Najważniejsze informacje:

• Od 1 października 2025 r. w Polsce obowiązuje system kaucyjny;
• Według danych z listopada w obrocie znalazło się niemal 60 mln opakowań ze znakiem kaucji;
• Liczba opakowań wciąż rośnie - w październiku w sprzedaży detalicznej było 85 tys., a w listopadzie już 2,5 mln opakowań ze znakiem kaucji;
• Klienci chętnie zwracają opakowania - od października do listopada 2025 wypłacono kaucję za 500 tys. opakowań;
• Po 1 stycznia opakowań objętych systemem kaucyjnym będzie przybywać - wprowadzanie opakowań bez znaku kaucji będzie się wiązać z wyższą opłata produktową;
• Napoje w opakowaniach nieobjętych kaucją mogą być nadal sprzedawane do wyczerpania zapasów.

Powszechnym systemem kaucyjnym objęte są tylko te opakowania, które są oznaczone znakiem kaucji. To bardzo ważne, by przy zakupach czy po wypiciu napoju sprawdzić, czy opakowania nie należy oddać w systemie kaucyjnym. Niektóre sklepy wprowadzają promocje i zbierają opakowania nieoznaczone znakiem kaucji. Te rozwiązania są prośrodowiskowe, ale ich zasady określa sam sklep. Reguły powszechnego systemu kaucyjnego - zwrot bez paragonu, w każdym sklepie, w formie pieniężnej - dotyczą opakowań oznaczonych znakiem kaucji

- powiedziała podczas konferencji wiceministra klimatu i środowiska Anita Sowińska. 

Znak kaucji to podstawa

Na sklepowych półkach obecne są zarówno napoje w opakowaniach ze znakiem kaucji, jak i napoje nieobjęte jeszcze systemem kaucyjnym. Z perspektywy klienta kluczowy w rozpoznaniu, z którym produktem mamy do czynienia, jest widniejący na etykiecie znak kaucji.

Tylko za opakowanie ze znakiem kaucji sprzedawca może pobrać kaucję i tylko takie opakowanie klient może zwrócić w ramach powszechnego systemu kaucyjnego – we wszystkich dużych i wybranych małych sklepach, które przystąpiły do systemu, bez dowodu zakupu, mając prawo do zwrotu kaucji w formie pieniężnej.

Od 1 stycznia 2026 roku producenci, którzy przystąpili do systemu kaucyjnego, będą mogli wprowadzać na rynek wyłącznie napoje w opakowaniach ze znakiem kaucji. Produkty wyprodukowane wcześniej i wyprowadzone do obrotu bez oznaczenia kaucji, będą mogły być sprzedawane do wyczerpania zapasów. Do systemu mogą cały czas dołączać kolejni producenci.

Mobilizacja dla producentów

Firmy wprowadzające na rynek napoje muszą wykazać osiągnięcie 77% poziomu zbiórki pustych butelek i puszek w ramach systemu kaucyjnego. Jeśli nie osiągną tego poziomu, zapłacą opłatę produktową – 1 zł za każdy brakujący kilogram opakowań. Dla producentów, którzy nie podpiszą umowy z operatorem, stawka będzie potrójna i wyniesie 3 zł za kilogram. Jeżeli wymagany poziom nie zostanie osiągnięty, obowiązek wniesienia opłaty produktowej spoczywa zarówno na producencie, jak i na operatorze, przy czym każdy z nich uiszcza 50% należnej kwoty. Taki system ma na celu mobilizowanie wprowadzających na rynek napoje do przystępowania do systemu kaucyjnego, a operatorów do rzetelnego zarządzania systemem.

Butelki szklane

Szklane butelki wielokrotnego użytku, obok butelek z tworzyw sztucznych i metalowych puszek, są objęte systemem kaucyjnym na podstawie ustawy z 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw.

Trwa dyskusja na temat dobrowolności włączania butelek wielokrotnego użytku do systemu kaucyjnego. Ministerstwo czeka na szczegółowe propozycje. Również w przypadku opakowań szklanych o tym, czy będzie ono funkcjonowało w ramach powszechnego systemu kaucyjnego, będzie informował znak kaucji. Oznaczenie “butelka zwrotna” bez znaku kaucji oznacza, że - jak dotychczas - można dokonać zwrotu, ale na zasadach określonych przez producenta.

Podsumowanie

System kaucyjny jest jednym z kluczowych narzędzi polityki środowiskowej państwa.  Dzięki temu zdecydowana większość butelek i puszek będzie wracać do obiegu, wspierając recykling i realnie ograniczając ilość odpadów.