Czym są Fundusze norweskie i EOG

Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego (MF EOG) i Norweski Mechanizm Finansowy (NMF), zwane potocznie Funduszami norweskimi i EOG to dwa instrumenty finansowe ustanowione przez Państwa Darczyńców (tj. Norwegię, Islandię i Liechtenstein) w zamian za dostęp do wspólnego rynku UE. Głównym celem Funduszy jest przyczynianie się do zmniejszania różnic ekonomicznych i społecznych w obrębie EOG oraz wzmacnianie stosunków dwustronnych pomiędzy państwami zaangażowanymi w realizację celów tych mechanizmów.

Trzecia edycja Funduszy norweskich i EOG w obszarze klimatycznym

Ze środków jednego z nich, tj. MF EOG finansowany jest Program Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu, którego Operatorem jest Ministerstwo Klimatu i Środowiska przy wsparciu NFOŚiGW, wdrażany w obszarze/sektorze klimat. Jest to już III edycja Funduszy norweskich i EOG. Dwie pierwsze (za okres 2004-2009 i 2009-2014) zakończyły się sukcesem.

Fundusze norweskie i EOG w Polsce

Fundusze norweskie i EOG wdrażane są w wyznaczonych obszarach priorytetowych, do których przypisane są odrębne programy. Każdy Program ma swojego Operatora:

• Przedsiębiorczość i innowacje, operatorem jest PARP,
• Rozwój Lokalny, operatorem jest Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej,
• Nauka, operatorem jest NCN i NCBiR,
• Edukacja, operatorem jest FRSE,
• Środowisko/Klimat, operatorem jest MKIŚ przy wsparciu NFOŚiGW,
• Kultura, operatorem jest MKiDN,
• Zdrowie, operatorem jest MZ,             
• Sprawiedliwość, operatorem jest MS,
• Sprawy Wewnętrzne, operatorem jest MSWiA.

Fundusze norweskie i EOG w Europie

Z tego bezzwrotnego wsparcia korzystają nowi członkowie UE – kilkanaście państw Europy Środkowej i Południowej oraz kraje bałtyckie.

Na stronie internetowej EEA Grants publikowane są m.in. informacje o projektach i inicjatywach wdrażanych w ramach kolejnych edycji Funduszy norweskich i EOG w Europie. Zapraszamy do zapoznania się z mapą projektów.

System instytucjonalny Funduszy norweskich i EOG

Instytucje publiczne w krajach-darczyńcach i krajach-beneficjentach są współodpowiedzialne za Fundusze norweskie i EOG. Podmioty te ściśle ze sobą współpracują, aby osiągnąć cele mechanizmów.

- Komitet Mechanizmów Finansowych (KMF)

Jest to organ decyzyjny ds. Funduszy. W skład komitetu wchodzą przedstawiciele ministerstw spraw zagranicznych Islandii, Liechtensteinu i Norwegii. KMF opracowuje i uchwala politykę, przepisy i wytyczne, zatwierdza wszystkie programy oraz zapewnia monitoring, kontrolę i ewaluację.

- Norweskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych

Jest to organ decyzyjny ds. funduszy norweskich.

- Biuro Mechanizmów Finansowych (BMF)

Sekretariat Funduszy z siedzibą w Brukseli jest punktem kontaktowym pomiędzy krajami-darczyńcami a krajami-beneficjentami. BMF jest stowarzyszona z Europejskim Stowarzyszeniem Wolnego Handlu (EFTA) i podlega Ministerstwom Spraw Zagranicznych Islandii, Liechtensteinu i Norwegii.

