Światowy Dzień AIDS - 1 grudnia 2025
01.12.2025
1 grudnia obchodzimy Światowy Dzień AIDS. To jedno z najważniejszych wydarzeń dotyczących zdrowia publicznego, organizowane od 1988 roku z inicjatywy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Tegoroczne hasło, ogłoszone przez ONZ-owski program UNAIDS, brzmi: „Pokonywanie barier i zmiana podejścia w odpowiedzi na HIV i AIDS” (ang. Overcoming disruption, transforming the AIDS response - World AIDS Day 2025). W tym dniu zachęcamy do włączenia się do obchodów Światowego Dnia AIDS poprzez przypięcie do ubrania lub udostępnianie poprzez swoje kanały informacyjne (media społecznościowe, strony internetowe) Czerwonej Kokardki - symbolu solidarności z osobami żyjącymi z HIV, chorymi na AIDS oraz ich rodzinami i bliskimi.
UNAIDS podkreśla, że aby do 2030 roku zakończyć epidemię AIDS, potrzebne są: silne przywództwo polityczne, współpraca między państwami oraz podejście oparte na poszanowaniu praw człowieka.
W 2025 roku świat stanął jednak przed dużym wyzwaniem. Międzynarodowi darczyńcy ograniczyli finansowanie działań związanych z zapobieganiem HIV. Oznacza to mniejsze wsparcie dla usług profilaktycznych, często prowadzonych przez lokalne społeczności, które docierają do grup najbardziej narażonych na zakażenie.
Aby nadrobić te braki, państwa muszą zmienić sposób planowania i finansowania działań dotyczących HIV. Nie da się skutecznie walczyć z HIV tylko dzięki środkom krajowym - potrzebna jest współpraca i pomoc międzynarodowa. Świat powinien wspólnie zadbać o to, by zapewnić odpowiednie środki na profilaktykę i leczenie, usuwać bariery prawne i społeczne oraz wzmacniać lokalne społeczności, które odgrywają kluczową rolę w walce z HIV.
Choć udało się już wiele osiągnąć, wciąż jesteśmy daleko od celu, jakim jest całkowite zakończenie epidemii AIDS do 2030 roku. HIV nadal stanowi zagrożenie, a obecna sytuacja pokazuje, że potrzebne są nowe, odważniejsze działania. Ważne jest m.in. to, by skutecznie walczyć z dyskryminacją i stygmatyzacją osób żyjących z HIV oraz zapewnić równe prawa i dostęp do opieki zdrowotnej wszystkim, zwłaszcza kobietom, dziewczętom i innym osobom narażonym na wykluczenie.
„W czasach kryzysu świat musi wybrać zmianę, a nie wycofanie się” – mówi dyrektor wykonawcza UNAIDS, Winnie Byanyima. „Razem możemy sprawić, że AIDS przestanie być zagrożeniem dla zdrowia publicznego do 2030 roku — jeśli będziemy działać szybko, wspólnie i z zaangażowaniem”.
Źródło: https://www.unaids.org/en/2025-world-aids-day
HIV od lat dotyka miliony osób na całym świecie. W 2024 roku:
• 40,8 mln osób żyło z HIV;
• 630 tys. osób zmarło z przyczyn związanych z HIV;
• rozpoznano 1,3 mln nowych zakażeń HIV.
Źródło: UNAIDS: https://www.unaids.org/en
W naszym kraju, według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – Państwowego Instytutu Badawczego, od wdrożenia badań w 1985 r. do 31 grudnia 2023 r. zakażenie HIV stwierdzono u 32 935 osób. Ogółem odnotowano 4 194 zachorowań na AIDS. 1 496 chorych zmarło.
Od wdrożenia badań w 1985 r. do 31 grudnia 2024 r. (przy uwzględnieniu korekt i uaktualnień danych, w tym eliminacji podwójnie zarejestrowanych przypadków) stwierdzono zakażenie HIV u 35 175 obywateli Polski i u osób innego obywatelstwa przebywających na terenie Polski. Ogółem odnotowano 4 377 zachorowań na AIDS; 1 518 chorych zmarło. Codziennie w Polsce średnio ponad 5 osób dowiaduje się o swoim zakażeniu. Do zdecydowanej większości zakażeń dochodzi drogą kontaktów seksualnych.
Źródło: https://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/hiv_aids/index.htm
Na dzień 25.11.2025 r. leczeniem ARV w Polsce objętych było ok. 21 819 pacjentów, w tym 128 dzieci. Leczenie jest prowadzone w ramach Rządowego Programu Polityki Zdrowotnej p.n. „Leczenie antyretrowirusowe osób żyjących z wirusem HIV w Polsce” z modułem „Leczenie DAA przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu C pacjentów osadzonych w zakładach penitencjarnych” na lata 2022-2026.
Należy pamiętać, że wykonanie testu jest jedyną metodą rozpoznania zakażenia HIV i innych STIs. Test na HIV - bezpłatnie, anonimowo i bez skierowania - można wykonać w jednym z punktów konsultacyjno-diagnostycznych (PKD) https://aids.gov.pl/pkd/
Pełnomocnik Wojewody Kujawsko-Pomorskiego ds. Uzależnień, HIV i AIDS informuje, że w województwie kujawsko-pomorskim test na HIV można wykonać między innymi w:
- Punkcie Konsultacyjno-Diagnostycznym na terenie Centrum Neurologii, Psychogeriatrii i Neuropsychologii PROMENTE w Bydgoszczy, ul. Lenartowicza 33/35, 85-133 Bydgoszcz (poniedziałek 16:00-20:00, środa 16:00-19:00),
- Punkcie Konsultacyjno-Diagnostycznym przy Wojewódzkim Ośrodku Terapii Uzależnień i Współuzależnienia w Toruniu, ul. Szosa Bydgoska 1, 87-100 Toruń (wtorek 15.00-18.00, piątek 14.00-18.00).
Powyższe punkty są prowadzone przez Fundację Parasol (https://fundacjaparasoltorun.pl/testowanie/), która została wybrana w otwartym konkursie ofert przeprowadzonym przez Wojewodę Kujawsko-Pomorskiego i otrzymała wsparcie działalności PKD w ramach dotacji celowej z budżetu państwa, przyznanej na ten cel w roku 2025 r.
Powyższe oraz dodatkowe informacje znajdują się na stronie internetowej Krajowego Centrum ds. AIDS: https://www.gov.pl/web/aids/swiatowy-dzien-aids-2025
