedzy i bezpieczeństwa

Rok 2025 w gospodarce wodnej to nie tylko innowacje, lecz także silny nacisk na współpracę. Kluczowe działania koncentrowały się na odbudowie po powodzi z września 2024 roku, rozwoju kadr i edukacji. Wody Polskie zacieśniły relacje z Polską Akademią Nauk, instytutami badawczymi i uczelniami technicznymi, wdrażając najlepsze rozwiązania przeciwpowodziowe. Ważnym partnerem był IMGW-PIB, który dostarczył kluczowe dane hydrologiczne. Równolegle rozwijano kadry – podpisano porozumienia z największymi uczelniami w kraju, a dla najmłodszych realizowano program „Aktywni Błękitni”.

Bezpieczeństwo infrastruktury krytycznej stało się priorytetem. W 2025 roku zawarto porozumienia z NASK i Wojskami Ochrony Cyberprzestrzeni. Instytucja stawia również na edukację branżową – webinar dla projektantów i firm zgromadził 450 uczestników, co ma skrócić czas uzyskiwania decyzji wodnoprawnych. Współpraca z samorządami przyniosła rekordowy efekt: ponad 100 podpisanych porozumień i 40 w przygotowaniu. Regularne spotkania usprawniają realizację zadań i wymianę informacji. Poprawiły się także relacje z branżą wodociągowo-kanalizacyjną, które dziś opierają się na dialogu i partnerstwie.

 

Powódź 2024 – jak rok 2025 stał się rokiem odbudowy i prewencji

Rok 2025 to czas intensywnej odbudowy po powodzi z 2024 roku. Priorytety były trzy: usuwanie zagrożeń, odbudowa infrastruktury i prewencja. Pierwszy etap obejmował zabezpieczenie budynków, szkół, dróg i obiektów infrastruktury – prace trwały aż do wiosny z powodu trudnych warunków zimowych. Następnie ruszyła odbudowa wałów, przepustów, regulacja rzek i umocnienia brzegowe. Na ten cel przeznaczono niemal 600 mln zł, w tym środki krajowe i z Banku Światowego. Trzeci filar to budowanie odporności: programy redukcji ryzyka powodziowego dla dużych rzek i mniejszych dopływów, realizowane z IMGW i ekspertami. Nowością był mechanizm wykupu nieruchomości z terenów wysokiego ryzyka – w 2025 roku wykupiono około 100 domów i 23 działki. To nie tylko inwestycje, ale także praca z ludźmi, którzy przeżyli tragedię, wymagająca empatii i dialogu.

 

Rozwój OZE, ochrona środowiska i międzynarodowy sukces Polski

Rok 2025 był czasem, gdy Wody Polskie połączyły bezpieczeństwo energetyczne z troską o środowisko, umożliwiając rozwój elektrowni wodnych na istniejącej infrastrukturze. Zamiast budować nowe obiekty hydrotechniczne, instytucja proponuje dodawanie instalacji energetycznych do już istniejących stopni wodnych, co zwiększa udział odnawialnych źródeł energii, poprawia efektywność wykorzystania zasobów i ogranicza ingerencję w przyrodę. Kluczowym założeniem jest stabilne gospodarowanie wodą, ochrona migracji ryb przez budowę przepławek i minimalizacja wpływu na wodny ekosystem.

Wody Polskie realizują również projekty ekologiczne na dużą skalę przy wsparciu środków z Unii Europejskiej. W 2025 roku instytucja jako jedyny beneficjent w Polsce uzyskała dwa dofinansowania z programu LIFE: projekt LIFE Drawa bis dotyczący odbudowy siedlisk na Pojezierzu Drawskim oraz LIFE for Rivers, który poprawia stan rzeki Parsęty. W przygotowaniu jest także projekt Life Natura Connect, a w ramach programu FENiKS planowane są kolejne działania renaturyzacyjne. Ochrona środowiska to również lokalne inicjatywy we współpracy z organizacjami pozarządowymi, jak rozbiórka starego progu na rzece Jemielnica i zastąpienie go naturalnym bystrzem, co przywróciło ciągłość ekologiczną rzeki i poprawiło warunki siedliskowe.

Na arenie międzynarodowej Polska odniosła historyczny sukces – HELCOM zatwierdził usunięcie ostatnich pięciu komunalnych hotspotów z listy zanieczyszczeń Bałtyku, co zamyka trwający ponad trzy dekady rozdział i potwierdza, że modernizacja infrastruktury wodno-ściekowej przynosi realne efekty dla środowiska.

 

Podsumowanie

Rok 2025 w Wodach Polskich to czas przełomowych zmian – od cyfryzacji procesów administracyjnych po wdrożenie nowoczesnych technologii w terenie. Elektroniczny obieg dokumentów, automatyzacja kluczowych procedur i rozwój aplikacji dla obywateli sprawiły, że instytucja stała się bardziej dostępna i przyjazna. Drony, sztuczna inteligencja i integracja danych otwierają drogę do jeszcze skuteczniejszego zarządzania zasobami wodnymi. Odbudowa po powodzi, rozwój odnawialnych źródeł energii, renaturyzacja rzek oraz współpraca z nauką i samorządami pokazują, że nowoczesność może iść w parze z troską o naturę.

Rok 2025 był początkiem ewolucji, która w kolejnych latach zmieni oblicze polskiej gospodarki wodnej. Przed instytucją stoją jednak nowe wyzwania: pełna cyfryzacja procesów, wprowadzenie mechanizmu wieloletniego finansowania w postaci funduszu wodnego oraz poprawa obsługi klienta i badanie satysfakcji interesariuszy. Realizacja tych celów ma wzmocnić pozycję Wód Polskich jako nowoczesnej, otwartej i proekologicznej instytucji, gotowej sprostać wyzwaniom przyszłości.