Trwają konsultacje zmian w programie ograniczającym negatywne skutki wydobycia kopalin
16.12.2025
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) przekazał do konsultacji projekt zmian programu priorytetowego „Zmniejszenie uciążliwości wynikających z wydobywania kopalin”. Aktualizacja obejmuje modyfikacje celów programu, katalogu beneficjentów i rodzajów przedsięwzięć oraz wskaźników osiągnięcia celu. Program będzie lepiej dopasowany do aktualnych wyzwań środowiskowych i technologicznych związanych z działalnością górniczą.
- Zmiany programu priorytetowego to wynik uzgodnień pomiędzy Ministerstwem Energii, Wyższym Urzędem Górniczym, Ministerstwem Klimatu i Środowiska a NFOŚiGW.
- Rozszerzono katalog beneficjentów i przedsięwzięć o projekty badawcze, w tym dotyczące odsalania wód kopalnianych oraz zaktualizowano wskaźniki programu.
- Konsultacje trwają od 11.12.2025 r. do 29.12.2025 r.
Jednym z kluczowych elementów aktualizacji jest umożliwienie udziału w programie uczelniom wyższym oraz instytutom Polskiej Akademii Nauk, przy czym realizowane przez nie projekty będą wymagały dodatkowo uzyskania opinii ministra właściwego do spraw środowiska. Dla tych podmiotów, jak także dla instytutów już ujętych w programie priorytetowym, wprowadzono możliwość rozliczania kosztów pośrednich do wysokości 30 proc. kosztów wynagrodzeń.
Zmiany przewidują także rozszerzenie katalogu wspieranych przedsięwzięć o prace badawcze. Dotyczy to w szczególności projektów związanych z odsalaniem wód kopalnianych oraz testowaniem technologii ograniczających zasolenie wód powierzchniowych. Jednocześnie doprecyzowano cele programu w obszarach rekultywacji terenów pogórniczych oraz gospodarki wodami kopalnianymi.
Projekt aktualizacji obejmuje również zmiany w zakresie wskaźników realizacji programu. Planowana powierzchnia terenów objętych rekultywacją została określona na poziomie co najmniej 1001 hektarów, natomiast liczba obiektów i wyrobisk górniczych przeznaczonych do likwidacji lub zabezpieczenia została zwiększona do minimum 194. Wartości te zostały dostosowane do realnych możliwości realizacyjnych projektów.
Istotnym elementem zmian jest także rozszerzenie zakresu przedsięwzięć związanych z doposażeniem organów nadzoru górniczego. Nowe zapisy uwzględniają możliwość zakupu sprzętu do monitorowania emisji metanu, co pozwoli wzmocnić system kontroli jednego z kluczowych zagrożeń środowiskowych związanych z działalnością górniczą.
Dostosowano ponadto zapisy dotyczące form i warunków dofinansowania. Uporządkowano również zapisy dotyczące tytułu prawnego do nieruchomości.
Projekt zmian przewiduje aktualizację budżetu programu, który wynosi do 1,96 mld zł, w tym do 1,36 mld zł w formach bezzwrotnych oraz do 600 mln zł w formach zwrotnych. Do tej pory podpisano umowy o dofinansowanie na łączną kwotę 533 mln zł w formie dotacji i 163 mln zł w formie pożyczki.
Projekt zmian został udostępniony do konsultacji, a jego ostateczny kształt zostanie przyjęty po zakończeniu procesu uzgadniania i analizie zgłoszonych uwag.