Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Jaśle

Program jest realizacją rządowego Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstwa Palenia Tytoniu i stanowi pierwsze ogniwo w cyklu programów antytytoniowych.

Cele główne:

• Wzrost kompetencji rodziców w zakresie ochrony dzieci przed ekspozycją na dym tytoniowy.
• Zwiększenie umiejętności dzieci w zakresie radzenia sobie w sytuacjach, gdy przebywają w zadymionych pomieszczeniach lub, gdy dorośli palą przy nich tytoń.

Cele szczegółowe:

• Wykształcenie umiejętności rozpoznawania różnych źródeł dymów.
• Wykształcenie umiejętności rozpoznawania różnych dymów, „wydobycie” dymu papierosowego.
• Zwiększenie wrażliwości dzieci na szkodliwość dymu papierosowego.
• Zwiększenie wiedzy na temat skutków palenia papierosów.
• Zwiększenie wrażliwości dzieci na miejsca, w których mogą być narażone na dym.

Adresaci:

• Dzieci w wieku 5 – 6 lata, uczęszczające do przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach.
• Rodzice i opiekunowie dzieci.

„Bieg po zdrowie” to nowy program antytytoniowej edukacji zdrowotnej opracowany w Głównym Inspektoracie Sanitarnym we współpracy z ekspertami z dziedziny psychologii.

Zajęcia w programie „Bieg po zdrowie” realizowane są za pomocą bardzo zróżnicowanych metod aktywizujących, które dostosowano do wieku odbiorców.  Podstawą zajęć jest stymulowanie kreatywności i aktywności. Bohaterami łączącymi treści poszczególnych spotkań jest dwoje uczniów czwartej klasy szkoły podstawowej, Natalia i Kuba. Wydarzenia z ich życia będą tłem poruszanych tematów.

Cele główne:

• Opóźnienie lub zapobiegnięcie inicjacji tytoniowej wśród dzieci i młodzieży.
• Pokazanie atrakcyjności życia w środowisku wolnym od dymu tytoniowego.
• Zwiększanie wiedzy i umiejętności uczniów na temat zdrowia w kontekście szkodliwości palenia papierosów.

Adresaci:

Grupa, do której skierowany jest nowy program, to dzieci w IV klasie szkoły podstawowej (grupa wiekowa 9-10 lat).

Państwowa Inspekcja Sanitarna we współpracy z Polską Federacją Producentów Żywności realizuje Ogólnopolski Program Edukacyjny „Trzymaj Formę!” – program propagujący zdrowy styl życia, promujący zbilansowane odżywianie oraz aktywność fizyczną. Realizacja programu oparta jest na metodzie projektu, która dla młodych ludzi stanowi ciekawe wyzwanie i szanse współpracy z innymi. Udział w programie pomaga rozwijać zainteresowania uczniów i poszerza ich wiedzę o świecie. Pozwala wspólnie osiągnąć założony cel, wpływa na proces zdobywanie nowej wiedzy oraz doświadczenia, a także pozwala wykształcić umiejętność radzenia sobie z zagadnieniem problemowym.

Cel główny:

• Edukacja w zakresie trwałego kształtowania prozdrowotnych nawyków wśród młodzieży szkolnej i ich rodzin poprzez promocję zasad aktywnego stylu życia i zbilansowanej diety, w oparciu o odpowiedzialność indywidualną i wolny wybór jednostki.

Cele szczegółowe:

• Pogłębienie wiedzy o znaczeniu prawidłowo zbilansowanej diety i aktywności fizycznej dla organizmu człowieka.
• Kształtowanie postaw i zachowań związanych z prawidłowym żywieniem, odpowiednią, jakością zdrowotną żywności i aktywnością fizyczną.
• Dostarczenie wiedzy o informacjach zamieszczonych na opakowaniach produktów spożywczych i umiejętności korzystania z nich.

Adresaci:

• Uczniowie klas V – VIII szkół podstawowych.

Szczegółowe informacje dostępne są na stronie programu Trzymaj Formę!.

Propozycje tematów do realizacji w programie to: co to jest zdrowie, jak dbać o zdrowie, dlaczego niektórzy ludzie chorują, jak rozprzestrzenia się choroba, jak się czujemy gdy jesteśmy chorzy, komu mówisz gdy się źle czujesz, co czujesz do kogoś kto jest chory, co czujesz do siebie gdy jesteś chory, co to są choroby przewlekłe i choroby zakaźne ( w tym również AIDS ), jak się można zakazić, co robić żeby nie chorować, jak pomóc choremu koledze.

Cel główny:

• Kształowanie właściwych postaw i zachowań wobec słabszych.

