Krajowa Rada
Radiofonii i Telewizji

To jest kontynuacja wieloletniej współpracy w ramach Porozumienia z 29 października 2014 r., które stanowi fundament branżowej samoregulacji w obszarze ochrony dzieci przed niezdrową żywnością w mediach. 

Zgodnie z postanowieniami zaktualizowanego Porozumienia, od grudnia 2024 roku nadawcy wymagają od reklamodawców pisemnych oświadczeń, potwierdzających zgodność reklamowanych produktów lub wskazań sponsorskich z nowymi kryteriami żywieniowymi. Oświadczenia te są niezbędne dla reklam dopuszczanych do emisji od 1 stycznia 2025 roku.

Celem aktualizacji jest jeszcze skuteczniejsze ograniczenie wpływu reklamy produktów spożywczych zawierających składniki niewskazane w codziennej diecie dzieci.

Kontekst prawny – między zakazem a samoregulacją

Zagadnienie to ma swoją podstawę prawną w ustawie o radiofonii i telewizji.

• Wg art. 16b ust. 3a ustawy audycjom dla dzieci nie powinny towarzyszyć przekazy handlowe dotyczące artykułów spożywczych lub napojów zawierających składniki, których obecność w nadmiarze w codziennej diecie jest niewskazana;
• Wg art. 16b ust. 3b Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (KRRiT) powinna zachęcać nadawców do przeciwdziałania promowaniu niezdrowego odżywiania wśród dzieci, z uwzględnieniem charakteru programów i bez nakładania nieuzasadnionych obowiązków.

W praktyce oznacza to, że ustawodawca nie przewidział sztywnych zakazów, lecz umożliwił działania samoregulacyjne jako istotne narzędzie w systemie ochrony najmłodszych odbiorców. Wprowadzenie szczegółowych rozporządzeń przez regulatora mogłoby prowadzić do nadregulacji, dlatego inicjatywa branży medialnej zyskała szczególne znaczenie.

W zaktualizowanym Porozumieniu rozszerzono listę produktów zakazanych w reklamie kierowanej do dzieci poniżej 12 roku życia, niezależnie od ich wartości odżywczych – o m.in. lody, ciasta, ciastka i inne wyroby cukiernicze. Uwzględniono również nowe kategorie produktów, w tym produkty pochodzenia roślinnego.

Zmiany te umożliwiają bardziej precyzyjny nadzór nad treściami reklamowymi, odpowiadający aktualnym wyzwaniom zdrowotnym i społecznym. To efekt realnego zaangażowania nadawców i branży reklamowej w odpowiedzialne praktyki, pomimo ograniczeń formalnoprawnych.

Nie zmieniła się jednak definicja „audycji dla dzieci”. Według Porozumienia, są to programy nadawane między 6:00 a 20:00, przeznaczone głównie dla dzieci w wieku od 4 do 12 lat. To różni się od podejścia KRRiT (regulatora rynku medialnego), który za dziecko uważa każdą osobę poniżej 18. roku życia, zgodnie z prawem polskim i unijnym.

W praktyce oznacza to, że reklamy niezdrowych produktów zniknęły niemal całkowicie z programów dla dzieci - 95% audycji było ich pozbawionych, jak wynika z raportu Reklamy żywności w telewizyjnych audycjach dla dzieci przygotowanego przez Departament Monitoringu Biura KRRiT, ale nadal mogą się pojawiać przy programach oglądanych przez młodzież w wieku 12–15 lat. To istotne, bo właśnie nastolatki sięgają po słodycze i słodkie napoje znacznie częściej. Według raportu WHO (Spotlight on Adolescent Health and Well-being, 2017/2018 HBSC):

• 26% polskich nastolatków (11-, 13- i 15-latków) codziennie sięga po słodycze,
• 16% codziennie spożywa słodzone napoje gazowane.

Pomimo, że między podejściem regulatora a sygnatariuszami Porozumienia istnieją różnice, KRRiT pozytywnie ocenia inicjatywy rynku medialnego, które zmierzają do ograniczenia wpływu niezdrowych wzorców żywieniowych na dzieci. Działania te nie tylko wypełniają lukę prawną, ale również wspierają edukację i promują postawy prozdrowotne wśród najmłodszych odbiorców.

Aktualizacja Porozumienia z 2014 r. to znaczący krok w rozwoju skutecznej, branżowej samoregulacji dotyczącej reklamy żywności skierowanej do dzieci. Choć nadal pozostają wyzwania – m.in. związane z rozszerzeniem ochrony na starsze dzieci i młodzież – współpraca nadawców, organizacji branżowych i regulatora rynku stanowi fundament działań służących zdrowiu publicznemu.

KRRiT – w ramach swoich ustawowych kompetencji – będzie nadal monitorować skuteczność przyjętych rozwiązań i wspierać wszelkie działania, które przyczyniają się do ochrony zdrowia najmłodszych odbiorców treści medialnych.