Instytut Łączności

W niewątpliwie przełomowej dla rozwoju  współczesnego świata dziedzinie nauki, jaką są badania nad radiokomunikacją i telekomunikacją, możemy pochwalić się niemal stuletnią działalnością i kontynuujemy prace podjęte przez instytucje powstałe jeszcze przed II Wojną Światową.

Założony w 1928 r. Instytut Radiotechniczny (IR) był pierwszą krajową instytucją naukowo-badawczą w dziedzinie radiotechniki i szerzej, telekomunikacji. Powstał z inicjatywy osób i środowisk zajmujących się techniką radiową w ówczesnej Polsce na czele z wybitnym naukowcem prof. Januszem Groszkowskim. Poza korzyścią dla rozwoju badań naukowych, IR miał stanowić wsparcie dla instytucji rządowych, przemysłu radiotechnicznego, radiofonii i licznych radioamatorów. Ogólnopolska instytucja badawcza pozwalała również w pewnym stopniu zmniejszać dystans, jaki dzielił Polskę od krajów z dużo bardziej zaawansowaną radiotechniką.

Kierowany przez prof. Groszkowskiego IR istniał do roku 1934. Dynamiczny rozwój technik radiowych i telekomunikacyjnych sprawił, że formuła, w jakiej działał stała się niewystarczająca. W 1934 roku połączono Instytut z Laboratorium Teletechnicznym Ministerstwa Poczt i Telegrafów tworząc Państwowy Instytut Telekomunikacyjny (PIT). Stworzono w ten sposób jedną, państwową jednostkę badawczo-rozwojową ukierunkowaną na całość zagadnień telekomunikacyjnych. Jej dyrektorem został Janusz Groszkowski.

Do zadań PIT należało prowadzenie prac z dziedziny telekomunikacji i techniki pocztowej oraz wspieranie rozwoju krajowego przemysłu telekomunikacyjnego z uwzględnieniem potrzeb wojska. Oprócz innych dokonań Instytutu przed II Wojną Światową, na uwagę zasługują pierwsze w Polsce prace doświadczalne nad telewizją prowadzone przez Lesława Kędzierskiego.

Wojna i okupacja niemiecka spowodowały niemal całkowitą utratę wyposażenia i duże straty wśród personelu PIT. Do jego odbudowy, pod kierownictwem Janusza Groszkowskiego, przystąpiono już w 1944 r. i w bardzo krótkim czasie odtworzono i prześcignięto przedwojenny potencjał. 

W 1951 r. zdecydowano o podziale rozbudowanego Instytutu na dwie jednostki. Nowoutworzony Instytut Łączności (IŁ) zasiliło ok. 100 dotychczasowych pracowników PIT. IŁ miał zajmować się przede wszystkim budową i eksploatacją systemów łączności i środkami masowego przekazu. Pozostałą część PIT przemianowano na Przemysłowy Instytut Telekomunikacji. 

Pierwszym, dużym sukcesem IŁ była, rozpoczęta jeszcze w PIT, budowa od podstaw polskiej telewizji i jej uruchomienie w 1952 r. Doświadczalnej Stacji Telewizyjnej IŁ. W 1958 r. IŁ przeniósł się do nowej siedziby w warszawskim Miedzeszynie, gdzie działa do dzisiaj. Aż do końca lat 70. XX wieku Instytut intensywnie się rozwijał tworząc nowe zakłady naukowo-badawcze i rozszerzając zakres prac naukowych i wdrożeniowych.

Od lat 90. XX wieku, z uwagi na zmiany w sposobach finansowania nauki, działalność naukowa i badawczo-rozwojowa ulegała stopniowemu ograniczeniu, a coraz większym stopniu koncentrowano się na działalności rynkowej i pozyskiwaniu innych źródeł finansowania badań. Skutkiem tego był między innymi rozwój laboratoriów badawczych i pomiarowych IŁ. Jednym z ważniejszych obszarów działalności Instytutu stał się udział w dużych projektach badawczych wykonywanych w ramach konsorcjów krajowych i międzynarodowych.

W 2005 roku Instytut uzyskał status Państwowego Instytutu Badawczego (PIB), co oznaczało zwiększenie liczby prac wykonywanych bezpośrednio na rzecz administracji państwowej. W ostatnich latach znalazło to wyraz między innymi w pracach na rzecz Ministerstwa Cyfryzacji związanych z uruchamianiem w Polsce sieci 5G oraz w opracowaniu i wdrożeniu systemów poboru opłat dla Krajowej Administracji Skarbowej. Natomiast wysokie kompetencje w zakresie m.in. badań cyberbezpieczeństwa sprawiają, że śmiało spoglądamy także w przyszłość.