To co fascynuje nas w egzotycznych krajach, to m.in. tamtejsza fauna i flora. Wiele dziko występujących gatunków zwierząt i roślin jest zagrożonych wyginięciem. Aby je chronić została sporządzona Konwencja Waszyngtońska (CITES), która reguluje handel zagrożonymi gatunkami poprzez kontrolę, monitoring i ograniczanie międzynarodowego obrotu nie tylko żywymi okazami, ale również produktami z nich pochodzącymi. Kliknij tutaj, aby dowiedzieć się więcej o CITES. Przed przywozem pamiątek z egzotycznych roślin i zwierząt upewnij się, czy nie są one objęte przepisami dotyczącymi ochrony dzikiej fauny i flory poprzez ograniczanie handlu (CITES). Jeśli pamiątkę, którą planujesz kupić wytworzono z zagrożonych gatunków objętych tymi przepisami, nie znaczy to, że nie ma możliwości przywiezienia jej do kraju. Należy jednak upewnić się, że okaz został legalnie pozyskany i dopełnić wszelkich wymaganych procedur eksportowych i importowych.

Czego nie wolno przywozić?

Pamiętaj, że w świetle przepisów CITES nie ma znaczenia, czy przewóz dotyczy żywych zwierząt czy przedmiotów, produktów z nich wykonanych. A zatem jeśli na liście gatunków objętych tymi przepisami znajduje się np. pyton, to nie wolno Ci bez odpowiedniego zezwolenia przywieźć ani żywego zwierzęcia, ani też np. torebki czy paska wykonanego z jego skóry. Na liście gatunków znajdują się m.in.:

GATUNEK	TEGO NIE KUPUJ
ssaki: wszystkie naczelne (w tym kapucynki, tamaryny, marmozetty), kotowate (tygrysy, lwy, lamparty, pumy, serwale, rysie, żbiki i wszystkie inne poza kotem domowym), wilki, słonie, nosorożce, wydry	żywe małpki sprzedawane w celach hobbystycznych, skóry dzikich kotów, wilków, niedźwiedzi, wydr, słoni, niektórych zebr oraz przedmioty z nich wykonane (buty, dywaniki, kołnierze), wyroby z kości słoniowej, z rogów nosorożca, kłów morsa, pamiątki (wypchane zwierzęta lub ich fragmenty, przedmioty ze skóry, w tym przedmioty pamiątkarskie z dłoni małp, z nóg/włosia słonia), trofea, specyfiki medycyny azjatyckiej (mogą zawierać kości tygrysów, żółć niedźwiedzi, rogi nosorożca)
ptaki: np. gwarek, prawie wszystkie papugi, wszystkie ptaki drapieżne, sowy, kolibry	żywe i wypchane zwierzęta, jaja, trofea
gady: węże np. wszystkie z rodziny pytonów i dusicieli, wszystkie żółwie lądowe i morskie, wszystkie krokodyle, liczne legwany, gekony kameleony, inne jaszczurki	żywe zwierzęta, przedmioty skórzane (paski do zegarków, torebki, buty, kapelusze, kurtki), przedmioty pamiątkarskie ze spreparowanych węży, kobry w butelkach z egzotycznymi nalewkami, trofea
płazy: np. drzewołazy, aksolotl	żywe zwierzęta sprzedawane w celach hobbystycznych
ryby: np. wszystkie jesiotrokształtne, wszystkie koniki morskie	egzotyczne rybki akwariowe, kawior, leki i paraleki (w tym specyfiki medycyny azjatyckiej) wytworzone z koników morskich, zasuszone zwierzęta
pajęczaki: np.: ptaszniki, skorpion cesarski	żywe zwierzęta sprzedawane w celach hobbystycznych, spreparowane skorpiony sprzedawane jako pamiątki lub składniki egzotycznych nalewek
owady: np. niepylak apollo, pazie ptasioskrzydłe	spreparowane okazy (motyle, chrząszcze) sprzedawane w celach kolekcjonerskich, żywe zwierzęta
pierścienice: pijawka lekarska	żywe okazy dla celów paramedycznych, leki i paraleki wytworzone z pijawek
mięczaki (głównie małże i ślimaki): np. muszle skrzydelnika olbrzymiego i przydaczni	muszle do celów kolekcjonerskich
koralowce	skamieniałe fragmenty koralowców przewożone jako pamiątki, składniki biżuterii (nie dotyczy korali czerwonych i różowych), żywe koralowce i ukwiały do celów akwarystycznych
rośliny: niektóre agawy, niektóre cyprysy, prawie wszystkie kaktusy, wszystkie storczyki, wszystkie dzbaneczniki, szereg roślin drzewiastych  z rodziny mahoniowatych, palisandry	egzotyczne rośliny ozdobne, meble i przedmioty z drewna (w szczególności mahoniowego), wyroby z palisandru (np. gitary)