Cele szczegółowe:

• Przekazanie wiedzy o chorobie, w tym również o chorobach zakaźnych i przewlekłych.
• Budowanie przyjaźni, więzi i współczyucia między rówieśnikami.
• Unikanie zachowań ryzykownych dla zdrowia.
• Podejmowanie zdrowych wyborów życiowych.

Adresaci:

• Dzieci kl. I-III szkoły podstawowej. 

Program kierowany jest do dzieci rozpoczynających naukę w szkole oraz ich rodziców. Rozpoczęcie nauki w szkole to przełomowy moment w życiu dziecka, a także jego rodziny. Kolejne lata nauki są okresem bardzo ważnym nie tylko z powodu zdobywanej przez dziecko wiedzy, ale także czasem istotnym dla jego zdrowia. W wieku szkolnym może rozwinąć się szereg problemów zdrowotnych, takich jak wady postawy, zaburzenia wzroku czy otyłość. W tym wieku kształtuje się wiele nawyków, utrwalają się zachowania, które będą umacniać zdrowie lub jemu szkodzić. Założeniem programu jest zainteresowanie rodziców zdrowiem ich dzieci i czynnikami wpływającymi na jego zachowanie, a także przekonanie rodziców o słuszności podejmowanych działań profilaktycznych w domu i środowisku szkolnym.

Cel główny: 

• Ukształtowanie prawidłowych nawyków i umiejętności prozdrowotnych wśród rodziców i uczniów.

Cele szczegółowe:

• Podniesienie poziomu wiedzy rodziców na temat wybranych elementów zdrowego stylu życia.
• Uświadomienie rodzicom ich roli w kształtowaniu prawidłowych nawyków prozdrowotnych u dzieci.
• Zainteresowanie rodziców zdrowiem ich dzieci i czynnikami wpływającymi na jego zachowanie.
• Przekonanie rodziców o słuszności podejmowanych działań profilaktycznych w domu, środowisku szkolnym.

Adresaci:

• Dzieci klas pierwszych, klas „0”.
• Rodzice i opiekunowie dzieci.

„Skąd się biorą produkty ekologiczne” to nowy, ogólnopolski program edukacyjny dla przedszkoli opracowany wspólnie z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi. W tym roku przeprowadzana zostanie pilotażowa edycja.

Okres przedszkolny jest niezmiernie ważnym etapem kształtowania się postaw determinujących aktualne i przyszłe zachowania dotyczące zdrowia. Dlatego też istotne jest edukowanie dzieci w zakresie prawidłowego żywienia już od najmłodszych lat. Utrwalone wówczas przyzwyczajenia zdrowotne i nawyki decydują o późniejszym stylu życia. Dodatkowo z badań wynika także, że żywność ekologiczna może mieć związek ze zdrowszym stylem życia. Konsumenci ekologiczni częściej dbają o dietę i aktywność fizyczną oraz cechuje ich istotnie mniejsze prawdopodobieństwo nadwagi i otyłości.

Cele główne:

• Zwiększanie świadomości i wiedzy na temat rolnictwa ekologicznego oraz budowanie właściwych nawyków żywieniowych od najmłodszych lat.
• Zrozumienie czym jest rolnictwo i produkty ekologiczne.
• Kształtowanie umiejętności wyboru produktów ekologicznych.
• Propagowanie zdrowego stylu życia.
• Zwiększanie wiedzy i świadomości przedszkolaków o nawykach higieniczno-zdrowotnych.

Adresaci:

• Dzieci uczęszczające do przedszkoli w wieku 5-6 lat.
• Rodzice i opiekunowie dzieci.

Program edukacyjny „Wybierz Życie - Pierwszy Krok” oparty jest na następujących założeniach:

• Stworzenie świadomości zagrożenia rakiem szyjki macicy i innych chorób wywoływanych zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) u młodych ludzi. Problem raka szyjki macicy nie może być kwestią wstydliwą i unikaną. Świadomość istnienia zagrożenia zakażeniem HPV i jego konsekwencji powinny być częścią rozmów wychowawczych, przygotowujących młodych ludzi do dorosłego życia. Zasadnicze znaczenie ma połączenie problemu raka szyjki macicy ze stanem zdrowia prokreacyjnego.
• Dostępne obecnie sposoby profilaktyki wtórnej (badania cytologiczne) i pierwotnej (szczepienia profilaktyczne) powinny być powszechnie znane, aby umożliwić ich jak najbardziej optymalne zastosowanie.
• Szkoły ponadpodstawowe są miejscem, gdzie można dotrzeć do szerokiego grona młodych ludzi. Wprowadzenie edukacji prozdrowotnej na temat raka szyjki macicy do szkół, przyczyni się do podniesienia poziomu wiedzy i zainicjowania dyskusji, dzięki której kobiety z pokolenia rodziców podejmą odpowiednie działania, czyli skonsultują się z lekarzem i wykonają badanie cytologiczne.