- Krajowy Punkt Kontaktowy (KPK)

Zgodnie z założeniami w zakresie wdrażania Funduszy norweskich i EOG znaczna część odpowiedzialności została delegowana na państwa-beneficjentów. W każdym kraju-beneficjencie wyznaczony jest Krajowy Punkt Kontaktowy, który jest odpowiedzialny za osiąganie celów mechanizmów, jak również za ogólne zarządzanie i kontrolę programów. Większość KPK znajduje się w odpowiednich ministerstwach lub agencjach publicznych, które są również odpowiedzialne za zarządzanie funduszami UE. KPK reprezentuje kraj beneficjenta w stosunkach z KMF i norweskim Ministerstwem Spraw Zagranicznych.

- Operator Programu (OP)

W każdym kraju-beneficjencie jest kilku operatorów programów. Każdy Operator, w swoim obszarze programowym, jest odpowiedzialny za przyznanie finansowania projektom zgodnie z ustalonymi kryteriami, monitorowanie realizacji projektów i osiąganie rezultatów. W większości przypadków OP są instytucje publiczne, których profil działalności jest powiązany z obszarem objętym programem – np. operatorem programu dla programu klimatycznego jest często Ministerstwo Klimatu/Środowiska.

Funkcjonuje ścisła współpraca pomiędzy operatorami a partnerami z krajów-darczyńców, której celem jest przyczynienie się do przygotowania i realizacji programów oraz ułatwienie nawiązywania partnerstw na poziomie projektów.

- Partnerzy Programu z Darczyńcami (PPD)

Partnerami są organy publiczne z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii posiadające mandaty krajowe w swoich dziedzinach. Współpracują ze swoimi odpowiednikami w krajach-beneficjentach, aby zapewniać wiedzę fachową i doradztwo strategiczne w zakresie planowania i wdrażania programów, ułatwiać nawiązywanie kontaktów i pomagać promotorom projektów w znalezieniu partnerów do projektów w krajach-darczyńcach. W zakładce Operator Programu oraz Partnerzy znajdziesz informacje o partnerach Programu Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu.

- Beneficjenci projektów (PP)

Finansowanie poprzez Fundusze norweskie i EOG trafia do podmiotów zlokalizowanych w państwach-beneficjentach, do Beneficjentów (Promotorów projektów). Beneficjent jest koordynatorem projektu odpowiedzialnym za zgłoszenie projektu (wniosek o dofinansowanie) oraz, w przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku, zainicjowanie, przygotowanie i realizację projektu finansowanego z Funduszy norweskich i EOG. Beneficjentami mogą być dowolne podmioty, publiczne lub prywatne, komercyjne lub niekomercyjne i pozarządowe, ustanowione jako osoby prawne w państwie-beneficjencie.

- Międzynarodowe organizacje partnerskie (IPO)

Międzynarodowe organizacje odgrywają ważną rolę, ponieważ monitorują zgodność z międzynarodowymi konwencjami i traktatami w całej Europie. Ponadto pomagają w obszarach związanych z prawami człowieka, demokracją i rządami prawa. Dostarczają wiedzę fachową i doradztwo strategiczne w swoich dziedzinach. W perspektywie finansowej 2014-2021 IPO to Rada Europy, Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju.

- Instytucja Certyfikująca i Audytowa

Ponieważ kraje beneficjenci ponoszą główną odpowiedzialność za wdrażanie Grantów, ponoszą one również odpowiedzialność za ustanowienie systemów zarządzania i kontroli (są to instytucja certyfikująca i instytucja audytowa).

- Ambasady Darczyńców

Ambasady Darczyńców w krajach-beneficjentach, w szczególności w Norwegii, biorą udział w dialogu między darczyńcami a krajami-beneficjentami i odgrywają ważną rolę w komunikowaniu wyników Grantów.

Źródło informacji nt. systemu instytucjonalnego

Redakcja

Zobacz projekty realizowane w Programie Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu:

• BAZA PROJEKTÓW PROGRAMU

Zobacz projekty realizowane w ramach Funduszy norweskich i EOG w Europie:

• MEDIATEKA

Więcej o Funduszach norweskich i EOG:

• MAPA PROJEKTÓW