Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Augustowie

Plac zabaw to miejsce wszechstronnego rozwoju każdego dziecka. Ciekawa i kreatywna zabawa powinna być bezpieczna, a wyposażenie placu zabaw nie powinno stwarzać zagrożenia dla użytkowników.

Największe zagrożenie dla bawiących się dzieci to upadki z huśtawek i karuzel. Odpowiednio dobrane nawierzchnie na place zabaw w znacznym stopniu pozwalają na wyeliminowanie wszelkich ewentualnych zagrożeń. Zatem bezpieczeństwo dzieci na placu zabaw jest kwestią najważniejszą.

Plac zabaw dla dzieci powinien być ogrodzony, a wszystkie urządzenia na nim dobrze przymocowane do podłoża i stabilne. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów udostępnia serwisy edukacyjne https://placezabaw.uokik.gov.pl/ zawierające przydatne informacje dla opiekunów dzieci, a także dla zarządców i właścicieli placów zabaw.

Stosownie do art. 3 pkt 4 lit. c ustawy z dnia 7 lipca 1994r. – Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2023r. poz. 682), piaskownice, huśtawki, drabinki należą do grupy obiektów małej architektury służących rekreacji codziennej. W związku z powyższym odpowiedzialność za utrzymywanie obiektów budowlanych, w tym obiektów małej architektury, w należytym stanie technicznym i estetycznym w sposób niedopuszczający do nadmiernego pogorszenia ich właściwości użytkowych i sprawności technicznej ponosi ich właściciel lub zarządca, który ma obowiązek poddawać powyższe obiekty kontroli okresowej przynajmniej raz na pięć lat.

 

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008r.  o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t. j. Dz. U. z 2022r. poz. 1657 ze zm.), właściciel, posiadacz lub zarządzający nieruchomością są obowiązani utrzymywać ją w należytym stanie higieniczno-sanitarnym w celu zapobiegania zakażeniom i chorobom zakaźnym, w szczególności:

1. prowadzić prawidłową gospodarkę odpadami i ściekami;
2. zwalczać gryzonie, insekty i szkodniki;
3. usuwać padłe zwierzęta z nieruchomości;
4. usuwać odchody zwierząt z nieruchomości.

Konieczne jest zatem zastosowanie działań zapobiegających transmisji zanieczyszczeń na teren placu zabaw, w tym również do piaskownicy, m.in. poprzez:

1. zasłanianie piaskownic na noc i w innych okresach jej nieużytkowania,
2. wymienianie piasku w piaskownicy co najmniej przed oraz w trakcie sezonu letniego,
3. wymienianie piasku w piaskownicy każdorazowo po stwierdzeniu w nim obecności widocznych zanieczyszczeń (odpadów, odchodów zwierzęcych i innych).

Na placu zabaw należy umieścić tablicę informacyjną, określającą zasady bezpiecznego użytkowania urządzeń i sprzętu sportowego oraz informującą o zakazie wprowadzania zwierząt na teren placu zabaw, zawierającą dane kontaktowe osoby/podmiotu odpowiedzialnego za bezpieczeństwo tego miejsca oraz numer alarmowy do służb ratunkowych.

W celu zapewnienia dzieciom bezpiecznych warunków do zabawy wszystkie urządzenia zamontowane na placu zabaw muszą spełniać wymagania przepisów ustawy z dnia 12 grudnia 2003r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (t. j. Dz. U. z 2021r. poz. 222), implementującej dyrektywę 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 grudnia 2001r. (Dz.Urz.UE.L 2002 Nr 11, str. 4). Stosowane europejskie normy dla placów zabaw to: EN 1176 oraz EN 1177 (ich polskie wersje oznaczone są: PN-EN 1176 dla urządzeń na placach zabaw oraz PN-EN 1177 dla nawierzchni). Właściciele publicznych placów zabaw, czyli m.in. urzędy miast, gmin, szkoły, przedszkola, a także spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe powinni nabywać wyłącznie urządzenia zgodnie z przywołaną powyżej normą PN-EN 1176 (zgodność potwierdzona  certyfikatem lub deklaracją zgodności).