Cel główy:

• Zmniejszenie występowania raka szyjki macicy i umieralności na tę chorobę.

Cele szczegółowe:

• Zwiększenie poziomu wiedzy na temat profilaktyki raka szyjki macicy i roli wirusa HPV w jego powstawaniu.
• Podniesienie świadomości o czynnikach zwiększających ryzyko raka szyjki macicy.
• Motywowanie kobiet do regularnego poddawania się badaniom profilaktycznym przez całe życie.
• Przygotowanie młodzieży do roli liderów edukacji zdrowotnej w środowisku lokalnym.
• Dostarczenie informacji o świadczeniodawcach wykonujących badania cytologiczne.
• Zwiększenie wiedzy w zakresie szkodliwości dymu tytoniowego.
• Zwiększenie świadomości na temat zagrożeń płynących z czynnego i biernego tytoniu.
• Kształtowanie umiejętności dbania o zdrowie własne i swoich bliskich.
• Kształtowanie postaw asertywnych związanych z funkcjonowaniem w społeczeństwie, w tym unikanie zachowań ryzykownych dla zdrowia.

Adresaci programu:

• Uczniowie szkół ponadpodstawowych.
• Rodzice i opiekunowie dzieci.

Wirusowe Zapalenie Wątroby (WZW) to bardzo groźna i jedna z najczęstszych chorób zakaźnych na świecie. 

Ma zasięg globalny. Wywołana jest zakażeniem wirusowym – czynnikami sprawczymi  są wirusy HAV, HBV, HCV. Wirus HAV wywołuje zapalenie wątroby tylko w formie ostrej (WZW typu A), HBV i HCV zarówno postaci ostrej jak i przewlekłej (WZW typu B, WZW typu C) .

Wirusy zapalenia wątroby typu B i C mają wiele cech wspólnych - przewlekła forma zakażenia każdym z nich może prowadzić do rozwoju ciężkich chorób wątroby, w tym jej marskości oraz nowotworu, a te w konsekwencji mogą spowodować nawet śmierć chorego.

W ostatnich latach w naszym kraju  częstotliwość  zakażeń wirusem HBV znacznie zmalała w związku z rozpowszechnieniem dostępnych szczepień ochronnych oraz poprawą postrzegania zasad zapobiegania zakażeniom w szpitalach  i placówkach ambulatoryjnych. W przypadku wirusa HCV nie ma szczepionki, pozostają tylko działania profilaktyczne.

Mimo rosnącej świadomości społecznej i zainteresowania problemem poziom powszechnej wiedzy  na temat zakażeń jest zbyt niski. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom i zapotrzebowaniu, przekazujemy Poradnik, w którym zawarto najistotniejsze informacje, zredagowane w sposób przystępny i zrozumiały dla osób niezwiązanych z medycyną.

Program edukacyjny przeznaczony jest dla uczniów szkół ponadpodstawowych jest odpowiedzią na wciąż pojawiające się przypadki zakażeń HAV, HBV i HCV. Jednym ze sposobów przeciwdziałania tej sytuacji jest podnoszenie poziomu wiedzy pozwalającej na rozpoznawanie i unikanie sytuacji narażenia na zakażenia, podejmowanie działań profilaktycznych, a także umożliwiającej  rozpoznanie zakażenia i przez to zapobieganie jego dalszemu rozprzestrzenianiu się.

Kształtowanie zachowań zdrowotnych również w zakresie przeciwdziałania chorobom zakaźnym stanowi ważny element działań edukacyjnych w szkole.

Cel główny:

• Upowszechnienie wśród młodzieży szkół ponadpodstawowych wiedzy na temat wirusowego zapalenia wątroby typu B i C

Cele szczegółowe:

• Przekazanie wiedzy na temat ryzyka zakażenia HBV i HCV.
• Uświadomienie zagrożeń i zasad profilaktyki w tym zakresie.
• Pobudzenie do refleksji nad odpowiedzialnością w zakresie własnych zachowań zdrowotnych.
• Kształtowanie postawy tolerancji i zrozumienia wobec osób zakażonych.

Adresaci:

• Uczniowie szkół ponadpodstawowych.
• Rodzice i opiekunowie dzieci.

W ramach upowszechniania wiedzy o nowotworze złośliwym skóry Państwowa Inspekcja Sanitarna województwa podkarpackiego w 2015 roku rozpoczęła realizację programu profilaktyczno-edukacyjnego „Znamię! Znam je?” – czyli co musisz wiedzieć o czerniaku skóry. Program ten poprzez popularyzację profilaktyki, prezentuje skuteczne metody zabezpieczania się przed tym groźnym nowotworem skóry.

