Kujawsko-Pomorski Urząd Wojewódzki w Bydgoszczy

W ekspozycji poruszone zostały kwestie genezy odrodzenia Rzeczypospolitej, walki o granice, działalności niemieckiej ochotniczej organizacji paramilitarnej Grenzschutz Ost, Powstania Wielkopolskiego, powrotu Pomorza i Kujaw Zachodnich do Polski, zaślubin Polski z morzem, sporów na zachodnim pograniczu, plebiscytu na Powiślu oraz wojny polsko-bolszewickiej. Ciekawą częścią wystawy są sylwetki Ojców Niepodległości Pomorza i Kujaw, m.in. Stefana Łaszewskiego, Ottona Steinborna, Jana Biziela, Jana Maciaszka, kpt. Pawła Cymsa, dr. Józefa Wybickiego, Antoniego Abrahama, Stefana Hazuka, Tomasza Rogali, ks. Józefa Wryczy, płk. Wojciecha Józefa Gromczyńskiego.

Uroczystość poprowadziła Naczelnik Delegatury Instytutu Pamięci Narodowej w Bydgoszczy Edyta Cisewska.

- Wydarzenia z 19 do 22 stycznia 1920 roku, to bardzo ważne fakty w dziejach Bydgoszczy i jej mieszkańców. Chcąc uczcić powrót Bydgoszczy do Polski, przedstawiamy wystawę przygotowaną przez Biuro Edukacji Narodowej w Bydgoszczy „Należy stworzyć niepodległe państwo polskie (…) z wolnym dostępem do morza. Powrót Pomorza i Kujaw do Polski 1918–1920”. Chcemy w ten sposób przypomnieć, jak ta zróżnicowana i wieloetapowa droga odzyskiwania niepodległości na Pomorzu i Kujawach wyglądała – mówiła Edyta Cisewska.

Wicewojewoda Józef Ramlau zwrócił uwagę na trwałość procesów, które wówczas, w 1929 roku, zaszły.

- Świętujemy 101. rocznicę dnia, w którym Bromberg stał się na powrót i na zawsze Bydgoszczą. Miasto, które jest największym ośrodkiem regionu, na zawsze powróciło do Polski. Bardzo dziękuję szefostwu IPN-u za przygotowanie tej ekspozycji, która mieszkańcom Bydgoszczy przypomni i uporządkuje wiedzę o tamtym, jakże chwalebnym, czasie. Zachęcam mieszkańców, aby, będąc w okolicy, poświęcili 5-10 minut na zapoznanie się z tą bardzo treściwą wystawą. – mówił.

Profesor Mirosław Golon w krótkim wykładzie w sposób syntetyczny przypomniał ważne postacie i przebieg wydarzeń  rozgrywających się w styczniu 1920 roku w Bydgoszczy.

- Warto wspomnieć te zasłużone dla niepodległości Bydgoszczy i regionu postacie. Świętujemy dzisiaj wspaniałe zwycięstwo, odrodzenie się po tragedii rozbiorów. To był niezwykły sukces. Zbrodnia rozbiorów została przezwyciężona, okupanci zostali pokonani, odrodziliśmy Polskę i z perspektywy 101 lat możemy się pochwalić, że okazało się to trwałym sukcesem. Dlatego dla Bydgoszczy 20 stycznia powinien być jednym z najważniejszych świąt, takim własnym, regionalnym, dedykowanym wyłącznie miastu Bydgoszcz – mówił Dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku.

Po wernisażu uczestnicy uroczystości złożyli kwiaty pod tablicą upamiętniająca gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego na Starym Rynku w Bydgoszczy.

Ostatnim punktem obchodów było złożenie kwiatów na cmentarzu Nowofarnym, w miejscu pochówku kpt. Wacława Denhoff-Czarnockiego - żołnierza I Brygady Legionów Polskich, oficera Wojska Polskiego, poety i bohatera wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku.