1.    Kto będzie ponosił koszty finansowe utworzenia a następnie utrzymania parku narodowego w Dolinie Dolnej Odry?

Utworzenie parku narodowego będzie finansowane ze środków budżetu państwa. Dalsze funkcjonowanie parku narodowego będzie finansowane ze środków budżetu państwa, środków finansowych uzyskiwanych przez park narodowy z prowadzonej działalności (opłaty z dzierżaw, programów rolno-środowiskowych, sprzedaż siana etc.) oraz środków uzyskiwanych ze źródeł zewnętrznych (środki unijne, środki Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej, funduszu leśnego). Dbałość o dobry stan środowiska, jak i zapewnienie infrastruktury turystycznej spoczywa na administracji parku narodowego i jest finansowane z budżetu centralnego. Społeczności lokalne nie są obciążane tymi kosztami. Przy tym mają możliwość czerpania korzyści z sąsiędztwa takich jak rozwój turystyki oraz bezpłatny (w myśl ustawy) dostęp do parku.

2.    Czy ustanowienie parku narodowego uniemożliwi żeglugę po Odrze?

Park narodowy ma objąć tereny dzisiejszego parku krajobrazowego Doliny Dolnej Odry, bez nurtów Regalicy i Odry Zachodniej. Żegluga po tych dwóch ramionach Odry kontynuowana będzie na dotychczasowych zasadach. Warto zwrócić uwagę, że nawet włączenie tych obszarów w granice parku narodowego nie musiałoby oznaczać końca żeglowności Odry. Zgodnie z przepisami ustawy o ochronie przyrody tereny wykorzystywane gospodarczo i włączane do parku są obejmowane ochroną krajobrazową i mogą być nadal wykorzystywane w dotychczasowych celach i w dotychczasowy sposób. Dodatkowo zarówno na Regalicy, jak i Odrze nie planuje się otuliny parku. Powstanie parku nie zablokuje także istniejącej drogi Gryfino – Mescherin.

3.    Czy po Międzyodrzu będzie można pływać motorówkami?

Co do zasady w parku narodowym zakazuje się używania łodzi motorowych. Już dziś, w Parku Krajobrazowym nie wolno pływać motorówkami, promami i innym sprzętem motorowym na otwartych zbiornikach wodnych. Niemniej dyrektor parku narodowego może wyznaczyć obszary, na których używanie lodzi motorowych będzie dozwolone, choć może być w pewien sposób warunkowane, np. używaniem napędu elektrycznego.

4.    Jakie będą dalsze losy infrastruktury hydrotechnicznej?

Można pogodzić ochronę przyrody z działaniami w zakresie utrzymania wód oraz konserwacji zabytków hydrotechniki Planowane są działania związane z poprawą natlenienia wód, co przyczyni się wzrostu dobrostanu organizmów wodnych. Pozwoli to sprawniej odtwarzać ekosystemy Odry po zakwicie złotej alg. Mogą powstać m.in. refugia dla małży skójkowatych i ślimaków. Z kolei przywrócenie dawnych przepływów w kanałach zintensyfikuje procesy samooczyszczania się wód. Przykłady Parku Narodowego Ujścia Warty oraz niemieckiego Parku Nardowego Dolnej Odry pokazują, że ochrona przeciwpowodziowa i przeciwsuszowa świetnie się uzupełniają z ochroną ptaków oraz ryb.

5.    Jakie korzyści z utworzenia parku narodowego będzie miała społeczność lokalna?

Istnienie parku narodowego może być impulsem przyciągającym turystów, bo jest to „marka” rozpoznawalna na całym świecie (Białowieski Park Narodowy jest tak mocno zakorzeniony w świadomości ludzi, że znaczna część społeczeństwa utożsamia go z całą Puszczą Białowieską). Pozwala to z kolei okolicznym mieszkańcom czerpać korzyści wynikające z tego faktu i sprzyja rozwojowi gospodarczemu regionu. Warto zauważyć, że zarówno dbałość o dobry stan środowiska, jak i zapewnienie infrastruktury turystycznej spoczywa na administracji parku narodowego i są finansowane z budżetu centralnego. Społeczności lokalne nie są obciążane tymi kosztami, czerpiąc jednocześnie korzyści z sąsiedztwa parku.