Jest to inicjatywa Akademii Czerniaka, która jest sekcją naukową Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej. Patronat nad działaniami Akademii objęły Polskie Towarzystwo Dermatologiczne i Polskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej.

Cel główny:

• Upowszechnienie wśród młodzieży ponadgimnazjalnej wiedzy na temat profilaktyki czerniaka.

Cele szczegółowe:

•  Przekazanie wiedzy na temat czynników ryzyka zachorowania na czerniaka.
•  Uświadomienie zagrożeń i zasad profilaktyki w tym zakresie.
•  Uświadomienie wartości odpowiednich zachowań zdrowotnych i postaw.

Adresaci:

• Uczniowie szkół ponadpodstawowych.
• Rodzice i opiekunowie dzieci.

Program edukacyjny „ARS, czyli jak dbać o miłość?” dotyczy profilaktyki używania substancji psychoaktywnych (alkohol, tytoń, narkotyki, dopalacze) i adresowany jest do młodzieży ze szkół ponadpodstawowych.

Program ma wzbudzić u młodzieży refleksję nad ważnymi dla nich wartościami. Jego oryginalnym założeniem jest otwarte i konsekwentne odwołanie się do najbardziej cenionej wartości w życiu ludzkim jaką jest miłość, a mniej do dotychczas stosowanych motywów w rodzaju zdrowia jako takiego lub wolności jako takiej. Zdrowie i wolność są tu rozumiane jako elementy sprzyjające odpowiedzialnej miłości oraz zdrowiu i prawidłowemu rozwojowi kolejnego pokolenia. Program ARS oparty jest na kombinacji składającej się z wiodących strategii profilaktycznych (klasyfikowania wartości, modyfikowania błędnych przekonań, rozwijania umiejętności życiowych, budowania więzi ze wspólnotą szkolną/ rodzinną) oraz przekazu istotnych informacji, czyli strategii uzupełniającej (informacyjnej).

Cel główny:

• Ograniczenie niekorzystnych następstw zdrowotnych, prokreacyjnych i społecznych związanych z używaniem i nadużywaniem substancji psychoaktywnych przez młodzież wchodzącą w dorosłe życie.

Cele szczegółowe:

• Zmniejszenie u uczestników programu niespójności pomiędzy wyznawanymi wartościami (rodzina, przyjaźń, miłość) a stylem życia młodzieży charakteryzującym się znacznym rozpowszechnieniem używania substancji psychoaktywnych.
• Zwiększenie u uczestników programu umiejętności i postaw pomocnych w unikaniu używania substancji psychoaktywnych zwłaszcza umiejętności spostrzegania zagrożeń
  i asertywnego stawiania granic.
• Zwiększenie u uczestników programu wiedzy o konsekwencjach używania substancji psychoaktywnych dla życia rodzinnego i zdrowia prokreacyjnego, i w tym kontekście zmniejszenie wpływu mitów na temat dobroczynnego działania alkoholu na organizm kobiet
  w ciąży, które utrzymują się w świadomości społecznej.

Adresaci:

• Uczniowie szkół ponadpodstawowych.
• Rodzice i opiekunowie dzieci.

Światowe dane statystyczne wskazują już od wielu lat, że rośnie liczba zakażeń HIV wśród osób heteroseksualnych, w tym- dramatycznie- kobiet i dzieci! Duży procent nowo zakażonych stanowią młodzi ludzie pomiędzy 15 a 24 rokiem życia. Zagrożenie HIV/AIDS trzeba uznać za realne w planie ogólnym , nie zaś ograniczonym do tego, który chętnie marginalizujemy, określamy mianem patologii.

Jedyną skuteczną bronią w walce z epidemią HIV/AIDS jest edukacja i płynąca z niej wiedza oraz nabyte, konkretne umiejętności związane z różnymi typami relacji między ludźmi.

Obowiązkiem dorosłych jest przekazywanie pełnej i rzetelnej informacji na temat sposobów ochrony przed zakażeniem w rożnych sytuacjach- także takich, których sami nie akceptują.

Cel główny:

• Kształtowanie bezpiecznych zachowań i poczucia odpowiedzialności za swoje zdrowie.

Cele szczegółowe:

• Podniesienie poziomu wiedzy na temat HIV/AIDS oraz zmiany postaw, ze szczególnym uwzględnieniem odpowiedzialności za własne zdrowie i życie.
• Rozwijanie u uczniów zainteresowań problemem HIV/AIDS.
• Kształtowanie postawy akceptacji wobec osób zakażonych wirusem HIV i chorych na AIDS.

Adresaci:

• Uczniowie szkół ponadpodstawowych.
• Rodzice i opiekunowie dzieci.

Więcej informacji: https://aids.gov.pl/