Instytut Łączności

Koordynator szerokopasmowy w jednostce samorządu terytorialnego (JST) to osoba, która pełni funkcję łącznika pomiędzy światem administracji a rynkiem telekomunikacyjnym. Do jego zadań należy przede wszystkim monitorowanie stanu infrastruktury szerokopasmowej, zbieranie informacji o potrzebach mieszkańców, kontakt z przedsiębiorcami oraz inicjowanie działań inwestycyjnych.

To także rola doradcza – koordynator wspiera kierownictwo gminy w podejmowaniu decyzji dotyczących rozwoju sieci, opiniuje wnioski inwestycyjne operatorów i prowadzi lokalną politykę informacyjną. W praktyce oznacza to zarówno analizę danych z rządowych systemów, jak i spotkania z mieszkańcami, operatorami czy przedstawicielami instytucji odpowiedzialnych za finansowanie projektów szerokopasmowych.

Funkcja i zadania koordynatora szerokopasmowego opisane są w art. 29p ust.2 ustawy z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz.U. z 2025 r. poz. 311 i 1019).

Przedsiębiorcy telekomunikacyjni realizują inwestycje w oparciu o opłacalność ekonomiczną i dane rynkowe. Gmina natomiast kieruje się interesem publicznym – zapewnieniem równego dostępu do usług cyfrowych. Koordynator szerokopasmowy staje się zatem pośrednikiem, a nawet tłumaczem, między tymi dwoma światami.

Dzięki stałemu kontaktowi z operatorami, koordynator może wskazywać lokalizacje o wysokim potencjale inwestycyjnym, pomagać w uzyskaniu decyzji administracyjnych, a także pośredniczyć w sytuacjach spornych. Dla przedsiębiorców telekomunikacyjnych obecność takiego partnera po stronie gminy może znacząco usprawnić oraz skrócić czas trwania procesu inwestycyjnego.

Mieszkańcy często zgłaszają do urzędu problemy z dostępem do usług telekomunikacyjnych, takie jak np. brak możliwości podłączenia do sieci, słaby zasięg lub niejasności dotyczące prowadzonych lub planowanych inwestycji. W takich sytuacjach to właśnie koordynator szerokopasmowy powinien być pierwszym punktem kontaktu. Otrzymane zgłoszenia może zweryfikować w systemie na stronie internet.gov.pl, a następnie przekazać je operatorom lub do właściwych instytucji. Dzięki pracy koordynatora szerokopasmowego gmina może łatwo zidentyfikować tzw. białe plamy, czyli miejsca bez zasięgu sieci, a także skutecznie ubiegać się o środki z programów dofinansowujących budowę infrastruktury.

Co istotne, rola koordynatora to nie tylko reagowanie na problemy, ale również edukacja mieszkańców – informowanie o możliwościach technologicznych, procesach inwestycyjnych czy zasadach korzystania z narzędzi cyfrowych oferowanych przez państwo.

Jednym z najważniejszych narzędzi wspierających pracę koordynatora są systemy państwowe, z przeznaczonymi dla JST kontami eksperckimi.

System Informacyjny o Dostępie do Usług Stacjonarnego Internetu Szerokopasmowego (SIDUSIS) znajduje się na stronie internet.gov.pl. Dzięki niemu samorząd może uzyskać dostęp do informacji o zasięgu usług internetu szerokopasmowego na terenie swojej jednostki. Konto eksperckie dla JST umożliwia filtrowanie danych dla konkretnej gminy, generowanie raportów oraz monitorowanie realizacji projektów inwestycyjnych zgłaszanych przez przedsiębiorców.

Z kolei System Informacyjny o Instalacjach wytwarzających Promieniowanie Elektromagnetyczne (SI2PEM) pozwala samorządom zarządzać informacjami o stacjach bazowych telefonii komórkowej. Dzięki uprawnieniom konta eksperckiego, przedstawiciel JST może szybciej reagować na pytania mieszkańców dotyczące emisji natężenia pola elektromagnetycznego (PEM), konsultować lokalizacje stacji i usprawniać procesy administracyjne. Poza samym wskazaniem umiejscowienia stacji bazowej, system prezentuje także listę planowanych pomiarów PEM oraz wyniki już tych przeprowadzonych, wykonanych przez akredytowane laboratoria. System znajduje się na stronie si2pem.gov.pl.