Pełna lista gatunków objętych przepisami znajduje się w rozporządzeniu Unii Europejskiej w zakresie CITES. Kliknij tutaj, aby przejść do wygodnej wyszukiwarki gatunków (język angielski). Są również gatunki, których w ogóle nie można przywozić do Unii Europejskiej, m.in.:

• trofea wilka z Białorusi, Kirgistanu, Turcji;
• nierozłączka rudogłowa z Tanzanii;
• ara zielonoskrzydła z Argentyny i Panamy;
• liczne gatunki koników morskich z Indonezji;
• niektóre motyle z Wysp Salomona;
• skrzydelnik olbrzymi (jego muszle są popularną pamiątką) z Haiti, niektóre muszle przydaczni z Wietnamu, Mozambiku, wysp Salomona;
• niektóre storczyki ze Szwajcarii, Turcji, Norwegii, Korei Południowej, Rosji, Chin, Wietnamu.

Jak dopełnić formalności związanych z przywozem egzotycznej pamiątki?

1. Bądź wyczulony na wszelkie okazy zwierząt i roślin kupowane za granicą.
2. Dowiedz się, czy gatunek zwierzęcia/rośliny, z którego wytworzono przedmiot, jest objęty przepisami CITES. Szczególnie czujny bądź przy przedmiotach wytworzonych z: kości słoniowej, rogów nosorożca, koralowców, muszli, skór gadów i ssaków (głównie: krokodyli, węży, dzikich kotów, wilków, niedźwiedzi), innych kości zwierząt.
3. Poinformuj sprzedawcę, że chciałbyś wywieźć dany przedmiot za granicę. Być może sprzedawca ma odpowiednie dokumenty wywozowe lub może się o nie wystarać. To może ułatwić procedury, ale jedynie w przypadku, gdy otrzymasz szczegółowe informacje. Prostego zaprzeczenia, typu „Nie, nic Pan/i nie potrzebuje, nie będzie problemów”, nie traktuj jako ostatecznej wykładni. Pamiętaj, że poza zezwoleniem na wywóz potrzebujesz jeszcze, w większości przypadków, zezwolenia na przywóz.
4. Skontaktuj się z Ministerstwem Środowiska (mail: cites-ma@mos.gov.pl) opisując możliwie dokładnie sytuację (kraj, okaz, gatunek). W razie potrzeby poradzimy, jak możliwie sprawnie przeprowadzić procedurę importową, poinformujemy, czy w przypadku danego okazu przywóz będzie możliwy.
5. Jeśli już przed wyjazdem planujesz zakup jakiejś egzotycznej pamiątki, upewnij się, jakie masz możliwości w tym zakresie wynikające z przepisów i w razie potrzeby przygotuj się zawczasu do dopełnienia wszelkich formalności.
6. Na stronie Sekretariatu CITES znajdują się m.in. dane dotyczące organów wdrażających przepisy w krajach całego świata, a w Głównym Inspektoracie Weterynarii – Biurze do spraw Granic, uzyskasz informacje o ewentualnych przepisach mogących mieć zastosowanie wobec niektórych okazów zwierząt.

Co grozi za niedopełnienie wymogów?

Przewóz i działalność komercyjna prowadzona z naruszeniem przepisów UE w zakresie ochrony gatunków fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi jest przestępstwem i podlega karze pozbawienia wolności do lat 5.

Akcja „Przed wakacjami – co warto wiedzieć?”

Już po raz dziewiąty w ramach wspólnej akcji „Przed wakacjami – co warto wiedzieć?”, 53 instytucje przygotowały porady pomocne dla osób, które planują urlop. W tym roku dowiesz się z nich m.in. jak zaoszczędzić czas przed wyjazdem, załatwiając formalności on-line, jak płacić kartą za granicą czy co można zrobić w przypadku kłopotów z wynajmem samochodu. Przydatnych informacji z niemal wszystkich dziedzin – od bezpieczeństwa po kwestie zdrowotne i przyrodnicze - szukaj na stronach uczestników projektu:

