Projekt jest dostępny na stronie Komisji Europjekiej, jak również w załączonych materiałach poniżej.

Czym są surowce krytyczne

Surowce krytyczne mają kluczowe znaczenie dla transformacji energetycznej, ekologicznej i cyfrowej, a także dla innych priorytetów UE, takich jak odporność i bezpieczeństwo UE. Są niezbędnymi składnikami zielonych technologii, jak również mają zastosowanie w technologiach cyfrowych. Mają kluczowe znaczenie dla przemysłu energetycznego, odnawialnych źródeł energii (OZE), obronnego, transportowego i medycznego. Obecny kontekst rosnącego światowego popytu i rosnącej niestabilności geopolitycznej stwarza potrzebę wzmożenia wysiłków służących zapewnieniu bezpieczeństwa ich dostaw dla gospodarki UE.

W Deklaracji Wersalskiej przyjętej przez przywódców UE w marcu 2022 r. wezwano do zabezpieczenia dostaw surowców krytycznych do UE. Wskazano, że dostawy surowców krytycznych do UE powinny być zapewnione za pomocą partnerstw strategicznych, analizując strategiczne gromadzenie zapasów oraz promując gospodarkę o obiegu zamkniętym i efektywne gospodarowanie zasobami. Podobnie Parlament Europejski w swojej rezolucji z listopada 2021 r. wezwał do przyjęcia strategii UE w zakresie surowców krytycznych.

Projekt rozporządzenia UE o surowcach krytycznych

Głównym celem nowego aktu prawnego jest poprawa funkcjonowania rynku wewnętrznego poprzez ustanowienie ram zapewniających UE dostęp do bezpiecznych i zrównoważonych dostaw surowców krytycznych. Ponadto rozporządzenie ma na celu:

• poprawę zdolności UE do monitorowania i ograniczania obecnego i przyszłego ryzyka zakłóceń w dostawach surowców krytycznych,
• dywersyfikacje przywozu surowców strategicznych do UE w celu zmniejszenia zależności strategicznych,
• wzmocnienie różnych etapów europejskiego łańcucha wartości surowców strategicznych,
• zapewnienie swobodnego przepływu surowców krytycznych na jednolitym rynku, przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony środowiska, poprzez poprawę ich obiegu zamkniętego i zrównoważonego charakteru.

W rozporządzeniu określono, aby do 2030 roku, co najmniej 10% rocznego zużycia wskazanych surowców strategicznych UE było wydobywane w Unii; co najmniej 40% ich rocznego unijnego zużycia pozyskano w ramach przetwarzania w UE; co najmniej 15% ich rocznego zużycia unijnego pochodziło z recyklingu; import z jednego państwa trzeciego dla każdego surowca strategicznego nie może wynosić więcej niż 65 % rocznej konsumpcji UE. Kluczowym elementem rozporządzenia jest lista surowców strategicznych i krytycznych dla UE oraz propozycja wprowadzenia projektów strategicznych, które otrzymają specjalną ścieżkę pozyskania pozwoleń, w tym koncesji i decyzji środowiskowych. W rozporządzeniu wskazano również mechanizm monitorowania łańcuchów dostaw surowców, środki dotyczące odpadów wydobywczych w celu odzyskania surowców krytycznych oraz prowadzenia baz danych. Dokument określa również sprawozdawczość dotyczącą zapasów strategicznych wraz z ich koordynacją w UE.

Zapraszamy zainteresowane podmioty do przesyłania swoich stanowisk do projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego ramy zapewniające bezpieczne i zrównoważone dostawy surowców krytycznych (za pomocą formularza uwag), w terminie do 11 maja 2023 r. na adres poczty elektronicznej wojciech.kupka@mos.gov.pl oraz kamil.kopec@mos.gov.pl.