Dzień Samorządu Terytorialnego
27.05.2025
27 maja przypada Dzień Samorządu Terytorialnego - rocznica pierwszych demokratycznych wyborów do rad gmin, które odbyły się w 1990 roku. Był to początek jednej z najważniejszych reform ustrojowych w Polsce, umożliwiającej mieszkańcom realny wpływ na sprawy lokalne.
Po 35 latach samorząd pozostaje jednym z filarów państwa. To na poziomie gmin, powiatów i województw rozstrzyga się większość kwestii bliskich codziennemu życiu obywateli od edukacji i transportu po gospodarkę komunalną i kulturę. Dzień Samorządu Terytorialnego to dobra okazja, by spojrzeć na dane, które obrazują skalę tej struktury w województwie kujawsko-pomorskim.
Samorząd w Kujawsko-Pomorskim to:
- 144 gminy (w tym 17 miejskich, 39 miejsko-wiejskich, 88 wiejskich)
- 23 powiaty
- 56 miast, z czego 4 mają status miast na prawach powiatu
Kim są samorządowcy?
W strukturach rad dominuje wykształcenie wyższe, szczególnie w większych ośrodkach. W Toruniu 84% radnych posiada dyplom uczelni wyższej, w Bydgoszczy – 77,4%, a dla porównania w powiecie grudziądzkim ten odsetek wynosi 27,1%.
- Ponad 31% wszystkich radnych w regionie stanowią kobiety
- Wśród sołtysów: 1042 kobiety i 1254 mężczyzn
- Tylko 4 wójtów, burmistrzów i prezydentów ma mniej niż 40 lat
- 61 samorządowców pełniących te funkcje przekroczyło 60. rok życia
Finanse samorządów (2023):
Zaangażowanie samorządów w świadczenie usług publicznych najlepiej odzwierciedlają ich wydatki i dochody. W 2023 roku dane przestawiały się następująco:
- Gminy: dochody – 6 975 zł, wydatki – 7 352 zł na mieszkańca
- Miasta na prawach powiatu: dochody – 8 132 zł, wydatki – 8 656 zł
- Powiaty: wydatki – 1 788 zł na mieszkańca
Aktywność obywatelska
Rosnąca świadomość mieszkańców przekłada się na ich coraz większe zaangażowanie w życie wspólnot. Przykładem tego jest liczba projektów zgłaszanych w ramach budżetu obywatelskiego. W 2023 roku województwo kujawsko-pomorskie zajęło pierwsze miejsce w kraju pod względem liczby projektów zgłoszonych w ramach tego budżetu – 132 na każde 100 tys. mieszkańców.
Frekwencja wyborcza:
Uczestnictwo w wyborach samorządowych pozostaje jednym z podstawowych mierników zainteresowania sprawami lokalnymi. W ostatnich trzech cyklach wyborczych frekwencja kształtowała się w sposób następujący:
- Sejmiki województw:
- 2014 – 47,21%
- 2024 – 51,94%
- Rady gmin i miast na prawach powiatu (w regionie):
- 2014 – 44,96%
- 2018 – 53,20%
- 2024 – 50,15%
Obchodząc Dzień Samorządu Terytorialnego, warto podkreślić rolę tych, którzy codziennie pracują na rzecz lokalnych wspólnot. To dzięki ich zaangażowaniu często niewidocznemu nasze miasta i wsie rozwijają się zgodnie z potrzebami mieszkańców. Samorząd to bliskość, skuteczność i odpowiedzialność, a także jedno z największych osiągnięć polskiej demokracji po 1989 roku.
Materiały
Dzień Samorządu TerytorialnegoFolder_Dzień_Samorządu_Terytorialnego.pdf 1.76MB