W odpowiedzi na tezy zawarte w obydwu artykułach redaktor Klary Klinger, uprzejmie informujemy, jakie treści są rzeczywiście zawarte w podstawie programowej podpisanej przez ministra edukacji odnoszące się do wątków przywołanych w cytowanych artykułach.

Przyjęta w nowej podstawie programowej koncepcja edukacji odzwierciedla kluczowe cele i założenia reformy oświaty, w tym m.in.:

• wzmocnienie efektywności nauczania języka ojczystego, dzięki wprowadzeniu uczniów w tradycję kulturowo-literacką. Ma ona służyć zakorzenieniu w przeszłości, wykształceniu poczucia tożsamości i ciągłości kultury;
• powrotu do nauki historii w całym cyklu kształcenia przez wszystkich uczniów, z uwzględnieniem szerokiego kontekstu uwarunkowań wewnętrznych i międzynarodowych.

Historia w nowej podstawie programowej

• W podstawie programowej dla szkół ponadpodstawowych historia państwa i narodu została znacznie mocniej wpisana w historię powszechną niż w poprzedniej podstawie. W wymaganiach wobec ucznia klasy IV liceum ogólnokształcącego i IV technikum z przedmiotu historia (w rozdziale „Polska pod okupacją niemiecką i sowiecką”) jasno wskazaliśmy wymagania wobec ucznia, który wyjaśnia przyczyny i rozmiary konfliktu polsko-ukraińskiego, w tym ludobójstwa ludności polskiej na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej.
• Muzeum Auschwitz-Birkenau biorąc udział w konsultacjach społecznych zgłosiło kilka uwag dotyczących m.in.: holokaustu. Zostały one uwzględnione w zapisach nowej podstawy programowej, za co przedstawiciel muzeum podziękował w korespondencji z MEN.
• W treściach nauczania – wymaganiach szczegółowych znajomość literatury lat wojny i okupacji jest wpisana wprost do podstawy programowej, dla uczniów klasy III liceum ogólnokształcącego i III klasy technikum
  • Lista lektur obowiązkowych zawiera następujące pozycje bezpośrednio odnoszące się do zagłady Żydów to: Tadeusz Borowski, Proszę państwa do gazu; Ludzie, którzy szli; Hanna Krall, Zdążyć przed panem Bogiem; poezję Czesława Miłosza z tomu Ocalenie, który zawiera m.in. wiersze z lat 1940-1944, w tym  Biedny chrześcijanin patrzy na getto i Campo di Fiori.
  • Lista lektur dodatkowych zawiera opowiadanie Zofii Nałkowskiej Przy torze kolejowym z tomu Medaliony. Ponadto nauczyciele mogą wybrać inne utwory literackie, niewymienione w spisie lektur dodatkowych.
• Warto podkreślić, że Polska jest jednym z nielicznych państw na świecie, w których nauczanie o Holokauście ma charakter obowiązkowy – na wszystkich poziomach kształcenia. Cele kształcenia i treści nauczania dotyczące Holokaustu są uwzględnione w dotychczasowej podstawie programowej (szkoła podstawowa, gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalne), w nowej podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej oraz w podstawie programowej dla szkół ponadpodstawowych.
• Wśród przykładowych zapisów w podstawie programowej można wymienić następujące wymagania, m.in.:
  • Uczeń szkoły podstawowej charakteryzuje politykę Niemiec na terenach okupowanej Europy; przedstawia zagładę Żydów oraz Romów i eksterminację innych narodów; zna przykłady bohaterstwa Polaków ratujących Żydów z Holokaustu;
  • Uczeń szkoły ponadpodstawowej przedstawia ideologiczne podstawy eksterminacji Żydów oraz innych grup etnicznych i społecznych, prowadzonej przez Niemcy hitlerowskie; charakteryzuje etapy eksterminacji Żydów (dyskryminacja, stygmatyzacja, izolacja, zagłada); rozpoznaje główne miejsca eksterminacji Żydów polskich i europejskich oraz innych grup etnicznych i społecznych na terenie Polski i Europy Środkowo-Wschodniej (w tym: Auschwitz-Birkenau, Treblinka, Sobibór, Babi Jar). Opisuje postawy ludności żydowskiej wobec Holokaustu, z uwzględnieniem powstania w getcie warszawskim; charakteryzuje postawy społeczeństwa polskiego i społeczności międzynarodowej wobec Holokaustu, z uwzględnieniem „sprawiedliwych”, na przykładzie Ireny Sendlerowej, Antoniny i Jana Żabińskich oraz rodziny Ulmów.

Rola rodziny w podstawie programowej

• Zapisy nowej podstawy programowej przedmiotu wychowanie do życia w rodzinie podkreślają znaczenie rodziny i wzmacniają jej rolę. Uczeń:
  • zna i rozumie konstytucyjnie chronione wartości związane z funkcjonowaniem jednostki w społeczeństwie: małżeństwo, rodzina, macierzyństwo, rodzicielstwo;
  • rozumie, jakie znaczenie ma zawarcie małżeństwa i jego trwałość dla rozwoju społeczeństwa;

• • zna i rozumie funkcje rodziny: prokreacyjna, opiekuńcza, wychowawcza, ekonomiczna i profilaktyczna oraz ich znaczenie na poszczególnych etapach rozwoju człowieka;
  •  przyswaja wartości i tradycje ważne w rodzinie, w tym wspólne świętowanie, organizacja i przeżywanie wolnego czasu.

Twórczość Jana Pawła II w podstawie programowej

• W odniesieniu do twórczości Jana Pawła II w kanonie lektur uzupełniających w szkole podstawowej jest dzieło Przekroczyć próg nadziei (fragmenty), Jana Paweł II.

Anna Ostrowska Rzecznik Prasowy MEN

1 lutego 2018 r.