Pellet opałowy - charakterystyka produktu
12.10.2022
Pellet opałowy z roku na rok w Polsce zyskuje coraz większą popularność. Wynika z tego, że zwiększa się liczba domów oraz liczba zakładów produkujących pellet. Stanowi to duże zagrożenie pożarowe ze względu na charakter produkcji oraz naturalne pochodzenie materiału palnego.
Pellet w sposób bardzo przybliżony przypomina drewno i węgiel, czyli paliwo służące do ogrzewania domów, budynków itp. Powstaje z odpadów podczas prac obróbkowych w tartakach czy różnego rodzaju zakładach przetwórstwa drzewnego.
Ma postać granulatu, dlatego możemy go bardzo łatwo składować, a jego wartość opałowa jest równie wysoka jak drewna. Jego główną zaletą jest fakt, że podczas procesu spalania powstaje niewielka ilość popiołu oraz co bardzo istotne pod względem przeciwpożarowym, nie ulega samozapłonowi. Nie przyczynia się, bądź
w nie wielkim stopniu powoduje powstawanie smogu – co w woj. małopolskim jest niezwykle ważne. Najpopularniejszym rodzajem pelletu jest właśnie „pellet drzewny”, który uzyskujemy z odpadów drzewa liściastego oraz iglastego.
W woj. małopolskim posiadamy tartaki oraz zakłady przetwórstwa drzewnego produkujące pellet. Straż Pożarna w roku 2020 podjęła 5 interwencji w związku
z pożarem tartaku czy też zakładów przetwórstwa drzewnego, natomiast już w 2021 r. takich interwencji odnotowaliśmy 9. Łącznie w 2020 r. w działaniach ratowniczo – gaśniczych uczestniczyło 58 zastępów Straży Pożarnej oraz 261 strażaków. Na szczęście nie odnotowaliśmy osób poszkodowanych. Natomiast w roku 2021
w działaniach brało udział 99 zastępów Straży Pożarnej i 428 strażaków oraz 4 osoby zostały poszkodowane.
Z uwagi na wysoki stopień ryzyka pożarowego występującego w zakładach przetwarzania drewna (t.j. m.in. stolarnie, tartaki itp.), obiekty te wyposaża się
w różnego typu instalacje i urządzenia przeciwpożarowe (tzw. bierne i czynne). Kluczowym z punktu widzenia bezpieczeństwa użytkowników obiektu jest szybkie wykrycie pożaru oraz podjęcie działań ratowniczo-gaśniczych.
Czynne systemy przeciwpożarowe (jak np. system sygnalizacji pożarowej) mają za zadanie wykrycie pożaru, powiadomienie użytkowników o zaistniałym zdarzeniu oraz uruchomienie instalacji (i/lub urządzeń) mających na celu ograniczenia jego rozwoju. Wczesne wykrycie pożaru to wczesna interwencja straży pożarnej, tutaj pojawia się kolejny element ogólnie pojętego bezpieczeństwa pożarowego obiektu - „monitoring pożarowy” czyli instalacja, która współpracując z systemem sygnalizacji pożarowej przekazuje sygnał o pożarze do najbliższej Komendy Państwowej Straży Pożarnej. Rodzaje obiektów, które powinny być wyposażone w system sygnalizacji pożarowej, dźwiękowy system ostrzegawczy samoczynne lub urządzenia gaśnicze, zawarte są w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. 2010 nr 109 poz. 719),
Bierne systemy przeciwpożarowe mają nieco inne zadanie. Ich głównym celem jest ograniczenie rozprzestrzeniania się ognia i dymu wewnątrz budynku oraz pożaru na sąsiednie tereny i obiekty.
Dodatkowo, w obiektach przetwarzania i obróbki drewna szczególnie istotne jest zapewnienie (tam gdzie jest to niezbędne i regulowane przepisami prawa) drogi pożarowej oraz wymaganej ilości wody do zewnętrznego gaszenia pożaru. Powyższe podyktowane jest dużą ilością materiału palnego jakie mogą być gromadzonego
i przetwarzanego w obiekcie. Powstały pożar w zakładach przetwarzania drewna może generować dużą moc, dlatego tez niezmiernie istotne jest zapewnienie bezpiecznego dojazdu dla ekip ratowniczych oraz zapewnienie dużej ilości środka gaśniczego,
np. wody.
Ponadto, należy pamiętać, że w obiektach przetwarzania i obróbki drewna istnieje realna możliwość powstania palnego pyłu, który unosząc się w powietrzu stwarza ryzyko powstania wybuchu. Zgodnie z § 37 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów - w obiektach
i na terenach przyległych, gdzie są prowadzone procesy technologiczne z użyciem materiałów mogących wytworzyć mieszaniny wybuchowe lub w których materiały takie
są magazynowane, dokonuje się oceny zagrożenia wybuchem.
Przedmiotowa ocena powinna uwzględniać m.in.: charakter procesu przemysłowo-technologicznego prowadzonego w urządzeniach i w zakładzie, rodzaj urządzeń służących do obróbki drewna, systemy ochronne i komponenty oraz zależności pomiędzy nimi.
Natomiast eliminowanie potencjalnych zagrożeń powinno polega m.in. na:
- utrzymaniu porządku i ładu na stanowiskach pracy,
- stosowaniu urządzeń do odciągów pyłu,
- stosowanie osprzętu elektrycznego w wykonaniu przeciwwybuchowym,
- uziemianiu maszyn obróbki mechanicznej drewna,
- bieżącej konserwacji maszyn i urządzeń,
- odprowadzaniu ładunków elektryczności statycznej,
- ograniczeniu ilości materiałów niebezpiecznych na stanowiskach pracy do wielkości dobowego (zmianowego) zapotrzebowania.
Należy zauważyć, że opisane powyżej formy zabezpieczenia przeciwpożarowego w obiektach przetwarzania i obróbki drewna, uzależnione są od rodzaju i ilości materiału palnego oraz stopnia skomplikowania obiektu. Tym samym koncepcja zabezpieczenia przeciwpożarowego obiektu, każdorazowo powinna być poddawana indywidualnej i kompleksowej analizie przez projektanta (a tam gdzie jest to konieczne - również w uzgodnieniu z rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych).
Opracowanie: st. asp. Hubert Ciepły – p.o. rzecznik prasowy Małopolskiego Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej, mł. bryg. Filip Czyż - kierownik sekcji KW PSP w Krakowie - Wydział Przeciwdziałania Zagrożeniom.