Najważniejsze informacje:

• Bydgoszcz otrzyma ponad 73 mln zł na działania związane z rozpoznaniem i przygotowaniem projektów naprawczych na terenach po Zachemie: ok. 60,28 mln zł z KPO i ok. 13,31 mln zł z VAT. 
• Środki pozwolą na szczegółowe rozpoznanie zanieczyszczeń, opracowanie planów naprawczych oraz przygotowanie miasta do kolejnych inwestycji eliminujących zagrożenia środowiskowe. 
• Trwają badania gruntu, powietrza i odpadów na dwóch obszarach, które są wpisane w Wielkoobszarowe Tereny Zdegradowane w Bydgoszczy. 
• Całość oceny stanu środowiska ma zostać zakończona do lutego 2026 r., a projekty planów poprawy - do lipca 2026 r. 

Degradacja terenów Zachemu w Bydgoszczy to problem nierozwiązany od dziesiątek lat. Rok 2025 to w końcu moment, gdy sytuacja zmienia się na lepsze. Trwają prace nad kompleksową oceną stanu środowiska oraz projektami rekultywacji tego terenu. Na te działania Bydgoszcz otrzyma ponad 70 mln złotych, w tym pieniądze z KPO. To ważny, duży krok, który pomoże w poprawie jakości środowiska. Rekultywacja ochroni mieszkańców i okoliczne wody. Robimy, nie gadamy!  

- powiedziała ministra Paulina Hennig-Kloska. 

Ministra klimatu i środowiska uczestniczyła w konferencji zorganizowanej przez bydgoskie wodociągi poświęconej podjętym działaniom oraz brała udział w wizji lokalnej wraz z przedstawicielami władz wojewódzkich i instytucji, które współpracują na rzecz rekultywacji WTZ w Bydgoszczy. 

W celu rozwiązania problemu składowisk i innych miejsc gromadzenia odpadów na terenach państwowych zakładów przemysłowych, przyjęto ustawę ustawę o wielkoobszarowych terenach zdegradowanych (WTZ). W załączniku do niej wymieniono pięć lokalizacji, które uznano za wymagające podjęcia pilnej interwencji w celu zabezpieczenia życia i zdrowia ludności oraz stanu środowiska. Tereny Zakładów Chemicznych „Zachem” w Bydgoszczy są jedną z nich. 

Prace nad ustawą o WTZ były prowadzone w ramach przygotowania do wdrażania Krajowego Planu Odbudowy (KPO). Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) ogłosił nabór dla przedsięwzięć na WTZ finansowanych z KPO. Wszystkie JST podpisały umowy z NFOŚiGW (ok. 100 mln zł). Poza tym NFOŚiGW wsparł samorządy w ramach programu dot. zwrotu podatku VAT. Wszystkie Jednostki Samorządu Terytorialnego (JST) złożyły wnioski na ok. 22 mln zł.  

Dla Bydgoszczy przewidziano dofinansowanie w wysokości ok. 73,59 mln zł, w tym: 

• ok. 60,28 mln zł z KPO, 
• ok. 13,31 mln zł z tytułu zwrotu VAT. 

Dzięki przyznanym środkom miasto: 

• przeprowadza szczegółowe rozpoznanie, badania i inwentaryzacje występujących zanieczyszczeń,
• opracowuje plany naprawcze, wynikające z rozpoznania skali problemu, 
• przygotuje się do pozyskania dalszego finansowania ze środków unijnych na projekty inwestycyjne dotyczące poprawy stanu środowiska na WTZ. 

Jest to etap, który – zgodnie z ustawą o WTZ i założeniami KPO – poprzedza dalsze działania zmierzające do eliminacji zagrożeń na terenie dawnego Zachemu. 

Prezydent Miasta Bydgoszczy wyznaczył na obszarze Z.Ch. „Zachem” dwa wielkoobszarowe tereny zdegradowane (WTZ): 

• WTZ Zachem „Zielona”  o powierzchni 174 ha, w tym prawie 10 ha składowisk,
• WTZ Zachem SOE o powierzchni 115 ha, w tym prawie 4 ha składowisk. 

Na WTZ „Zachem” – Zielona i SOE zakończono pierwszy etap prac obejmujący inwentaryzację przyrodniczą, geodezyjną i badania geofizyczne. Drugi etap jest w toku - prowadzone są badania gruntu, powietrza i odpadów, a projekty robót geologicznych są stopniowo zatwierdzane. Całość kompleksowej oceny stanu środowiska ma zostać zakończona do lutego 2026 r., a projekty planów poprawy stanu środowiska - do lipca 2026 r. 

Na obszarze dawnych Zakładów Chemicznych „Zachem” działalność przemysłowa została rozpoczęta w czasach historycznych – w latach 1939-1945 r. przez III Rzeszę (DAG Fabrik Bromberg). Obecnie na ich terenie znajduje się wiele składowisk odpadów niebezpiecznych, będących we władaniu wielu podmiotów gospodarczych. Obecnie różne podmioty zarządzają składowiskami lub władają zanieczyszczonymi terenami i odpowiadają za usunięcie poszczególnych zagrożeń. Podmioty te prowadzą aktualną działalność przemysłową, która także może zanieczyszczać środowisko, niezależnie od obecnego na tym terenie zanieczyszczenia historycznego. 

MKiŚ na bieżąco monitoruje wdrażanie działań JST na WTZ. 25 listopada 2025 r. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. wielkoobszarowych terenów zdegradowanych. Na tej podstawie zostaną przygotowane rekomendacje dotyczące kolejnych działań.