Główny Urząd Nadzoru Budowlanego

Pytanie

Kiedy producent może wykorzystywać tzw. „badania i obliczenia typu” innego producenta?

Odpowiedź

Możliwość taka istnieje zarówno w europejskim, jak i krajowym systemie wprowadzania wyrobów budowlanych do obrotu.

Warunkiem jest spełnienie określonych w przepisach wymagań, w szczególności tych, które dotyczą:

• tożsamości typu wyrobu,
• dokumentacji technicznej,
• zgody producenta udostępniającego wyniki badań.

Wyjaśnienie

Możliwość (warunki i zasady) wykorzystywania – w procesie oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych – wyników badań innego producenta została uregulowana zarówno:

• w tzw. europejskim systemie wprowadzania do obrotu lub udostępniania na rynku wyrobów budowlanych - z deklaracją właściwości użytkowych i oznakowaniem CE (tj. w rozporządzeniu (UE) nr 305/2011),
• jak i w tzw. krajowym systemie - z krajową deklaracją właściwości użytkowych i oznakowaniem znakiem budowlanym (w rozporządzeniu w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym).

Wyroby w systemie europejskim

W systemie europejskim wprowadzania do obrotu lub udostępniania na rynku wyrobów budowlanych, warunki zastąpienia badań typu lub obliczenia typu odpowiednią dokumentacją techniczną, zostały określone odrębnie dla:

• wyrobów budowlanych objętych normą zharmonizowaną oraz
• wyrobów budowlanych, które stanowią systemy części składowych, przebadanych przez dostawcę systemu.

Wyrób budowlany objęty normą zharmonizowaną

Jeżeli wyrób budowlany jest objęty normą zharmonizowaną, producent przy określaniu typu wyrobu może zastąpić badanie typu lub obliczenie typu odpowiednią dokumentacją techniczną. Musi przy tym wykazać, że wyrób budowlany, który wprowadza do obrotu, należy do tego samego typu wyrobu co wyrób budowlany produkowany przez innego producenta i już zbadany zgodnie z odpowiednią normą zharmonizowaną.

Gdy te warunki są spełnione, producent jest uprawniony do deklarowania właściwości użytkowych, które odpowiadają wszystkim lub części wyników badań tego innego wyrobu. Wykorzystanie wyników badań jest możliwe jedynie po otrzymaniu zgody ze strony tego producenta, który je uzyskał i pozostaje odpowiedzialny za ich dokładność, wiarygodność i stałość. Przy czym typ wyrobu – zgodnie z rozporządzeniem Nr 305/2011 – oznacza zestaw reprezentatywnych poziomów lub klas właściwości użytkowych w odniesieniu do zasadniczych charakterystyk wyrobu budowlanego wyprodukowanego przy zastosowaniu danej kombinacji surowców lub innych składników w określonym procesie produkcyjnym.

Wyrób budowlany jako system części składowych

Producent może wykorzystać wyniki badań wykonanych przez dostawcę systemu lub jego części składowej jeżeli:

• wyrób budowlany objęty zharmonizowaną specyfikacją techniczną, który producent wprowadza do obrotu, jest systemem części składowych, a producent montuje go ściśle według instrukcji dostawcy systemu lub dostawcy jego części składowej, oraz
• dostawca zbadał już ten system lub tę część składową w odniesieniu do jednej lub kilku jego zasadniczych charakterystyk zgodnie z odpowiednią zharmonizowaną specyfikacją techniczną.

Także w tym przypadku warunkiem jest uzyskanie zgody producenta lub dostawcy systemu, który pozostaje odpowiedzialny za prawidłowość i wiarygodność wyników badań.

Rola jednostki notyfikowanej

W obydwu powyższych przypadkach, jeśli wyrób budowlany należy do rodziny wyrobów budowlanych, dla których właściwym systemem oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych jest system 1+ lub 1 (określony w załączniku V rozporządzenia (UE) nr 305/2011),  weryfikację odpowiedniej dokumentacji technicznej przeprowadza notyfikowana jednostka certyfikująca wyrób (załącznik V określony aktualnym rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) Nr 568/2014).

System krajowy – warunki wykorzystania badań

W przypadku krajowego systemu wprowadzania do obrotu lub udostępniania na rynku wyrobów budowlanych możliwość wykorzystywania wyników badań innego producenta została uregulowana w przepisach ww. rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa.   

Warunki w systemie krajowym

Aby producent mógł skorzystać z ww. możliwości, muszą być łącznie spełnione cztery warunki:

• krajową specyfikacją techniczną danego wyrobu budowlanego jest Polska Norma wyrobu,
• wyrób budowlany należy do tego samego typu wyrobu budowlanego, co wyroby budowlane producenta użyczającego swoje wyniki badań,
• producent, który wykorzystuje wyniki badań innego producenta (który przeprowadził już ocenę właściwości użytkowych) musi wykazać tożsamość typu wyrobu budowlanego w obowiązkowo sporządzonej dokumentacji technicznej,
• producent, którego wyniki badań mają zostać wykorzystane przez innego producenta, wyraził na to zgodę oraz ponosi odpowiedzialność za ich prawidłowość.

Przy czym:

• przez ww. typ wyrobu budowlanego należy rozumieć zestaw reprezentatywnych poziomów lub klas właściwości użytkowych w odniesieniu do zasadniczych charakterystyk i zamierzonego zastosowania wyrobu budowlanego wyprodukowanego przy zastosowaniu danej kombinacji surowców lub innych składników w określonym procesie produkcyjnym,
• dokumentacja techniczna to obowiązkowo sporządzona dokumentacja z wszystkimi istotnymi elementami związanymi z wymaganym krajowym systemem oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych wyrobu budowlanego.

Podstawa prawna

1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylającego dyrektywę Rady 89/106/EWG (Dz. Urz. UE L 88 z 04.04.2011, str. 5, z późn. zm.):  art. 2 pkt 9, art. 36 ust. 1 (lit. b oraz c) i ust. 2, załącznik nr 5  
2. Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) Nr 568/2014 z dnia 18 lutego 2014 r. zmieniające załącznik V do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 dotyczący oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych wyrobów budowlanych (Dz. Urz. UE L 157 z 27.05.2014): załącznik nr 5 str. 76
3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 17 listopada 2016 r. w sprawie sposobu deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz. U. poz.1966, z późn. zm.): § 2 pkt 6, § 5 ust. 1 pkt 2
4. Ustawa o wyrobach budowlanych: art. 10a ust. 1

O cyklu

W cyklu edukacyjnym: Ciekawe interpretacje GUNB wyjaśniamy wybrane przepisy prawa, które mogą budzić wątpliwości lub rozbieżne interpretacje. Znajdują się tu interpretacje przepisów ustawy – Prawo budowlane i ustawy o wyrobach budowlanych, jak również wyroki sądów, orzeczenia, odpowiedzi na pytania, wyjaśnienia.

Więcej interpretacji znajdziesz tu: Ciekawe interpretacje GUNB

Zapraszamy także do śledzenia nas na LinkedIn: profil GUNB