Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Szczecinie

1 grudnia obchodzimy Światowy Dzień AIDS, jest to czas, kiedy należy przypominać, że problem zakażeń HIV wciąż istnieje i nie należy o nim zapominać. Tegoroczne hasło, ogłoszone przez ONZ brzmi: „Pokonywanie barier i zmiana podejścia w odpowiedzi na HIV i AIDS”. Obecnie nie mówi się już o zakażeniu HIV jako zagrożeniu życia, lecz jako o chorobie przewlekłej. Pomimo ogromnych sukcesów w leczeniu chorych, nadal niewiele osób korzysta z możliwości wykonywania   testów  co przekłada się na  późne diagnozowanie  chorych.

Sytuacja epidemiologiczna HIV w Polsce

W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2024 roku zgłoszono 2.257 nowo wykrytych zakażeń HIV, 185 zachorowań na AIDS oraz 20 zgonów osób chorych na AIDS. Od rozpoczęcia badań w 1985 roku do końca 2024 r. zakażenie HIV potwierdzono u 35 175 osób przebywających na terenie Polski. Łącznie odnotowano 4 tys.377 zachorowań na AIDS, a 1 tys. 518 chorych zmarło. Codziennie w Polsce ponad 5 osób dowiaduje się o zakażeniu HIV, a do większości zakażeń dochodzi w wyniku kontaktów seksualnych.

Najważniejsze fakty o HIV

- HIV przenosi się poprzez kontakt seksualny, kontakt z krwią lub z matki na dziecko podczas porodu lub karmienia piersią (przy skutecznym leczeniu ryzyko jest niewielkie).

- Nie przenosi się przez codzienne kontakty, korzystanie z tych samych przedmiotów, uścisk dłoni, basen czy ukąszenia owadów.

- Nowoczesne leczenie ARV (antyretrowirusowe) zatrzymuje rozwój choroby i pozwala utrzymać niewykrywalną wiremię (osoby z niewykrywalną wiremią są praktycznie niezakaźne).

- Prawidłowe stosowanie prezerwatyw zmniejsza ryzyko zakażenia o 80–95 proc .

- Każda osoba, która miała ryzykowne zachowanie seksualne lub inną ekspozycję na zakażenie, powinna wykonać test.

 

Dostęp do testów i diagnostyki

Testy na HIV można wykonać:

1. W Punktach Konsultacyjno-Diagnostycznych (PKD) anonimowo, bezpłatnie i bez skierowania, z profesjonalnym wsparciem doradców, we wszystkich województwach. Znajdź PKD w Twojej okolicy.

2. W placówkach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Od maja 2024 r. lekarze POZ mogą zlecać test przesiewowy każdemu dorosłemu pacjentowi – bezpłatnie i bez dodatkowych formalności.

Dodatkowo można skorzystać z telefonu zaufania HIV/AIDS:

800 888 448  (bezpłatny, czynny w dni robocze 9:00–21:00).

Działania edukacyjne Państwowej Inspekcji Sanitarnej

Główny Inspektorat Sanitarny rozpoczął realizację programu edukacyjnego #MłodziŚwiadomi, z zakresu wiedzy o chorobach przenoszonych drogą płciową (STI). Program kierowany jest do  uczniów klas 3–5 szkół ponadpodstawowych, studentów wszystkich kierunków, grup zawodowych szczególnie narażonych na ekspozycję, wszystkich osób chcących podnieść swoje kompetencje zdrowotne.

Program ma na celu zwiększanie wiedzy  na temat chorób przenoszonych drogą płciową STI, ich objawów i konsekwencji zdrowotnych oraz promowanie odpowiedzialnych postaw, rzetelnej wiedzy i regularnych badań. Więcej o programie #MłodziŚwiadomi

Dodatkowo Wojewódzkie i Powiatowe Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne współpracując z Krajowym Centrum ds. AIDS oraz z innymi partnerami w swoich lokalnych środowiskach, prowadzą intensywne działania poprzez m.in.:

• lokalne kampanie edukacyjne i profilaktyczne,
• szkolenia dla młodzieży i dorosłych,
• współpracę ze szkołami i uczelniami,
• dystrybucję materiałów informacyjnych,
• zajęcia warsztatowe dotyczące bezpiecznych zachowań seksualnych,
• wspieranie funkcjonowania PKD i promocję testowania.

Działania te umożliwiają  dotarcie do tysięcy osób rocznie i zwiększanie wiedzy społecznej o HIV.

Testowanie ratuje zdrowie

Zachęcamy wszystkich do korzystania z dostępnych możliwości diagnostycznych – zarówno w PKD, jak i w gabinetach POZ – oraz do aktywnego udziału w działaniach edukacyjnych Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Wczesna diagnoza to szansa na skuteczne leczenie, ochronę swoich bliskich i pełną kontrolę nad swoim zdrowiem.

„

 

• Uwagi:

Źródła:

• https://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/hiv_aids/index.htm
• https://www.gov.pl/web/aids/jesienny-europejski-tydzien-testowania-17--24112025
• https://www.unaids.org/sites/default/files/media_asset/JC2825_condoms_en.pdf

Parczewski M. i in., Control of HIV across the WHO European region: progress and remaining challenges, Lancet 2025r., https://www.thelancet.com/journals/lanepe/article/PIIS2666-7762(25)00035-3/fulltext [dostęp 19 listopada 2025r.