Miasta są obszarem szczególnie wrażliwym, w którym koncentrują się najpilniejsze współcześnie wyzwania ekologiczne. Wysoki poziom urbanizacji w Polsce oznacza, że zmiany klimatu będą miały wpływ na dynamikę rozwoju miast, a tym samym na jakość życia ich mieszkańców.

Fale upałów i miejskie wyspy ciepła, deszcze nawalne i towarzyszące im powodzie błyskawiczne, huraganowe wiatry – to są zagrożenia z którymi musimy się mierzyć. Dlatego też zwiększenie odporności na zmiany klimatu jest ogromnym wyzwaniem, decydującym o bezpieczeństwie i jakości życia mieszkańców, ale jednocześnie tworzy szansę i potencjał dla rozwoju bardziej zrównoważonego -  podkreślił szef resortu klimatu.

Dążenie do neutralności klimatycznej wymaga od nas przemyślenia na nowo sposobu funkcjonowania naszych miast – dodał minister Kurtyka.

Ministerstwo Klimatu, a wcześniej Ministerstwo Środowiska, od kilku lat podejmuje intensywne działania na rzecz wsparcia ekologicznej i proklimatycznej transformacji miast, czego przykładem jest  projekt „Miejskie Plany Adaptacji”. W jego ramach którego 44 największe miasta w Polsce otrzymały diagnozę zagrożeń klimatycznych, w tym ocenę wrażliwości i podatności miast na negatywne konsekwencje zmian klimatu. Finalnym produktem projektu są pakiety działań adaptacyjnych dla każdego z miast.

Wspieramy nie tylko dobre planowanie na poziomie lokalnym, ale również zapewniamy konkretne instrumenty finansowe wspierające politykę miejską. W ostatnich latach miasta otrzymały kilkaset milionów złotych na realizację projektów na zagospodarowanie wód opadowych i rozwój zieleni miejskiej ze środków krajowych i unijnych, które odpowiednio zaprogramowaliśmy. Efektem tego są konkretne przedsięwzięcia zrealizowane w miastach, które poprawiają bezpieczeństwo i komfort życia mieszkańców, szczególnie w zakresie zagospodarowania wód opadowych – zaznaczył minister Kurtyka.

„Miasto z klimatem” to inicjatywa mająca na celu poszerzenie działań, które były dotychczas prowadzone oraz zintegrowanie i odpowiednie dostosowanie narzędzi tak, aby zwiększyć ich skuteczność i efektywność.

Kluczowym celem, jaki sobie stawiamy jest poprawa jakości życia mieszkańców. Wiemy, że ten cel zostanie osiągnięty tylko wtedy, kiedy plan działania wypracowany zostanie wspólnie z kluczowymi podmiotami kształtującymi politykę miejską – podkreślił minister klimatu Michał Kurtyka.

Organizujemy serię warsztatów miejskich – we wszystkich 16 miastach wojewódzkich. Dziś pierwsze warsztaty w Warszawie, kolejne odbędą się w marcu i kwietniu. Bardzo ważny jest dla nas Państwa aktywny udział w dzisiejszych i kolejnych warsztatach. Cieszę się, że nasze zaproszenie spotkało się z tak dużym zainteresowaniem – dodał.

W pierwszych warsztatach miejskich biorą udział przedstawiciele wszystkich podmiotów, które projektują i wdrażają politykę miejską – organizacji pozarządowych, naukowców, ekspertów i samorządów.

Kluczowe 4 elementy projektu "Miasto z klimatem"

Docenienie dobrych praktyk

W ramach projektu zostanie zbadany postęp miast w prowadzonej polityce ekologicznej. Zbierzemy i porównamy lokalne dane w obszarach: gospodarki odpadami, jakości powietrza, terenów zieleni, zrównoważonej mobilności i gospodarki wodno-ściekowej. Badanie przeprowadzone zostanie w dwóch kategoriach: miast do 100 tys. mieszkańców i powyżej 100 tys. mieszkańców.

Zorganizujemy także konkurs Miasto z Klimatem, w którym nagrodzimy najlepszy projekt służący ochronie i adaptacji do zmian klimatu. Przeprowadzony zostanie również konkurs dla młodzieży szkół ponadpodstawowych na opracowanie Planu adaptacji do zmian klimatu dla terenu szkoły i jej najbliższej okolicy, którego organizatorem będzie Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Zwycięski projekt otrzyma dofinansowanie na jego realizację.

Uruchomienie dodatkowych narzędzi wsparcia

Kolejnym projektu będzie uruchomienie dodatkowych narzędzi wsparcia, tj.: konkurs na zielono-niebieską infrastrukturę miejską (konkurs dotacji dla miast w zakresie inwestycji miejskich służących adaptacji do zmian klimatu oraz ochrony klimatu) oraz dodatkowe finansowanie inwestycji miejskich (dodatkowy nabór wniosków dotyczący zrównoważonych systemów gospodarowania wodami opadowymi z uwzględnieniem rozwiązań opartych na przyrodzie, w ramach Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020). Przeprowadzimy konkursy na dofinansowanie projektów m.in. w zakresie zielono-niebieskiej infrastruktury w miastach, miejskich systemów ciepłowniczych, kogeneracji, ochrony ekosystemów, działań proklimatycznych w szkołach, w ramach Programu Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu ze środków Funduszy norweskich i EOG.

Uproszczenie przepisów i funkcjonujących programów

Zwiększona zostanie dostępność Programu Czyste Powietrze - m.in. uproszczenie wniosku i zasad przyznawania dotacji. Zaproponujemy również zmiany wspierające rozwój nisko-emisyjnego transportu miejskiego.

Wypracowanie nowych rozwiązań

Chcemy wspólnie wypracować działania, jakie należy podjąć, aby poprawić jakość życia mieszkańców miast. Celem warsztatów, które przeprowadzimy w każdym województwie, będzie wypracowanie konkretnych rozwiązań, np.: inicjatyw legislacyjnych, mechanizmów finansowych, czy innych rozwiązań wspierających miasta.

Terminy warsztatów w poszczególnych miastach będą ogłaszane w terminie późniejszym.