Krajowa Rada
Radiofonii i Telewizji

- Sztuczna inteligencja - narzędzie do potęgi, czy do zagłady dziennikarstwa? Takie postawiliśmy pytanie. Chcieliśmy zderzyć wyniki badania „Sztuczna inteligencja w mediach” z tym, co sądzą o AI w mediach ci, którzy kształtują przekaz w erze algorytmów, kiedy granica między nowoczesnymi technologiami, a decyzjami człowieka staje się coraz cieńsza – powiedziała dr Agnieszka Glapiak, przewodnicząca Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji otwierając konferencję. 

Prezentując wyniki badań, przewodnicząca KRRiT, zwróciła uwagę na jeden z najważniejszych elementów dziennikarskiej pracy, jakim jest zaufanie.

- 63% badanych nie ufa mediom i dziennikarzom, że należycie i w kontrolowany sposób wykorzystują sztuczną inteligencję w swojej pracy. Zaufanie w tej kwestii do mediów ma blisko 17% badanych – zaznaczyła dr Agnieszka Glapiak.

Sztuczna inteligencja, coraz szerzej obecna w mediach, wywołuje wśród odbiorców silne, często skrajne emocje. Aż 60% badanych deklaruje niepewność wobec treści w całości wygenerowanych przez AI, takich jak audycje telewizyjne i radiowe czy artykuły oraz posty w mediach społecznościowych. Respondenci podkreślają, że preferują materiały tworzone przez ludzi – takim przekazom bardziej ufają.

Jak podkreśliła przewodnicząca KRRiT jeszcze większe obawy budzi wykorzystywanie wizerunku osób zmarłych. O ile ogólny sprzeciw wobec takich praktyk deklarowała większość uczestników badania, o tyle szczegółowe wyniki pokazują jego skalę.

- Ponad 93% respondentów odrzuca wykorzystywanie wizerunku zmarłych w audycjach publicystycznych, zaledwie 2,6% wyraża akceptację, a 4% nie ma zdania. Częściową akceptację odnotowano jedynie w przypadku treści edukacyjnych (35%) oraz artystycznych (25%), co potwierdza, że odbiorcy dopuszczają takie rozwiązania wyłącznie w ściśle określonym, uzasadnionym kontekście – wspomniała dr Agnieszka Glapiak.

Podczas pierwszego panelu „AI – plusy i minusy”, moderowanego przez Annę Ostrowską, rzecznika prasowego KRRiT, dyskutowano o korzyściach oraz zagrożeniach wykorzystywania sztucznej inteligencji w pracy redakcji.

- Obserwujemy coraz większą obecność AI w pracy dziennikarzy. Sztuczna inteligencja nie jest w stanie niuansować przekazu. Należy jednak podkreślić, że staje się ona coraz doskonalsza. To sprawia, że też świat mediów, internetu, jaki znamy, kończy się – powiedziała prof. Hanna Karp, zastępca przewodniczącego KRRiT.

Wojciech Surmacz, dziennikarz i menadżer medialny, zwrócił uwagę na jakość przekazu. Podkreślił, że ta kwestia zawsze będzie najważniejsza, niezależnie od tego, czy treści są tworzone przez algorytm czy człowieka. – Nie należy się bać sztucznej inteligencji. Ważne jest jednak to, że AI bardzo lubi jakościowe dziennikarstwo – podkreślił.

Joanna Pinkwart, dziennikarka Kanału Zero przypomniała o podstawowej zasadzie pracy redakcyjnej, czyli sprawdzania informacji przynajmniej w dwóch źródłach. – Ale nie mogą to być kolejne narzędzia AI, takie jak np. ChatGPT, czy Grok – dodała.

Krzysztof Pstrong, dyrektor generalny Polskiej Izby Komunikacji Elektronicznej odniósł się do procesów redakcyjnych wykorzystujących narzędzia sztucznej inteligencji na przykładzie mediów lokalnych. – Niezależnie od tego, czy jest są to małe czy duże media, w pracy redakcji na końcu zawsze musi być człowiek, a najważniejsze pozostaną niezmiennie warsztat, etyka i empatia – zaznaczył.

W drugim panelu, prowadzonym przez Annę Kuźmę, wicedyrektora Departamentu Monitoringu KRRiT, skupiono się na zagadnieniach odpowiedzialności, warsztatu dziennikarzy i weryfikacji informacji.

Marzena Paczuska, członek KRRiT podkreśliła, że niezależnie od tego, czy twórcą jest algorytm czy człowiek, za treści zamieszczane w mediach i ich rzetelność odpowiada redaktor naczelny.

Leszek Kozioł, twórca i właściciel Radia Wielkopolska wskazał na przykładzie swojej rozgłośni, że dziennikarze mediów regionalnych, dzięki wykorzystaniu narzędzi AI, mogą mieć więcej czasu na tworzenie jakościowych treści.

Dr Maciej Chudkiewicz, dziennikarz i wykładowca UKSW zauważył, że rynek mediów wciąż się zmienia, a młodzi – rozpoczynający swoją przygodę z dziennikarstwem – mają inne podejście do weryfikacji źródeł informacji, niż ich starsi koledzy.

Z kolei Patryk Pallus, redaktor naczelny redakcji Wirtualnemedia.pl podkreślił, że duża konkurencja wymusza przyśpieszenie procesów, co przekłada się na konieczność tworzenia publikacji w oparciu o algorytmy. – Tłumaczenia, research, skróty artykułów i omówienia to powszechne zastosowanie AI. Redakcje nie chcą jednak wprost o tym mówić – dodał.

Podczas dyskusji poruszono również temat zagrożeń. Wskazano możliwość manipulacji i wpływania na procesy demokratyczne, np. przez celowane spoty wyborcze. – Ściśle określone systemy algorytmów są groźniejsze od tekstów tworzonych przez agencje PR. Prawo za tym niestety nie nadąża. Nie ma kar za brak rzetelności – zaznaczyła Marzena Paczuska.

W podsumowaniu konferencji dr Agnieszka Glapiak podkreśliła, że widzowie, słuchacze i czytelnicy preferują treści tworzone przez ludzi. Nie mają nic przeciwko wykorzystaniu potencjału AI w mediach. Paradoksalnie daje to szczególną szansę dziennikarzom, bo np. teksty oznaczone jako „stworzone przez człowieka” – mogą stać się atutem pracy dobrych redakcji. Może to być znak jakości, wiarygodności, profesjonalizmu i zaufania – zaznaczyła szefowa KRRiT.

Komunikat i raport dotyczący badania „Sztuczna inteligencja w mediach” dostępny jest pod linkiem

https://www.gov.pl/web/krrit/sztuczna-inteligencja-w-mediach-co-naprawde-mysla-polacy-badanie-opinii-publicznej-na-zlecenie-krrit3

Nagranie z konferencji dostępne jest pod linkiem
https://www.youtube.com/watch?v=dMhPz3b7p50