Ministerstwo Energii

Konieczność opracowania Krajowych Planów w dziedzinie Energii i Klimatu (KPEiK) wynika z rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 z 11 grudnia 2018 r. w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 663/2009 i (WE) nr 715/2009, dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 94/22/WE, 98/70/WE, 2009/31/WE, 2009/73/WE, 2010/31/UE, 2012/27/UE i 2013/30/UE, dyrektyw Rady 2009/119/WE i (EU) 2015/652 oraz uchylenia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 525/2013.

Państwa członkowskie UE były zobowiązane do przekazania Komisji Europejskiej pierwszego KPEiK w 2019 r., a następnie jego aktualizacji co 5 lat (art. 3). Nowa wersja dokumentu powinna być opracowywana co 10 lat (art. 14).

Upoważnienie ustawowe zawarto w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne w art. 15ab, zgodnie z którym minister właściwy do spraw energii, we współpracy z ministrem właściwym do spraw klimatu, opracowuje zintegrowany krajowy plan w dziedzinie energii i klimatu, o którym mowa w rozporządzeniu (UE) 2018/1999. 

Rozporządzenie (UE) 2018/1999 szczegółowo określa zakres krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu – zakres głównej części (dokumentu zasadniczego) precyzuje art. 3, a Załącznik I do rozporządzenia wskazuje zakres analityczny w obszarze energii i klimatu. 

Krajowy Plan i jego aktualizacje przedstawiają krajowe wkłady w realizację celów klimatyczno-energetycznych UE na 2030 r., stanowiąc odpowiedź na wyzwania w zakresie bezpieczeństwa i niezależności energetycznej, rozwoju technologii energetycznych, starzejącej się infrastruktury, zmian klimatu oraz wzmacniania konkurencyjności gospodarki.

KPEiK zawiera polityki i działania w 5 filarach unii energetycznej: 

1. redukcji emisyjności,
2. efektywności energetycznej, 
3. bezpieczeństwa energetycznego, 
4. wewnątrzunijny rynek energii, 
5. badań naukowych, innowacji i konkurencyjności.

Dotychczas Polska opracowała:

1. Krajowy plan w dziedzinie energii i klimatu pod nazwą „Krajowy plan na rzecz energii i klimatu na lata 2021–2030”, który przekazano Komisji Europejskiej w grudniu 2019 r. (link), oraz

2. Projekty aktualizacji dokumentu:

• wstępny projekt aktualizacji „Krajowego planu na rzecz energii i klimatu na lata 2021–2030”, który pod nazwą „Krajowy Plan w dziedzinie Energii i Klimatu do 2030 r.”, przekazano Komisji Europejskiej w marcu 2024 r. (link),
• projekt aktualizacji „Krajowego planu na rzecz energii i klimatu na lata 2021–2030”, który pod nazwą „Krajowy Plan w dziedzinie Energii i Klimatu do 2030 r.”, który przedłożono do konsultacji publicznych w październiku 2024 r. wraz z prognozą oddziaływania na środowisko udostępnioną w lutym 2025 r. (link),
• projekt aktualizacji „Krajowego planu na rzecz energii i klimatu na lata 2021–2030”, pod nazwą „Krajowy Plan w dziedzinie Energii i Klimatu do 2030 r. z perspektywą do 2040 r.”, który przedłożono do opiniowania przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego, Radę Dialogu Społecznego i Radę Działalności Pożytku Publicznego w sierpniu 2025 r. (link).

Dokumenty opracowane przez poszczególne państwa członkowskie zamieszczone są na stronie Komisji Europejskiej w językach państw członkowskich, a tłumaczenia dokumentów na język angielski dokonywane są przez państwa członkowskie lub przez Komisję Europejską - przy użyciu narzędzia automatycznego tłumaczenia.

Sprawozdania z realizacji krajowych planów są przygotowywane w cyklach dwuletnich zgodnie z zakresem merytorycznym wskazanym w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2022/2299 z dnia
15 listopada 2022 r. ustanawiającym zasady stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 w odniesieniu do struktury, formatu, szczegółów technicznych i procedury dotyczących zintegrowanych krajowych sprawozdań z postępów w dziedzinie energii i klimatu.

Komisja Europejska cyklicznie dokonuje zbiorczej oceny krajowych planów przedłożonych przez państwa członkowskie. Ostatnia ocena została ujęta w Komunikacie Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów pn. Ogólnounijna ocena ostatecznych zaktualizowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu Realizacja unijnych celów w zakresie energii i klimatu na 2030 r. (COM/2025/274 final)