Korzystanie z obu tych narzędzi jest intuicyjne i nie wymaga specjalistycznej wiedzy technicznej, Systemy umożliwiają podejmowanie decyzji w oparciu o wiarygodne dane. Efektem jest szansa na znaczne zwiększenie skuteczności działań samorządu w dążeniu do zapewnienia mieszkańcom dostępu do usług na oczekiwanym przez nich poziomie.

Telekomunikacja powinna być dziś traktowana jako element infrastruktury publicznej na równi z drogami, energetyką czy siecią wodociągową. Nie może być więc pomijana lub traktowana na niższym szczeblu priorytetów w strategiach rozwoju JST. Koordynator szerokopasmowy może odegrać kluczową rolę w przygotowaniu takich dokumentów – dostarczając dane, analizy i rekomendacje inwestycyjne.

Dzięki takiemu podejściu telekomunikacja staje się częścią długofalowej polityki rozwoju lokalnego. Wspiera przedsiębiorczość, umożliwia pracę i naukę zdalną, przyciąga inwestorów i poprawia jakość życia. To inwestycja, która przekłada się na rozwój gospodarczy i społeczny danej gminy.

Co kwartał na stronie internetowej Ministerstwa Cyfryzacji publikowany jest raport „Polska w zasięgu stacjonarnego internetu szerokopasmowego”, który powstaje w oparciu o dane widoczne na stronie internet.gov.pl. Dzięki tym publikacjom gminy zyskują skompresowaną informację o telekomunikacji w danej jednostce. Po analizie informacji mogą precyzyjnie określać priorytety działań, reagować na potrzeby mieszkańców czy monitorować postępy inwestycji.

Z raportów wynika jednoznacznie, że choć zasięg sieci szerokopasmowej w Polsce systematycznie rośnie, wciąż istnieją tysiące gospodarstw domowych pozostających poza zasięgiem nowoczesnych technologii. To właśnie w takich miejscach rola koordynatora jest najbardziej potrzebna.

Dla małych gmin, w których liczba zgłoszeń mieszkańców jest niewielka, a sieć odpowiednio rozwinięta, zatrudnienie pełnoetatowego koordynatora może wydawać się trudne do uzasadnienia finansowo. W takich przypadkach warto rozważyć powierzenie funkcji istniejącym pracownikom lub utworzenie stanowiska wspólnego dla kilku gmin w ramach porozumienia między JST.

Tam jednak, gdzie infrastruktura jest słabo rozwinięta lub gdzie lokalne władze chcą aktywnie wspierać transformację cyfrową, koordynator szerokopasmowy staje się inwestycją, która wpłynie na rozwój całej jednostki. W ramach realizacji swoich zadań ułatwia on współpracę z operatorami, usprawnia procesy administracyjne i finalnie zwiększa satysfakcję mieszkańców.

Cyfrowa transformacja samorządów nie polega wyłącznie na wprowadzaniu nowych technologii, ale przede wszystkim na tworzeniu struktur, które potrafią je skutecznie wykorzystać. Koordynator szerokopasmowy, to przykład takiej struktury – łączącej wiedzę techniczną z umiejętnością współpracy i komunikacji. Ta funkcja to sprawniejsze zarządzanie inwestycjami, szybsze rozwiązywanie problemów mieszkańców oraz skuteczniejsze wykorzystanie środków publicznych. Dlatego zamiast odpowiedzieć na pytanie tytułowe warto zadać je w inny sposób - czy gmina może sobie pozwolić na brak koordynatora szerokopasmowego?

Projekt finansowany ze środków Ministerstwa Cyfryzacji. Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Cyfryzacji.