• Nowe prawa podróżnych – Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
• Jak zaoszczędzić czas przed wyjazdem, załatwiając formalności on-line – Ministerstwo Cyfryzacji
• Co legalnie można przewieźć przez granicę, jak jest opodatkowana wakacyjna praca, dlaczego warto brać paragon – Ministerstwo Finansów
• Korzystaj z narzędzi konsularnych MSZ i podróżuj bezpieczniej – Ministerstwo Spraw Zagranicznych
• Praktyczne kompendium wiedzy na temat wakacyjnych zniżek i rabatów dla rodzin 3+ - Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
• Odpoczywaj na wsi, korzystaj z agroturystyki - Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
• Poradnik bezpiecznego wypoczynku dzieci i młodzieży oraz baza, w której sprawdzisz organizatora wyjazdu – Ministerstwo Edukacji Narodowej
• Spokojne i bezpieczne wakacje dzięki Turystycznemu Funduszowi Gwarancyjnemu – Ministerstwo Sportu i Turystyki
• Co warto wiedzieć przed zakupem ubezpieczenia na wakacyjny wyjazd, a także na co uważać, korzystając z karty bankowej za granicą – Rzecznik Finansowy
• Jak korzystać z aplikacji, by nasz telefon lub smartwatch był pomocnym przyjacielem, a nie szpiegiem – Urząd Ochrony Danych Osobowych
• Jaki prowiant zabrać na plażę, a jaki na wędrówkę? Czym i w jakich ilościach się chłodzić w upały? - Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej Instytutu Żywności i Żywienia
• Produkty ekologiczne, regionalne i tradycyjne - Główny Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych
• Jak znaleźć właściwy pociąg, gdzie kupić bilet, jak sprawdzić promocje czy ulgi? Porady dla niepełnosprawnych, rodziców, rowerzystów - Urząd Transportu Kolejowego
• Ważne informacje dla pływaków, żeglarzy, kajakarzy i wioślarzy. Co zrobić, gdy widzimy, że ktoś tonie? – Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe
• Jak postępować w czasie burzy i upałów, a także jak się bezpiecznie opalać? - Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej
• Zasady bezpieczeństwa w górach. Jak wędrować po Tatrach? - Tatrzański Park Narodowy
• Co konsument energii i gazu powinien wiedzieć przed wyjazdem na urlop? - Urząd Regulacji Energetyki
• Dowiedz się, jakie numery alarmowe warto znać oraz jak uniknąć wysokich opłat podczas letniego odpoczynku – Urząd Komunikacji Elektronicznej
• Jak sobie poradzić, gdy pojawiają się problemy ze strony linii lotniczej, hotelu lub firmy wynajmującej auta? – Europejskie Centrum Konsumenckie Polska
• Zadbaj o to, aby zdjęcia i filmy z wakacyjnych przygód nie wpędziły cię w kłopoty - Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa
• Bezpieczna wyprawa do lasu: co ze sobą zabrać, jak się zabezpieczyć przed kleszczami, jak znaleźć drogę powrotną, najlepsze leśne aplikacje – Lasy Państwowe
• Jak dobrze przygotować się do podróży za granicę i sprawnie przejść odprawę graniczną - Straż Graniczna
• Podróże ze zwierzętami, przywóz zagranicznej żywności na własny użytek – Główny Inspektorat Weterynarii
• Co zrobić, gdy nasz lekarz rodzinny przebywa na urlopie oraz wiele innych praktycznych porad dotyczących profilaktyki czy ubezpieczenia zdrowotnego - Rzecznik Praw Pacjenta
• Jak się leczyć podczas urlopu w kraju i za granicą - Narodowy Fundusz Zdrowia
• Hotel, schronisko, pensjonat - zapoznaj się z zasadami postępowania w przypadku pożaru - Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej
• Jak zabezpieczyć mieszkanie przed wyjazdem, jakich zasad przestrzegać w górach, nad wodą i podczas wykonywania prac polowych – Komenda Główna Policji
• Jak bezpiecznie podróżować rowerem, samochodem, motocyklem, pieszo - Instytut Transportu Samochodowego
• 10 zasad bezpiecznej podróży koleją - Komenda Główna Straży Ochrony Kolei
• Jak zaplanować wyjazd, by ominęły cię nieprzyjemne sytuacje? Porady dotyczące bezpieczeństwa, zdrowia, bagażu, przydatne telefony – Polska Organizacja Turystyczna
• O prawach pasażerów transportu lotniczego w sytuacji opóźnionego/odwołanego lotu oraz odmowy przyjęcia na pokład samolotu - Urząd Lotnictwa Cywilnego
• Ważne informacje dla kierowców: sprawdź, gdzie są utrudnienia drogowe i gdzie można odpocząć podczas jazdy – Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
• O czym należy pamiętać podczas urlopu na Mazurach – Mazurski Park Krajobrazowy
• Bezpieczeństwo dzieci podczas wakacji - Rzecznik Praw Dziecka
• Jak skutecznie przygotować się do wyjazdu na wakacje: za granicę, nad wodę, do miasta czy na pieszą wędrówkę - Główny Inspektorat Sanitarny
• Zobacz, jakie masz prawa, gdy spóźnia się samolot - Stowarzyszenie Praw Pasażerów „Przyjazne Latanie”

W akcji biorą także udział Wojewódzkie Inspektoraty Inspekcji Handlowej: Białystok, Bydgoszcz, Gdańsk, Gorzów Wielkopolski, Katowice, Kielce, Kraków, Lublin, Łódź, Olsztyn, Opole, Poznań, Rzeszów, Szczecin, Warszawa, Wrocław.