Aktualny wykaz Polskich Norm z grupy PN-EN 1176 odnoszących się do wyposażenia placów zabaw oraz sal zabaw, a także określających wymogi dla bezpiecznej nawierzchni na placu zabaw:

• PN-EN 1176-1:2017-12 Wyposażenie placów zabaw i nawierzchnie. 
  Część 1: Ogólne wymagania bezpieczeństwa i metody badań.
• PN-EN 1176-2+AC:2020-01 Wyposażenie placów zabaw i nawierzchnie. 
  Część 2: Dodatkowe szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i metody badań huśtawek.
• PN-EN 1176-3:2017-12 Wyposażenie placów zabaw i nawierzchnie.
  Część 3: Dodatkowe szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i metody badań zjeżdżalni.
• PN-EN 1176-5:2020-03 Wyposażenie placów zabaw i nawierzchnie. 
  Część 5: Dodatkowe szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i metody badań karuzeli.
• PN-EN 1176-6+AC:2019-03 Wyposażenie placów zabaw i nawierzchnie.
  Część 6: Dodatkowe szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i metody badań urządzeń kołyszących.
• PN-EN 1176-7:2020-09 Wyposażenie placów zabaw i nawierzchnie.
  Część 7: Wytyczne dotyczące montażu, kontroli, konserwacji i eksploatacji.
• PN-EN 1176-10:2009 Wyposażenie placów zabaw i nawierzchnie. 
  Część 10: Dodatkowe wymagania bezpieczeństwa i metody badań całkowicie obudowanych urządzeń do zabawy.
• PN-EN 1176-11:2014-11 Wyposażenie placów zabaw i nawierzchnie. 
  Część 11: Dodatkowe szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i metody badań dotyczące sieci przestrzennej.

 

Jednocześnie należy zwrócić uwagę na uwzględnienie obowiązujących aktów prawnych przy planowaniu lokalizacji placów zabaw, uwzględniających zachowanie odległości od miejsc parkingowych, śmietników i innych obiektów.

 

Piaskownica

Piaskownica to podstawowe wyposażenie placu zabaw, pozwala kształtować wyobraźnię i uczy współpracy w grupie, nie powinno zabraknąć jej na żadnym placu zabaw. Bardzo ważnym jest, aby piaskownice z których korzystają dzieci były bezpieczne.

Zagrożenia jakie stwarza zanieczyszczona piaskownica i piasek:

- wszawica – poprzez bliski kontakt z wieloma osobami stłoczonymi na jednej małej przestrzeni,

- bakterie z grupy coli – mogące wywoływać zatrucia pokarmowe, zakażenie dróg moczowych   lub zapalenie otrzewnej, zapalenie opon mózgowych, a także nawet posocznicę (czyli sepsę),

- bakterie Salmonella – powodujące poważne zatrucia pokarmowe,

- toksokaroza – wywoływana przez glistę psią, znajdującą się w psich odchodach; choroba leczona wyłącznie w szpitalu, niosąca ze sobą ryzyko groźnych powikłań,

- toksoplazmoza – objawy grypopodobne: gorączka, powiększenie węzłów chłonnych,

- tęgoryjec – bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunki,

- lamblia – przewlekłe biegunki lub zaparcia, apetyt na słodycze,

- owsiki – świąd w okolicy odbytu, zgrzytanie zębami, nerwowość, brak apetytu, bóle brzucha,

- glista ludzka/psia/kocia – niedrożność jelit, osłabienie, bóle głowy, rozdrażnienie, reakcje alergiczne,

- tasiemiec – osłabienie, ból głowy i brzucha, zanik kości, wymioty, niedodma w płucach.

 

        Systematyczna wymiana piasku w piaskownicach przy jednoczesnym stosowaniu fizycznych barier chroniących przed dostępem zwierząt oraz innymi zagrożeniami mogącymi pogorszyć stan sanitarny piasku stanowi najskuteczniejszą metodę utrzymywania jego czystości oraz minimalizuje zagrożenia jakie mogą być związane z jego zanieczyszczeniem.

W celu zabezpieczenia dziecka przed odzwierzęcymi chorobami pasożytniczymi rodzice/opiekunowie powinni zwracać uwagę na to, aby dzieci nie wchodziły do piaskownicy z cukierkami, ciastkami, bułkami, nie jadły podczas zabawy w piaskownicach, a po opuszczeniu piaskownicy dokładnie myły ręce i twarz wodą z mydłem.