Ciekawe interpretacje GUNB - rola konserwatora zabytków w postępowaniu rozbiórkowym
09.12.2025
W 92. wydaniu cyklu edukacyjnego opisujemy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego od decyzji GINB. Sprawa dotyczy obowiązku uzyskania stanowiska konserwatora zabytków przed wydaniem nakazu rozbiórki.
Opis sprawy:
Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego (PINB) nakazał inwestorowi rozbiórkę nadbudowanej części budynku, która obejmowała:
- poddasze wraz z dachem na całym budynku,
- część III piętra w połowie budynku od strony frontowej (tj. w części budynku nie przykrytej uprzednio stropodachem) z pozostawieniem ściany kolankowej (ściana zewnętrzna od strony frontu) do wysokości 1,21 m nad poziomem stropu nad II piętrem oraz z pozostawieniem wewnętrznej ściany nośnej,
- część budynku od strony podwórka do stropu nad III piętrem tej części budynku.
Jednym z zarzutów wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji PINB była kwestia przynależności budynku do zespołu urbanistycznego, wpisanego do rejestru zabytków i braku odpowiedniego pozwolenia konserwatora zabytków na taką nakazaną rozbiórkę.
Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego (WINB) odmówił stwierdzenia nieważności decyzji PINB, a Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego (GINB) utrzymał w mocy jego rozstrzygnięcie.
Wyrokiem z 3 listopada 2022 r., sygn. akt VII SA/Wa 1493/22, WSA w Warszawie oddalił skargę na decyzję GINB, a NSA wyrokiem z 16 lipca 2024 r., sygn. akt II OSK 1214/23, oddalił skargę kasacyjną od wyroku WSA.
Wyrok WSA
Ciężar uzyskania zgody konserwatora spoczywa na inwestorze, który wykonuje rozbiórkę. W sytuacji stwierdzonej samowoli budowlanej organ miał obowiązek wydania nakazu jej rozbiórki. W celu wykonania takiego nakazu, to zobowiązany ma dopełnić obowiązki, które wynikają z przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, by nie doszło do naruszenia zawartych w nich wymogów.
Wyrok NSA
NSA nie podzielił poglądu WSA w Warszawie. Jego zdaniem także w postępowaniu przed organem nadzoru budowlanego przed wydaniem decyzji nakazującej rozbiórkę wymagane jest stanowisko właściwego konserwatora zabytków.
Podstawa prawna
Ustawa - Prawo budowlane: art. 48 - 53a
O cyklu
W cyklu edukacyjnym: Ciekawe interpretacje GUNB wyjaśniamy wybrane przepisy prawa, które mogą budzić wątpliwości lub rozbieżne interpretacje. Znajdują się tu interpretacje przepisów ustawy – Prawo budowlane i ustawy o wyrobach budowlanych, jak również wyroki sądów, orzeczenia, odpowiedzi na pytania, wyjaśnienia.
Więcej interpretacji znajdziesz tu: Ciekawe interpretacje GUNB
Zapraszamy także do śledzenia nas na LinkedIn: profil GUNB