6.    Czy utworzenie parku narodowego uniemożliwi tam wstęp turystom oraz miejscowej ludności?

W parku narodowym wyznaczone zostaną szlaki turystyczne, za utrzymanie których będzie odpowiedzialny park narodowy. Park będzie także finansował ich utrzymanie. Wejście w każde miejsce, przynajmniej okresowo nie będzie możliwe z uwagi na ochronę przyrody (np. lęgi rzadkich gatunków ptaków) oraz warunki naturalne. Osoby, które w parku narodowym posiadają własne grunty będą mogły z nich korzystać na dotychczasowych zasadach, zachowując tam prawo do wejścia i przebywania. Czy lokalnych mieszkańców będą obowiązywały bilety wstępu?
Mieszkańcy gmin na obszarze których położony jest park narodowy oraz gmin z nim graniczących są zwolnieni są z opłat za wstęp do parku. Opłaty te ponoszą osoby spoza tych gmin odwiedzające park narodowy. Opłaty są przeznaczane na utrzymanie infrastruktury turystycznej. Maksymalna wysokość takiej opłaty to obecnie 10 zł

7.    Czy będzie możliwe wędkowanie?

Tak. Przepisy ustawy o ochronie przyrody dopuszczają taką formę udostępnienia parku narodowego. W zadaniach ochronnych albo w planie ochrony wyznacza się miejsca udostępnione do wędkowania. Regulamin wędkowania jest określany w zarządzeniu dyrektora parku narodowego. Z uwagi na uwarunkowania związane z ochroną przyrody oraz bezpieczeństwem mogą być wprowadzone pewne ograniczenia w wędkowaniu, np. możliwość wędkowania poza porą nocną.

8.    Czy w parku narodowym będzie zakazana gospodarka rybacka?

W parku narodowym nie wyznacza się obwodów rybackich. Niemniej do czasu wygaśnięcia obowiązujących operatów rybackich będą one nadal obowiązywały. Po ich wygaśnięciu działania związane z gospodarowaniem na wodach parku narodowego będą prowadzone na zasadach określonych w planie ochrony albo w zadaniach ochronnych. Park narodowy będzie odpowiedzialny za utrzymanie dobrego stany ichtiofauny na swoim obszarze. Zadania mogą wykonywać podmioty zewnętrzne.

9.    Czy w parku narodowym będą prowadzone polowania?

Zgodnie z przepisami ustawy o ochronie przyrody w parku narodowym nie prowadzi się polowań. Możliwe są redukcje wybranych gatunków zwierząt łownych (np. dzików z uwagi na zagrożenie rozprzestrzeniania się ASF) na zasadach określonych w planie ochrony albo w zadaniach ochronnych. Prawo dopuszcza redukcję zwierząt gatunków obcych, np. szopa pracza, jenota lub wizona amerykańskiego.

10.    Czy będzie możliwe filmowanie oraz fotografowanie przyrody w parku?

Tak, choć na zasadach określonych w regulaminie udostępniania parku narodowego. Wolno będzie filmować i robić zdjęcia bez niepokojenia i płoszenia zwierząt oraz schodzenia ze szlaków. Warto przy tym pamiętać, że już dziś, nawet poza parkami narodowymi, obowiązuje szereg zakazów w stosunku do zwierząt objętych ochroną gatunkową, np. filmowania powodującego płoszenie. Możliwe jest także uzyskanie indywidualnego zezwolenia na odstępstwo od zakazów obowiązujących w parku narodowym, np. schodzenia z wyznaczonych szlaków.

11.    Czy możliwe jest swobodne używanie dronów?

Nie, ponieważ w parku narodowym wyznaczane są strefy zakazu lotów statkami powietrznymi do wysokości ustalonej w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw żeglugi powietrznej. Możliwe jest jednak uzyskanie zgody dyrektora parku narodowego na lot dronem, jeśli nie zaszkodzi to chronionym gatunkom zwierząt. Warto również mieć na uwadze, że także poza obszarem parku narodowego nie wszędzie możliwe jest używanie dronów.

12.    Czy możliwe będzie prowadzenie działalności rolniczej na obszarze parku narodowego?

Tak. Działalność rolnicza może sprzyjać ochronie przyrody. Utrzymanie ekosystemów nieleśnych, będących często siedliskami cennych gatunków ptaków, wymaga koszenia lub wypasu zwierząt, stąd działalność rolnicza jest pożądana. Odbywa się ona na zasadach określonych w planie ochrony lub w zadaniach ochronnych. W wielu parkach narodowych prowadzona jest taka działalność (na przykałd Biebrzańskim Parku Narodowym, Narwiańskim Parku Narodowym,  Parku Narodowym „Ujście Warty”). W przyszłym Parku Narodowym Doliny Dolnej Odry taka działalność będzie wskazana.

