Funkcje zadrzewień śródpolnych

Ochrona różnorodności biologicznej jest wielkim wyzwaniem w obliczu postępujących zmian klimatycznych i wymierania gatunków roślin, grzybów i zwierząt. Dlatego stanowi ona jeden z priorytetów w obszarze ochrony środowiska na poziomie globalnym, Unii Europejskiej i krajowym.

Zadrzewienia śródpolne niosą za sobą szereg korzyści środowiskowych, w tym związanych ze zwiększeniem retencji wodnej. Przyczyniają się do ograniczenia prędkości wiatru, zmniejszenia parowania wody z gleby, a w okresie zimowym umożliwiają korzystniejszy rozkład pokrywy śnieżnej na polach, w konsekwencji powodując lokalne łagodzenie warunków pogodowych. Odgrywają ważną rolę w ochronie jakości wód, zmniejszając ilość przedostających się zanieczyszczeń. Zadrzewienia stanowią również miejsce bytowania wielu organizmów i zapewniają bazę pokarmową m.in. dla ptaków czy owadów zapylających, wspomagając tym samym utrzymanie równowagi ekologicznej.

Istotna rola zadrzewień w ochronie różnorodności biologicznej oraz łagodzeniu zmian klimatu została podkreślona w kluczowych dokumentach wypełniających założenia Europejskiego Zielonego Ładu, w tym Strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 oraz w Nowej strategii leśnej Unii Europejskiej 2030, w których m.in. przewidziano zasadzenie co najmniej 3 mld dodatkowych drzew w Unii Europejskiej do 2030 r.

Wkład w realizację tego ambitnego celu przez Polskę będzie możliwy m.in. dzięki wsparciu zadrzewień śródpolnych, który zostanie uruchomiony już w czerwcu 2022 r. w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (poddziałanie 8.1 Zalesianie i tworzenie terenów zalesionych), a w kolejnych latach w ramach Planu Strategicznego na lata 2023-2027.

Beneficjent pomocy

Wsparcie skierowane będzie do rolników (osób fizycznych lub prawnych), którzy są właścicielami lub współwłaścicielami gruntów, na których zakładane będzie zadrzewienie śródpolne lub grunty te stanowią własność małżonka.

Beneficjentem mogą być również jednostki samorządu terytorialnego i jednostki organizacyjne gmin, powiatów oraz województw.

Warunki przyznania pomocy

Pomoc udzielana będzie na założenie zadrzewienia na gruntach ornych o powierzchni co najmniej 0,1 ha i nie więcej niż 0,5 ha oraz szerokości nie większej niż 20 m. Jednorazowe wsparcie przyznawane będzie do powierzchni objętej nasadzeniami, wykonanymi zgodnie z przepisami określającymi szczegółowe warunki przyznania pomocy.

W składzie gatunkowym nasadzeń będą mogły być wykorzystywane wyłącznie rodzime gatunki drzew lub krzewów (w tym gatunki biocenotyczne lub miododajne), wskazane w przepisach krajowych, z tym że gatunki liściaste stanowić powinny co najmniej 90% udziału.

Stawki pomocy

Stawki na założenie zadrzewień śródpolnych zróżnicowane będą w zależności od ukształtowania terenu tj. powyżej 12 stopni i w warunkach korzystnych. Dodatkowo refundowane będą koszty zabezpieczenia sadzonek przed zwierzyną.

Formy pomocy	Stawki
Zadrzewienie w warunkach korzystnych	10 892 zł/ha
Zadrzewienie na gruntach o nachyleniu terenu powyżej 12o	13 664 zł/ha
Zabezpieczanie przed zwierzyną – grodzenie 2-metrową siatką metalową	8,82 zł/mb
Zabezpieczenie drzewek 3 palikami	1 132 zł/ha
Zabezpieczenie drzewek osłonkami	1 488 zł/ha

Dodatkowo do gruntów, na których zostało wykonane zadrzewienie śródpolne rolnikom przysługują płatności bezpośrednie, zarówno w roku ich założenia, jak również w latach kolejnych.

Zadrzewienia śródpolne założone przez rolników w ramach PROW 2014-2020 w kolejnych latach po ich założeniu (już w ramach Planu Strategicznego na lata 2023-2027) będą mogły być objęte pomocą na ich pielęgnację i utrzymanie, co zapewni realizację długotrwałych celów środowiskowych i korzyści finansowych dla rolnika tj. rekompensatę za podjęte zobowiązania.