Portal Interoperacyjności
i Architektury

Akt w sprawie Interoperacyjnej Europy to rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/903 z dnia 13 marca 2024 r.

Rozporządzenie to ustanawia środki na rzecz wysokiego poziomu interoperacyjności sektora publicznego na terytorium Unii. Jego celem jest usprawnienie współpracy cyfrowej podmiotów publicznych w UE, co ma prowadzić do bardziej efektywnego świadczenia usług publicznych - zwłaszcza w kontekście transgranicznym. Akt ustanawia ramy współpracy pomiędzy Komisją Europejską a państwami członkowskimi w zakresie priorytetów interoperacyjności i interoperacyjnych rozwiązań. Promuje także innowacje oraz usprawnia rozwój umiejętności i wymianę wiedzy w sektorze publicznym.

Więcje o rozporządzeniu można przeczytać na dedykowanej stronie: Informacje o Akcie ws. Interoperacyjnej Europy.

Operacyjność transgraniczna oznacza zdolność podmiotów unijnych i organów sektora publicznego państw członkowskich do współdziałania. Współdziałanie to dotyczy udostępniania danych, informacji czy wiedzy niezbędnych do realizacji zadań publicznych. Odbywa się za pośrednictwem procesów cyfrowych ponad granicami państw członkowskich. Współdziałanie transgraniczne jest realizowane zgodnie z wymogami prawnymi, organizacyjnymi (dotyczącymi organizacji i procesów), semantycznymi (dotyczącymi danych) i technicznymi (dotyczącymi systemów informatycznych).

Ocena interoperacyjności transgranicznej to mechanizm umożliwiający identyfikowanie przeszkód prawnych, organizacyjnych, semantycznych i technicznych dla interoperacyjności transgranicznej. Rozpoznawanie takich przeszkód powinno następować na wczesnych etapach określania zadań publicznych w przygotowywanych przepisach prawa lub na początkowych etapach projektowania elektronicznej usługi publicznej.

Ocena jest również narzędziem pozwalającym odkryć istniejące rozwiązania, które można ponownie wykorzystać w celu obniżenia kosztów i złożoności projektowanych usług transgranicznych.

Więcej na temat oceny w artykule: https://www.gov.pl/web/ia/ocena-interoperacyjnosci-transgranicznej

Narzędzie do przygotowania sprawozdania z oceny interoperacyjności transgranicznej jest umieszczone na Portalu Interoperacyjnej Europy pod adresem: https://interoperable-europe.ec.europa.eu/collection/assessments/submission.

Zgodnie z informacjami otrzymanymi z Komisji Europejskiej w styczniu 2025 r. formularz sprawozdania można wypełnić w języku polskim. Komisja pracuje nad przygotowaniem wersji formularza w języku polskim.

Transeuropejskie cyfrowe usługi publiczne oznaczają usługi elektroniczne wymagające wymiany danych między:

1. podmiotami unijnymi,
2. podmiotami unijnymi a organami sektora publicznego państw członkowskich,
3. organami sektora publicznego z różnych państw członkowskich.

Usługi takie są świadczone na rzecz osób fizycznych lub prawnych w Unii, na rzecz organów sektora publicznego lub podmiotów unijnych.

Organ sektora publicznego - w rozumieniu Aktu, który przy definiowaniu tego pojęcia odsyła do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1024 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie otwartych danych i ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego, zgodnie z którą organ sektora publicznego oznacza państwo, władze regionalne lub lokalne, podmioty prawa publicznego lub związki złożone z co najmniej jednej takiej instytucji lub z co najmniej jednego takiego podmiotu prawa publicznego.

Ocena interoperacyjności transgranicznej dotyczy publicznych systemów teleinformatycznych, które służą lub będą służyć do świadczenia transeuropejskich cyfrowych usług publicznych. 

Transeuropejskie cyfrowe usługi publiczne oznaczają usługi elektroniczne wymagające wymiany danych między:

• podmiotami unijnymi,
• podmiotami unijnymi a organami sektora publicznego państw członkowskich,
• organami sektora publicznego z różnych państw członkowskich.

Usługi takie są świadczone na rzecz osób fizycznych lub prawnych w Unii, na rzecz organów sektora publicznego lub podmiotów unijnych.

Więcej informacji w artykule: Ocena interoperacyjności transgranicznej.

Rada ds. Interoperacyjnej Europy przyjęła w grudniu 2024 r. wytyczne do przeprowadzania ocen interoperacyjności transgranicznej, które opisują szczegółowo proces przeprowadzania takiej oceny. Wytyczne są dostępne w języku polskim.

Jeśli oferowana przez Twoją organizację cyfrowa usługa publiczna wymienia dane z:

• podmiotami unijnymi lub
• organami sektora publicznego państw członkowskich UE,

to należy uznać ją za transeuropejską usługę cyfrową. 

Zgodnie z przepisami Aktu ws. Interoperacyjnej Europy organ sektora publicznego oznacza państwo, władze regionalne lub lokalne, podmioty prawa publicznego lub związki złożone z co najmniej jednej takiej instytucji lub z co najmniej jednego takiego podmiotu prawa publicznego, które jednocześnie zarządza środkami publicznymi. Każdy organ sektora publicznego, niezależnie od jego wielkości, jest zobowiązany do przeprowadzenia oceny interoperacyjności transgranicznej oferowanych usług publicznych i publikowania sprawozdań z tych ocen.

Jednak zgodnie z motywem 19 Aktu „Podejście do przeprowadzania ocen interoperacyjności powinno być proporcjonalne oraz zróżnicowane w zależności od poziomu i zakresu ich przeprowadzania. (…)”. Oficjalne wytyczne do przeprowadzania ocen interoperacyjności transgranicznej wskazują, że organ sektora publicznego może zlecić przeprowadzenie oceny interoperacyjności transgranicznej innemu podmiotowi. Nie oznacza to jednak zwolnienia organu sektora publicznego z prawnego obowiązku przeprowadzenia oceny. Takie zlecenie można zatem rozumieć jako powierzenie przeprowadzenie czynności organizacyjno-technicznych przez inny podmiot, niż organ sektora publicznego, przy jednoczesnym utrzymaniu obowiązku prawnego nałożonego na organ sektora publicznego zapisami Aktu.