Definicja dezinformacji
Czym jest dezinformacja?
Wiedza
Dezinformacja to fałszywe lub wprowadzające w błąd treści. Mogą przybierać różne formy: postów, artykułów, komentarzy, filmów czy nagrań audio.
Cele
Dezinformacja jest rozpowszechniana w celu umyślnego wyrządzenia szkody publicznej lub osiągnięcia zysku. Ostateczne cele dezinformacji to wzbudzenie strachu, utrata zaufania do instytucji publicznych i polaryzacja społeczna.
Rozpowszechnianie
Każdy z nas może nieświadomie przyczynić się do szerzenia dezinformacji. Wystarczy np. że udostępnimy fałszywą treść w mediach społecznościowych.
Efekt
Dezinformacja podważa zaufanie do instytucji publicznych, nauki czy mediów. Sprzyja podsycaniu podziałów społecznych i destabilizacji państwa.
Dezinformacja vs misinformacja vs malinformacja
- Dezinformacja to celowe tworzenie i rozpowszechnianie fałszywych lub wprowadzających w błąd treści w celu oszukania odbiorców, wpływania na postawy społeczne lub uzyskania określonych korzyści.
- Misinformacja to nieintencjonalne rozpowszechnianie fałszywych informacji. Mogą powstawać w wyniku błędu lub braku rzetelności. Tego typu materiały są udostępniane bez świadomości ani intencji wywarcia szkodliwego wpływu.
- Malinformacja to treści prawdziwe, ale wykorzystywane w sposób szkodliwy lub złośliwy, w celu wyrządzenia krzywdy. Przykładem takich treści są informacje dotyczące wstydliwych chorób, problemów osobistych lub prywatnych wiadomości osób publicznych.
Przykłady dezinformacji
- Posty w mediach społecznościowych: fałszywe informacje, że elektrownie wiatrowe wpływają na kolor mleka krowiego.
- Artykuły: manipulacyjne treści podważające zmianę klimatu.
- Komentarze: wprowadzające w błąd opinie pod artykułami naukowymi.
- Filmy i nagrania audio: fałszywe nagrania przedstawiające nieprawdziwe wydarzenia.
- Strony internetowe: fałszywe strony www podszywające się pod prawdziwe media, gdzie publikuje się nieprawdziwe artykuły, np. o pożarach aut elektrycznych.
Konsekwencje dezinformacji
Wzbudzenie strachu
Dezinformacja może prowadzić do paniki społecznej.
Utrata zaufania do instytucji publicznych
Podważanie wiarygodności źródeł naukowych, służb, administracji państwowej i mediów.
Polaryzacja społeczna
Tworzenie i pogłębianie podziałów społecznych.
Destabilizacja państwa
Osłabienie stabilności politycznej i społecznej kraju.
Jak się bronić przed dezinformacją?
Mamy 4 filary obrony przed dezinformacją. Każdy element składa się na system, który pozwoli ustrzec się przed dezinformacją:
- Weryfikacja źródeł: sprawdzaj wiarygodność źródeł informacji.
- Krytyczne myślenie: analizuj treści i nie ufaj bezkrytycznie wszystkim informacjom.
- Edukacja: ucz się rozpoznawać techniki manipulacji i dezinformacji.
- Fact-checking: korzystaj z usług organizacji zajmujących się weryfikacją faktów.
Źródła
- Raport Dezinformacja Oczami Polaków edycja 2024.
- NASK.PL
- Jak pisać o klimacie? – poradnik dla dziennikarek i dziennikarzy