Polska we Włoszech

Profesor Ryszard Demel urodził się w 1921 r. Tuż po jego maturze wybuchła II wojna światowa, która zabrała mu część młodości i przyniosła dużo dramatycznych przeżyć. Z drugiej strony w następstwie wojennych losów trafił do Włoch, gdzie poznał swoją żonę i mógł rozpocząć przygodę ze sztuką: „Studia, o których już w dzieciństwie śniłem, mogłem rozpocząć tutaj, w ojczyźnie sztuki.”

Dziś profesor Demel ma 93 lata i od ponad pół wieku Włochy są jego domem. Wszyscy, którzy mieli szczęście go poznać podkreślają jego ciepło i skromność. Według słów profesora Jerzego Kowalczyka: „Ryszard Demel to człowiek o dużej wiedzy i talencie, […] uczynny, ma duszę franciszkańską. […] To niezwykła postać polskiej emigracji, człowiek wszechstronny, uomo universale, artysta, filolog, historyk, człowiek niezwykle starannie wykształcony, […] skromny i szlachetny.”

Profesor Demel może szczycić się wieloma osiągnięciami i najwyższej rangi odznaczeniami. Jest na liście wybitnych polskich uczonych na obczyźnie, a za służbę kulturze został uhonorowany złotym Gloria Artis przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP. W okresie stanu wojennego organizował zakrojoną na szeroką skalę pomoc dla Polski, wysyłał do kraju paczki z lekarstwami, żywnością i odzieżą. Za działalność charytatywną w 1974 r. nadano mu odznaczenie Legion d’Oro. Jako wyraz uznania za całokształt jego działalności i zasługi, Profesor otrzymał 14 stycznia 2013 r. tytuł Honorowego Obywatela Miasta Padwy, jako jedyny obcokrajowiec w historii tego odznaczenia.

W międzynarodowym środowisku artystów profesor Demel to przede wszystkim twórca witraża refrakcyjnego, który łączy technikę mozaiki bizantyjskiej z techniką witraży i sprawia, że światło przechodzące przez grube warstwy szkła wydostaje się „z drugiej strony wzbogacone, wzmocnione, bardzo intensywne, o znacznie piękniejszych barwach od tych, jakie dawało światło przechodzące gładko przez pojedynczą taflę.” W krypcie katedry padewskiej można podziwiać jedno z najsłynniejszych dzieł Profesora Demela - cykl 5 witraży refrakcyjnych przedstawiających Matkę Boską oraz świętych związanych z Padwą.

Profesor nie miał jeszcze 18 lat, gdy wybuchła wojna. Brał udział w kampanii wrześniowej, był w sowieckiej niewoli, w końcu w ramach robót przymusowych trafił do północnych Włoch, a stamtąd do armii generała Andersa. Nie zdecydował się na powrót do Polski po wojnie. Studiował w Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Rzymie, a później został przeniesiony z 2. Korpusem do Anglii. Tam spędził kolejnych 12 lat. W 1952 r. Profesor Demel zawarł związek małżeński z Anną Parisi, którą poznał w Padwie podczas wojny. Zamieszkali w Hastings, gdzie kupili dom z pracownią nad morzem. Tam urodziły się ich dzieci: córka Luiza i syn Piotr.

Demelowie opuścili Anglię, jak tylko pojawiła się szansa pracy w Italii. Następne lata Profesor spędził na nauczaniu w szkołach i na uniwersytetach w Padwie oraz w Wenecji. Po pracy zajmował się sztuką - tworzył witraże refrakcyjne, grafiki, malował obrazy. W 1991 r. wziął udział w wielkim spotkaniu w Warszawie polskich artystów z całego świata oraz w wystawie „Jesteśmy” w Zachęcie - Narodowej Galerii Sztuki.