Najważniejsze informacje

• Blisko 158 mln zł dofinansowania z Funduszy Europejskich w ramach programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021–2027 (FEnIKS) umożliwi realizację trzech kluczowych projektów.
• 3 podpisane umowy obejmą realizację projektów:
  • „Lasy dla mokradeł – ochrona siedlisk hydrogenicznych na obszarach cennych przyrodniczo”
  • „Razem dla natury - ochrona gatunków i siedlisk na terenach cennych przyrodniczo”
  • „System zarządzania i monitoringu obszarów natura 2000 w Lasach Państwowych oraz na terenach wojskowych”
• Lasy Państwowe realizują już 5 projektów finansowanych z FEnIKS o łącznej wartości prawie 1 miliarda złotych, w tym dofinansowaniu z Funduszy UE wynoszącym ponad 600 mln zł.

Unijne dofinansowanie pozwoli lepiej chronić bioróżnorodność na obszarach Naturach 2000, w parkach narodowych, rezerwatach oraz na bagnach, torfowiskach i innych terenach podmokłych w lasach. Zostanie też stworzony nowoczesny system informatyczny, służący sprawnemu zarządzaniu ochroną przyrody na obszarach Natura 2000 w Lasach Państwowych oraz na terenach wojskowych. 

Dzisiejsze spotkanie to ważny moment dla polskiej przyrody. Podpisujemy trzy umowy na realizację projektów, które bezpośrednio przyczynią się do ochrony najcenniejszych obszarów i gatunków przyrodniczych w naszym kraju. To konkretne działania, które mają ogromne znaczenie zarówno dla ludzi, jak i dla środowiska. 

– powiedział wiceminister klimatu i środowiska Mikołaj Dorożała. 

Jestem przekonany, że to nie ostatni raz, kiedy spotykamy się, żeby poinformować o dobrych informacjach dla środowiska. Dzisiaj podpisujemy umowy o dofinansowanie projektów na blisko 158 mln zł. To nie jest największa inwestycja, ale jedna z najważniejszych. Z jednej strony jest to ochrona gatunków ptaków, lepszy monitoring terenów zielonych, ale też inwestycja w nasze bezpieczeństwo.

– powiedział wiceminister funduszy i polityki regionalnej Jan Szyszko. 

Lasy dla mokradeł – ochrona siedlisk hydrogenicznych na obszarach cennych przyrodniczo 

W Polsce znajduje się około 1,6 mln ha torfowisk, z czego prawie 86 proc. z nich jest silnie przesuszonych. Tymczasem mokradła to niezwykle cenne ekosystemy - stanowiące miejsce życia wielu gatunków roślin i zwierząt, które nie występują w innych siedliskach. To także naturalne zbiorniki retencyjne, pochłaniające wodę w okresach jej nadmiaru, w szczególności wiosną po roztopieniu się śniegu oraz w innych porach roku po intensywnych opadach. Jednak w wyniku przesuszenia torfowiska utraciły zdolność zatrzymywania i przechowywania wody, nie pochłaniają także już sprawnie dwutlenku węgla, co pogłębia problemy związane ze zmianami klimatu.  

Aby chronić najbardziej wrażliwe i cenne siedliska Lasy Państwowe uruchomiły projekt ochrony mokradeł na zarządzanych przez siebie terenach. Celem projektu jest przywrócenie funkcji lub utrzymanie stanu bagien, torfowisk i innych terenów podmokłych pozostających w zarządzie PGL LP na obszarach Natura 2000 i poza nimi na łącznej powierzchni, co najmniej 10 450 ha.  

Wsparte finansowo działania obejmą m.in. poprawę warunków hydrologicznych siedlisk leśnych i nieleśnych, ograniczanie rozprzestrzeniania i zwalczanie gatunków niepożądanych ekspansywnych lub obcych, w tym aż 10 gatunków inwazyjnych. Przyczynią się także do usuwania podrostu drzew i krzewów wraz z usunięciem biomasy. 

Wszystkie działania w ramach tego projektu będą zrealizowane do 30.06.2029 r. w ponad 120 nadleśnictwach z 17 RDLP. Całkowity koszt inwestycji wyniesie ponad 117 mln zł, z czego 100 mln zł to dofinansowanie z Funduszy Europejskich.  

Razem dla natury - ochrona gatunków i siedlisk na terenach cennych przyrodniczo 

Projekt jest kontynuacją przedsięwzięcia realizowanego w latach 2017-2023, czyli kompleksowego projektu ochrony gatunków i siedlisk przyrodniczych na obszarach zarządzanych przez PGL Lasy Państwowe.

Dofinansowanie unijne w wysokości 50 mln zł wesprze ochronę czynną gatunków i siedlisk na obszarach chronionych. W tym także kompleksową ochronę gatunkową populacji głuszca i cietrzewia zasiedlających obszary Natura 2000 i siedliska poza nimi. Projekt obejmie również działania uzupełniające, jak ochrona dzikich zapylaczy. Wsparciem zostaną objęte również gatunki i siedliska przyrodnicze, które wymagają utrzymania właściwego stanu ochrony lub stabilnego trendu ochrony bądź liczebności populacji oraz działania związane z ochroną gatunków poza ich naturalnym środowiskiem.   

W ramach projektu m.in. 10 240 ha powierzchni siedlisk uzyska lepszy status ochrony (w tym 10 200 ha na obszarach N2000 i 40 ha na innych obszarach cennych przyrodniczo). Koszt realizacji to prawie 59 mln zł, z czego 50 mln zł pokryją dotacje unijne. 

System zarządzania i monitoringu obszarów Natura 2000 w Lasach Państwowych oraz na terenach wojskowych 

Lasy Państwowe zarządzają ponad 2,8 mln hektarów obszarów Natura 2000. Efektywne zarządzanie tymi terenami wymaga stałego dostępu do aktualnych i precyzyjnych informacji przyrodniczych. Środki unijne wesprą stworzenie systemu informatycznego ułatwiającego zarządzanie m.in. obszarami Natura 2000. Dzięki nim zostanie stworzona centralna baza danych, aplikacja webowa, system informacji przestrzennej oraz moduł integracji z systemami Lasów Państwowych. 

System będzie zbierał i przetwarzał dane opisowe i przestrzenne dotyczące obszarów Natura 2000, a wdrożone dzięki niemu rozwiązania ułatwią holistyczną ocenę wybranych siedlisk oraz gatunków i ich wybranych elementów na podstawie różnego rodzaju zobrazowań teledetekcyjnych udostępnianych w przeglądarce mapowej.

Przedsięwzięcie będzie realizowane w latach 2025-2028. Jego łączny koszt wynosi blisko 9,5 mln zł, z czego blisko 8 mln zł pokryją dotacje unijne.