Zespół do spraw Sygnalistów Biura RPO

26 listopada 2025 r. odbył się drugi webinar poświęcony tematyce zgłaszania naruszeń prawa, zorganizowany przez Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich. Spotkanie online zatytułowane „Zgłoszenia naruszeń prawa w organizacji, w której pracuję lub z którą współpracuję zawodowo” miało na celu przybliżenie uczestnikom zasad funkcjonowania ustawy o ochronie sygnalistów oraz omówienie praktycznych aspektów bezpiecznego i skutecznego zgłaszania naruszeń w środowisku pracy.

30 października 2025 r. w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie odbyło się seminarium pt. "Whistleblowing w walce z korupcją w miejscu pracy - +dmuchanie w gwizdek+ czy +para w gwizdek+? Paradoksy ochrony sygnalistów: między fasadową etyką a lukami prawnymi".

Ustawa o ochronie sygnalistów może stanowić narzędzie prawne zwiększające standardy ochrony praw dziecka. Osoby, które zawodowo pracują z dziećmi, m.in. nauczyciele, pedagodzy, pracownicy socjalni, psychologowie czy pracownicy ochrony zdrowia, mają możliwość dokonania zgłoszenia naruszenia prawa wobec dzieci i młodzieży i skorzystania z ochrony przed działaniami odwetowymi.

Po odpowiedzi resortu RPO po raz kolejny występuje do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie pracowniczki Instytutu Pileckiego, która chciała skorzystać ze statusu sygnalisty. W piśmie podkreśla, że potencjalni sygnaliści muszą mieć zagwarantowaną poufność i ochronę przed działaniami odwetowymi również wtedy, gdy ich zgłoszenie nie spełnia wymogów lub zostało przekazane niewłaściwym kanałem. Organy publiczne nie powinny przekazywać sprawy podmiotowi, którego dotyczy zgłoszenie, bez wcześniejszego poinformowania nadawcy, również wtedy, gdy przekazana informacja nie została zakwalifikowana jako zgłoszenie zewnętrzne. Takie działanie powoduje tzw. efekt mrożący u osób, które rozważają dokonanie zgłoszenia naruszenia prawa.

Wpływ kierowanych do Rzecznika Praw Obywatelskich spraw w III kwartale 2025 roku jest potwierdzeniem, że rośnie świadomość potrzeby ochrony sygnalistów - osób zgłaszających naruszenia prawa i ujawniających nieprawidłowości. Jednocześnie liczba zgłoszeń utrzymuje się na stabilnym poziomie. Najczęściej dotyczą one naruszeń prawa w obszarze finansów publicznych, ochrony danych osobowych, środowiska, zdrowia oraz zamówień publicznych.

Minął rok od wejścia w życie ustawy o ochronie sygnalistów w części dotyczącej zgłoszeń wewnętrznych. Jesienią zeszłego roku polscy pracodawcy stanęli przed wyzwaniem wdrożenia nowych procedur w swoich organizacjach. Dziś kolejnym zadaniem jest upowszechnianie wiedzy o zasadach ochrony sygnalistów i zapewnienie rzeczywistego funkcjonowania nowych procedur.

Dyrektor Zespołu ds. Sygnalistów w Biurze RPO Marcin Malecko w felietonie na łamach dziennika Rzeczpospolita pisze o wyzwaniach na przyszłość w obszarze ochrony sygnalistów po upływie roku od wejścia w życie ustawy o ochronie sygnalistów.

Z okazji upływu pierwszego roku obowiązywania ustawy o ochronie sygnalistów oraz 9 miesięcy obowiązywania przepisów dotyczących zgłoszeń zewnętrznych zastępca Dyrektora Zespołu ds. Sygnalistów Jakub Królikowski udzielił wywiadu "Dziennikowi Gazecie Prawnej".

25 września 2025 r. minął rok od wejścia w życie ustawy o ochronie sygnalistów w części dotyczącej zgłoszeń wewnętrznych, a dziewięć miesięcy w części dotyczącej zgłoszeń zewnętrznych. Z tej okazji w dyrektor Zespołu ds. Sygnalistów Marcin Malecko był gościem w radiu Tok FM.