Główny Urząd Nadzoru Budowlanego

Opis sprawy

Skarżący złożyli wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji wojewody z 2020 r., którą utrzymał w mocy pozwolenie na budowę farmy wiatrowej z 2016 r. Twierdzili, że wojewoda błędnie utrzymał w mocy pozwolenie na budowę, ponieważ roboty budowlane zostały rozpoczęte zanim pozwolenie na budowę stało się ostateczne.

Początkowo wojewoda decyzją z 2016 r. umorzył postępowanie odwoławcze od pozwolenia na budowę, bo uznał, że osoby które złożyły odwołanie nie są stronami postępowania. WSA w Poznaniu wyrokiem z 11 maja 2017 r., uchylił decyzję wojewody w części, która odnosiła się do dwóch odwołujących. W pozostałym zakresie oddalił skargę. NSA w wyroku z 25 września 2019 r. , zgodził się ze stanowiskiem WSA w Poznaniu.

Wojewoda ponownie zajął się sprawą. Decyzją z 20 sierpnia 2020 r. utrzymał w mocy pozwolenie na budowę z 2016 r.

W aktach organu wojewódzkiego znajdował się dziennik budowy. Wynikało z niego, że 19 sierpnia 2019 r. wytyczono geodezyjnie drogę dojazdową oraz oświetlenie. Rozpoczęto przygotowania i prace ziemne. Wytyczono również oś wiatraka. Zapisy miały wskazywać na rozpoczęcie budowy. Było to istotne ponieważ zgodnie z przepisami Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, jeśli sąd uwzględnia skargę to decyzja czy czynność nie wywołuje skutków prawnych do chwili uprawomocnienia się wyroku (chyba że sąd postanowi inaczej). Funkcjonował już bowiem w tej sprawie nieprawomocny wyrok WSA w Poznaniu z 2017 r., który uchylił decyzję wojewody.

Kontrola wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego w 2020 r. wykazała, że nie wykonano fundamentów, czy też wież elektrowni wiatrowych. Jednocześnie pisemne wyjaśnienia kierownika budowy i geodety wskazywały, że roboty budowlane nie zostały rozpoczęte. Geodeta wskazał, że nie dokonał tyczenia w rozumieniu prawa geodezyjnego, ponieważ nie dysponował odpowiednimi dokumentami. Nie mógł wskazać zatem lokalizacji obiektów związanych z pozwoleniem na budowę. Nie sporządził szkicu tyczenia, bo to by było niezgodne z zasadami sztuki geodezyjnej.

GINB odmówił stwierdzenia nieważności decyzji wojewody z 2020 r., która utrzymywała w mocy pozwolenie na budowę z 2016 r.

Wyrokiem z 16 lutego 2022 r., WSA w Warszawie oddalił skargę na decyzję GINB, a NSA wyrokiem z 27 lutego 2025 r., oddalił skargę kasacyjną od wyroku WSA.

Wyrok NSA

Sądy administracyjne potwierdziły stanowisko zawarte w uzasadnieniu decyzji GINB.

Wykonaniu podlega ostateczne pozwolenie na budowę, natomiast nieostateczna decyzja jest wykonalna wyłącznie, gdy:

• został jej nadany rygor natychmiastowej wykonalności,
• podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy,
• jest zgodna z żądaniem wszystkich stron,
• wszystkie strony zrzekły się prawa do wniesienia odwołania.

Inwestor nie może więc wykonywać nieostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, jeśli nie zachodzi jeden z ww. przypadków.

W sprawie uznano, że zgromadzone dowody nie pozwalają na jednoznaczne stwierdzenie, że doszło do rozpoczęcia robót budowlanych. Wyjaśnienia kierownika budowy i geodety są sprzeczne z wpisem w dzienniku budowy, czyli nie wystąpił podstawowy element rażącego naruszenia prawa, tj. oczywistość tego naruszenia. Wskazano także brak szczególnie negatywnych skutków ewentualnego naruszenia prawa. Z inną oceną mielibyśmy do czynienia gdyby inwestor przystąpił do wykonywania robót budowlanych przed uzyskaniem pozwolenia na budowę, a z inną gdy inwestor legitymował się decyzją organu I instancji udzielającą pozwolenia na budowę, która jednak nie miała przymiotu wykonalności.

Podstawa prawna

1. Ustawa - Prawo budowlane: art. 28 ust. 1, art. 41
2. Kodeks postępowania administracyjnego: art. 130 § 3 - 4
3. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi: art. 152 § 1

Sygnatury akt

• Wyrok NSA z 27 lutego 2025 r., sygn. akt II OSK 1611/22
• Wyrok WSA w Warszawie z 16 lutego 2022 r., sygn. akt VII SA/Wa 1229/21
• Wyrok NSA z 25 września 2019 r., sygn. akt II OSK 2544/17
• Wyrok WSA w Poznaniu z 11 maja 2017 r., sygn. akt IV SA/Po 155/17

O cyklu

W cyklu edukacyjnym: Ciekawe interpretacje GUNB wyjaśniamy wybrane przepisy prawa, które mogą budzić wątpliwości lub rozbieżne interpretacje. Znajdują się tu interpretacje przepisów ustawy – Prawo budowlane i ustawy o wyrobach budowlanych, jak również wyroki sądów, orzeczenia, odpowiedzi na pytania, wyjaśnienia.

Więcej interpretacji znajdziesz tu: Ciekawe interpretacje GUNB

Zapraszamy także do śledzenia nas na LinkedIn: profil GUNB