Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Augustowie

Krztusiec jest ostrą, wysoce zakaźną chorobą układu oddechowego wywołaną przez pałeczki krztuśca.   Jest ona szczególnie niebezpieczna dla niemowląt. Początki choroby objawiają się jak zwykłe przeziębienie. Kolejno dołącza kaszel – przewlekły i napadowy, któremu towarzyszy uciążliwa duszność. Objawy są długotrwałe-  u osób nieleczonych kaszel utrzymuje się nawet miesiącami. Do zarażenia pałeczkami krztuśca dochodzi przez drogę kropelkową lub przez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną. Okres wylęgania choroby wynosi od 3 do 14 dni. Pałeczki krztuśca po wniknięciu do tkanek człowieka, namnażają się i produkują toksynę krztuścową. Osoba, która nie podejmie się szybkiego leczenia, naraża inne osoby z otoczenia na zakażenie. Długotrwały kaszel, który nasila się szczególnie nocą może powodować bezdechy (szczególnie niebezpieczne dla małych dzieci), a także zapalenie płuc. Jednym z najcięższych powikłań krztuśca jest uszkodzenie mózgu, które charakteryzuje się utratą świadomości i drgawkami. Konsekwencja tego jest  uszkodzenie nerwów czaszkowych i dożywotnie kalectwo. W obecnych czasach nie ma skutecznego leku na załagodzenie zaawansowanej postaci krztuśca. Jedynym skutecznym sposobem zapobiegania zachorowaniu na krztusiec są szczepienia.

W latach 60- tych ubiegłego wieku, choroba ta była jedną z najczęściej występujących przyczyn zgonów u niemowląt do 1 roku życia. W 1950 roku z powodu krztuśca zmarło 1580 dzieci. W tym okresie w Polsce chorowało ponad 50 000 dzieci rocznie (w 1960 roku odnotowano najwyższą liczbę zachorowań - 95 968). Dzięki wprowadzonym w 1960 roku szczepień obowiązkowych przeciw krztuścowi, przyczyniono się do prawie 100% spadku zachorowań. W latach od 1980 do 1991 roku liczba zachorowań wynosiła około 500 rocznie. Z biegiem lat zaobserwowano wzrost nowych zachorowań wśród dzieci, a także u dorosłych. W roku 2004 odnotowano najwyższą liczbę nowych przypadków zachorowań na krztuśca – 2955. Od 2005 roku liczba zachorowań stopniowo zaczęła spadać, czego przyczyną było wprowadzenie dawek szczepień przypominających dla dzieci w wieku 6 lat, których zadaniem jest zapewnienie uodpornienia na okres kolejnych około 10 lat. W Polsce w 2019 roku występowało 1626 przypadków krztuśca. Obecnie zauważalna jest różnica w liczbie zachorowań w przedziale wiekowym. Najwięcej nowych przypadków zachorowań stwierdza się u osób powyżej 15 roku życia. Przebieg choroby jest jednak łagodniejszy u osób, które były zaszczepione.

Aktualnie szczepionka na krztusiec w ramach realizacji Programu Szczepień Ochronnych, podawana jest w formie szczepionki skojarzonej przeciw błonicy, tężcowi i krzuścowi i obejmuje trzy dawki podawane w kolejności: pierwsza w około 2 miesiącu życia, druga dawka przypominającąca w około 16 miesiącu życia i trzecia w 6 roku życia dziecka. Dla młodzieży i osób dorosłych przeznaczona jest odpłatna szczepionka o zmniejszonej zawartości antygenów krztuścowych. Dzięki zaszczepieniu osób dorosłych możliwe jest ograniczenie zachorowań dzieci do 3 miesiąca życia, ponieważ ich głównym źródłem zachorowań są domownicy. Działania te nazywane są „strategią kokonu”, ponieważ osoby zaszczepione zapobiegają przenoszeniu pałeczek krztuśca na niezaszczepione jeszcze niemowlęcia.

                                                                                 Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna

                                                                                                                       w Augustowie