Konferencję zorganizowano we współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej oraz przy wsparciu Ambasady Królestwa Norwegii w Warszawie. Wybór naszego kraju nie był przypadkowy – Polska jako pierwsza spośród 15 państw beneficjentów podpisała Memorandum of Understanding, otwierając tym samym nowy etap wdrażania funduszy.

Podpisane 23 kwietnia br. porozumienia pomiędzy Polską, Islandią, Liechtensteinem i Norwegią wyznaczają główne priorytety na najbliższe lata w ramach ośmiu programów tematycznych. Jednym z kluczowych jest Program Zielonej Transformacji, którego operatorem będzie Ministerstwo Klimatu i Środowiska we współpracy z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wśród głównych celów programu wskazano ochronę środowiska i bioróżnorodności, rozwój gospodarki niskoemisyjnej i opartej na obiegu zamkniętym, transformację energetyczną oraz zapewnienie dostępu do tańszej, odnawialnej energii.

Obecnie trwają intensywne prace z udziałem przedstawicieli resortu, partnerów krajowych i reprezentantów państw darczyńców nad opracowaniem szczegółowych założeń programu. Pierwsze nabory wniosków są planowane na 2026 r.

Konferencja była również okazją do zaprezentowania nowych elementów, które wprowadzono w czwartej edycji Funduszy EOG i Norweskich. Szczególną uwagę poświęcono przeciwdziałaniu dezinformacji, która dotyczy także tematyki zmian klimatu i ich konsekwencji dla gospodarki, bezpieczeństwa państwa oraz jakości życia mieszkańców. Jak wskazują m.in. opracowania ONZ[1], European Digital Media Observatory (EDMO)[2] oraz Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC)[3], fałszywe lub zmanipulowane treści związane z polityką klimatyczną są coraz częściej wykorzystywane do podważania wiarygodności nauki, siania nieufności wobec instytucji publicznych oraz blokowania działań na rzecz zrównoważonego rozwoju. Jednym z przykładów wykorzystywanego w tym celu narzędzia jest popularny w mediach społecznościowych hashtag #climatescam, wokół którego gromadzą się treści o charakterze dezinformacyjnym.

Kolejnymi elementami, które jako nowości znalazły się w ramach nowej edycji funduszy, są również:

• Wzmacnianie demokracji i praw człowieka poprzez utworzenie Funduszu Organizacji Międzynarodowych Partnerów, którego celem jest wspieranie rządów prawa, integracji społecznej oraz zielonej transformacji;
• Mechanizm finansowania celowanego, będący odpowiedzią na trwające konflikty w Europie, w szczególności wojnę w Ukrainie – fundusze przewidują dedykowane środki dla państw, takich jak Polska, aktywnie wspierających stabilność i bezpieczeństwo regionu.

Polska jest największym beneficjentem Funduszy EOG i Norweskich, a inwestycje w obszarze energetyki i ochrony środowiska stanowią jeden z najważniejszych filarów tej współpracy. Programy wdrażane w ramach nowej edycji mają nie tylko wspierać zieloną transformację, ale także wzmacniać demokrację, odporność społeczną i spójność regionu w obliczu aktualnych wyzwań. W ramach obecnej perspektywy finansowej na ten cel przewidziano 160 mln euro.

Źródła: