Pomoc horyzontalna na ochronę środowiska

Rozwiązania prawne

Unijne:

1. Wytyczne unijne dotyczące udzielania pomocy na ochronę środowiska do odnalezienia tutaj:

https://competition-policy.ec.europa.eu/sectors/energy-environment/legislation_en

2. Rozporządzenie, które określa warunki dopuszczalności m.in. pomocy horyzontalnej (rozporządzenie Komisji nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu, tzw. GBER). Poniżej link na aktualny tekst rozporządzenia:

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/ALL/?uri=CELEX:02014R0651-20230701

Rozporządzenie to można stosować bezpośrednio.

Krajowe:

Programy pomocy horyzontalnej na ochronę środowiska oparte na rozporządzeniu Komisji nr 651/2014 (w zależności od przeznaczenia pomocy) lub na wytycznych unijnych, stosowane w NFOŚiGW, zostały wskazane tutaj:

https://www.gov.pl/web/nfosigw/akty-prawneinterpretacje2

Dofinansowania w ramach pomocy na ochronę środowiska, opartej na GBER, nie można udzielać w następujących przypadkach:

przedsiębiorstwom znajdującym się w trudnej sytuacji (w rozumieniu art. 2 pkt 18 rozporządzenia Komisji nr 651/2014)
przedsiębiorstwom, na których ciąży obowiązek zwrotu pomocy wynikający z wcześniejszej decyzji Komisji uznającej pomoc udzieloną przez Rzeczpospolitą Polską za niezgodną z prawem i z rynkiem wewnętrznym

Przedsiębiorstwo znajduje się w trudnej sytuacji, jeśli spełniony jest co najmniej jeden z poniższych warunków:

a. W przypadku spółki akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki komandytowo-akcyjnej – ponad połowa jej subskrybowanego kapitału zakładowego została utracona w efekcie zakumulowanych strat (nie dotyczy przedsiębiorstwa mikro, małego i średniego funkcjonującego mniej niż 3 lata)

b. W przypadku spółki jawnej, spółki komandytowej, spółki partnerskiej oraz spółki cywilnej - ponad połowa jej kapitału wykazanego w sprawozdaniach finansowych została utracona w efekcie zakumulowanych strat (nie dotyczy przedsiębiorstwa mikro, małego i średniego funkcjonującego mniej niż 3 lata)

W praktyce warunek powyższy brzmi następująco:

Podmiot jest w trudnej sytuacji, jeżeli w wyniku odliczenia od kapitałów o charakterze rezerwowym (i wszystkich innych elementów uznawanych za część środków własnych przedsiębiorstwa - poza kapitałem zakładowym) zakumulowanych strat powstaje ujemna skumulowana kwota, która przekracza połowę subskrybowanego kapitału zakładowego. Tj.:

kapitał rezerwowy (w tym tzw. share premium), zapasowy, z aktualizacji wyceny itd. (bez kapitału podstawowego/zakładowego) - zakumulowane straty (z lat ubiegłych i ostatniego roku) < 0 oraz
kapitał rezerwowy (w tym tzw. share premium), zapasowy, z aktualizacji wyceny itd. (bez kapitału podstawowego/zakładowego) - zakumulowane straty (z lat ubiegłych i ostatniego roku)| > 50% kapitału podstawowego.

Przedsiębiorstwo podlega zbiorowemu postępowaniu w związku z niewypłacalnością lub spełnia kryteria by zostać objętym zbiorowym postępowaniem w związku z niewypłacalnością na wniosek wierzycieli

Przedsiębiorstwo otrzymało pomoc na ratowanie i nie spłaciło do tej pory pożyczki ani nie zakończyło umowy o gwarancję lub otrzymało pomoc na restrukturyzację i nadal podlega planowi restrukturyzacyjnemu

W ciągu ostatnich 2 lat księgowy stosunek kapitału obcego do kapitału własnego przedsiębiorstwa przekracza 7,5 oraz w ciągu ostatnich 2 lat wskaźnik pokrycia odsetek zyskiem EBITDA (EBITDA/odsetki) przedsiębiorstwa wynosi poniżej 1,0 (dotyczy tylko dużego przedsiębiorstwa)

Więcej w temacie trudnej sytuacji podmiotu w kontekście powiązań z innymi przedsiębiorcami można znaleźć w wyjaśnieniach UOKiK na stronie: https://www.uokik.gov.pl/wyjasnienia2.php#faq3030.

