W maju 2025 r. Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ-PIB) rozpoczął realizację projektu, którego celem jest wsparcie Ministerstwa Klimatu i Środowiska między innymi w pracach związanych z wyznaczeniem lasów społecznych wokół miast: Bielsko-Biała, Katowice, Kraków, Łódź, Poznań, Szczecin, Bydgoszcz i Toruń, Wrocław, Gdańsk, Sopot i Gdynia, Kielce oraz Warszawa. 

Dotychczasowe prace nad wyznaczeniem lasów społecznych pokazały, że jest to proces bardzo złożony i wymagający czasu. Kluczowym wyzwaniem jest uzgodnienie zróżnicowanych oczekiwań co do sposobu prowadzenia gospodarki leśnej w lasach społecznych, zgłaszanych przez przedstawicieli różnych interesariuszy uczestniczących w procesie, w tym Lasów Państwowych, organizacji społecznych, samorządów, zakładów usług leśnych oraz przemysłu drzewnego. Tym samym proces ten wymaga więcej czasu niż pierwotnie założono. 

Dlatego dalsze prace z udziałem IOŚ-PIB będą prowadzone do lipca 2026 roku. Równolegle przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska będą realizowane prace nad zmianami legislacyjnymi, które wprowadzą do ustawy o lasach pojęcie lasów społecznych oraz ogólne regulujące dotyczące ich tworzenia i zagospodarowania.

Celem prac IOŚ-PIB jest zaprojektowanie i przeprowadzenie partycypacyjnego procesu ustalania zasad gospodarowania w lasach społecznych.

Pierwszy etap, który już jest realizowany, polega na podsumowaniu przez ekspertów IOŚ-PIB dotychczasowych doświadczeń dotyczących wyznaczania lasów społecznych. Efektem będzie wypracowanie wniosków dotyczących dotychczasowego procesu partycypacji, ale przede wszystkim rekomendacji dla dalszych działań. 

Drugim etapem prac będzie opracowanie zasad partycypacyjnego planowania lasów społecznych. Istotne w tym zakresie będzie wypracowanie metod i narzędzi ustalania zasad gospodarowania w lasach społecznych. Określone zostaną również reguły angażowania interesariuszy w ten proces, role poszczególnych interesariuszy, a także założenia i zasady partycypacyjnego dochodzenia do rozstrzygnięć dotyczących zasad gospodarowania w lasach społecznych.

Ostatnim, trzecim etapem prac będzie dokończenie procesu ustalania zasad gospodarowania w lasach społecznych w poszczególnych miastach. Spotkania terenowe i warsztaty stacjonarne w poszczególnych miastach poprzedzą warsztaty dla facylitatorów, które ułatwią wypracowanie spójnego podejścia do ustalania zasad partycypacyjnego planowania lasów społecznych we wszystkich lokalizacjach objętych pilotażem. 

Finalnym produktem zaangażowania IOŚ-PIB będzie przygotowanie raportu z procesu pilotażu. Elementem raportu będą rekomendacje dotyczące docelowych zasad wyznaczania oraz prowadzenia gospodarki leśnej w lasach społecznych.

Szczegółowe informacje dotyczące dalszych prac znajdują się w zakładce Harmonogram.

Projekt, w ramach którego IOŚ-PIB wspiera Ministerstwo Klimatu i Środowiska, jest finansowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.