Efekt zachęty dla pomocy opartej na GBER:

Pomoc powinna wywoływać efekt zachęty, tzn. prowadzić do zmiany zachowania beneficjenta.
Konieczne jest zatem złożenie wniosku o udzielenie pomocy przed dniem rozpoczęcia realizacji inwestycji. Przez rozpoczęcie realizacji inwestycji należy rozumieć podjęcie robót budowlanych lub złożenie pierwszego prawnie wiążącego zobowiązania do zamówienia urządzeń lub jakiegokolwiek zobowiązania, które czynić będzie realizację inwestycji nieodwracalną. Przez podjęcie robót budowlanych należy rozumieć rozpoczęcie budowy, o którym mowa w art. 41 ust. 1 ustawy Prawo budowlane.

W przypadku przetargu przeprowadzanego zgodnie z ustawą Prawo zamówień publicznych (dalej: ustawa PZP), jeżeli w ogłoszeniu o zamówieniu zamawiający nie zastrzegł sobie możliwości unieważnienia przetargu w sytuacji nieotrzymania środków publicznych na sfinansowanie całości lub części zamówienia (patrz: art. 257 ustawy PZP), należy uznać, że ogłoszenie o zamówieniu stanowi rozpoczęcie inwestycji. Jedynie w przypadku wystąpienia okoliczności umożliwiającej unieważnienie przetargu (art. 255, 256, 258 ustawy PZP) można uznać, że ogłoszenie o zamówieniu nie stanowi rozpoczęcia inwestycji. Jeśli w zakresie wyboru wykonawcy inwestycji lub dostawcy urządzeń poczyniono już jakieś działania, należy przedstawić informacje potwierdzające, że wystąpiła określona przesłanka unieważnienia postępowania.

Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju wydało następującą interpretację (pismo z dnia 5 listopada 2015 r.) dotyczącą ogłoszenia przetargu jako rozpoczynającego inwestycję:

Dokumenty

efekt_zachety.pdf - (574,69 KB)

Analizując ww. interpretację, należy zwrócić uwagę, że w odniesieniu do przepisów Prawa zamówień publicznych, możliwość unieważnienia postępowania, gdy podmiot nie uzyska pomocy publicznej, nie ogranicza się już do środków unijnych, ale dotyczy wszelkich nieotrzymanych środków (obecnie art. 257 ustawy PZP).

Dodatkowo, wygranie:

aukcji na wytwarzanie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, o której mowa w art. 71 – 81 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii,
aukcji na premię kogeneracyjną, o której mowa w rozdziale 3 ustawy z dnia 14 grudnia 2018 r. o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji lub
aukcji mocy, o której mowa w rozdziale 5 działu 2 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o rynku mocy,

dotyczącej instalacji objętej wnioskiem oznacza podjęcie zobowiązania czyniącego budowę/modernizację tej instalacji nieodwracalną. Jeżeli więc wnioskodawca wygrał aukcję przed złożeniem wniosku o dofinansowanie danej instalacji, pomoc horyzontalna na ochronę środowiska nie może być udzielona.

Koszty kwalifikowane do pomocy oraz intensywność pomocy zostały określone w programie pomocowym właściwym dla danego przeznaczenia pomocy.

Ograniczenia kwotowe dla pomocy opartej na GBER:
- pomoc na infrastrukturę dedykowaną i magazynowanie, o których mowa w art. 36 ust. 4 GBER: 25 mln EUR na inwestycję ,

- pomoc inwestycyjna na infrastrukturę ładowania lub tankowania, o której mowa w art. 36a ust. 1 i 2 GBER: 30 mln EUR na przedsiębiorstwo na inwestycję, a w przypadku programu pomocowego – średni roczny budżet w wysokości 300 mln EUR,

- pomoc inwestycyjna na połączone usprawnienia efektywności energetycznej i środowiskowej budynków, o której mowa w art. 38a ust. 7 i art. 39 ust. 2a GBER: 30 mln EUR na przedsiębiorstwo na inwestycję,

- pomoc na ułatwianie zawierania umów o poprawę efektywności energetycznej, o której mowa w art. 38b GBER: 30 mln EUR całkowitego pozostałego nominalnego finansowania na beneficjenta,

- pomoc inwestycyjna na projekty wspierające efektywność energetyczną w budynkach w formie instrumentów finansowych: kwoty określone w art. 39 ust. 5 GBER,

- pomoc na systemy ciepłownicze lub chłodnicze, o której mowa w art. 46 GBER: 50 mln EUR na przedsiębiorstwo na inwestycję,

- pomoc na infrastrukturę energetyczną, o której mowa w art. 48 GBER: 70 mln EUR na przedsiębiorstwo na inwestycję,

- inna pomoc inwestycyjna na ochronę środowiska: 30 mln EUR na przedsiębiorstwo na inwestycję.

W przypadku przekroczenia powyższych kwot pomoc wymaga notyfikacji i zatwierdzenia przez Komisję Europejską.