13.    Czy powołanie parku narodowego spowoduje ograniczenia gospodarki rolnej poza jego granicami, np. będzie skutkowało koniecznością ograniczenia stosowania środków ochrony roślin lub nawozów?

Nie. Powołanie parku narodowego nie będzie skutkowało ograniczeniem sposobu ani zakresu gospodarki rolnej poza granicami parku narodowego, w tym koniecznością ograniczenia środków ochrony roślin lub nawozów. Dyrektor parku narodowego, ani żaden inny podmiot, nie ma podstaw wynikających z obowiązujących przepisów do wprowadzania takich ograniczeń w związku z ustanowieniem lub funkcjonowaniem parku narodowego.

14.    Czy będą wypłacane odszkodowania za szkody wyrządzane przez zwierzęta?

Tak. W parku narodowym szacowanie szkód prowadzone jest przez pracowników parku narodowego. Odszkodowania za szkody wyrządzone przez zwierzęta łowne są wypłacane przez park narodowy ze środków parku. W przypadku zwierząt objętych ochrona gatunkową (żubr, ryś, wilk, bóbr) szkody są szacowane przez pracowników parku, natomiast odszkodowanie jest wypłacane przez park, ze środków budżetu państwa.

15.    Czy utworzenie parku narodowego spowoduje ograniczenie rozwoju gmin sąsiadujących z jego obszarem, w tym w zakresie zabudowy?

Nie, wręcz przeciwnie, park narodowy powinien pobudzić ten rozwój, szczególnie w obszarze turystyki. Zabudowa nadal będzie mogła być realizowana zgodnie wydanymi decyzjami o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu albo miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. W obszarze parku narodowego oraz w otulinie dokumenty te będą podlegały uzgodnieniu z dyrektorem parku. Nie oznacza to jednak braku możliwości realizacji inwestycji, jeśli nie będą one kolidowały z ochroną przyrody parku narodowego. Podobne ograniczenia występują na obszarze parku krajobrazowego oraz obszaru Natura 2000, które obecnie istnieją na obszarze Międzyodrza. Utworzenie parku narodowego nie będzie powodowało żadnych utrudnień dla możliwości zabudowy obszarów położonych poza granicami parku narodowego i otuliny. Dyrektor parku narodowego nie ma podstaw prawnych do ingerowania w proces zabudowy terenów położonych poza granicami parku narodowego i otuliny.

16.    Czy utworzenie parku narodowego wpłynie na możliwość wykonywania jakichkolwiek prac na Odrze?

Nie. Wszelkie prace będą mogły być wykonywane zgodnie z wydanymi zezwoleniami. Poza tym utworzenie parku narodowego może oddziaływać wyłącznie lokalnie w miejscu jego funkcjonowania. Nie będzie to miało wpływu na budowę urządzeń wodnych w górnym biegu Odry oraz budowę portu kontenerowego w Świnoujściu, gdyż jest to poza zakresem oddziaływania parku. Należy także wziąć pod uwagę, że utworzenie parku narodowego nie zakłóci funkcjonowania szlaku żeglownego na Odrze, gdyż nie planuje się włączenia Odry w obszar parku narodowego lub jego otuliny.

17.    Czy powołanie parku narodowego może spowodować wprowadzenie strefy ciszy na obszarach sąsiadujących z parkiem narodowym?

Nie. Ograniczenia wynikające z ustawy o ochronie przyrody obowiązują wyłącznie w granicach parku narodowego. W obecnie obowiązującym stanie prawnym nie ma podstaw do wprowadzania jakichkolwiek ograniczeń związanych z hałasem poza granicami parku, w związku z powstaniem parku narodowego, w tym wyznaczania stref ciszy na terenach sąsiadujących z parkiem narodowym.

18.    Czy powołanie parku narodowego może skutkować ograniczeniem możliwości organizacji imprez plenerowych lub masowych na obszarze gmin Kołbaskowo, Gryfino, Widuchowa poza parkiem narodowym?

Nie. Powołanie parku nie będzie miało wpływu na możliwość realizacji imprez plenerowych lub masowych poza granicami parku narodowego. W praktyce dyrekcje parków narodowych współdziałają z organizatorami turystyki i imprez masowych, niektóre pozyskują na to środki finansowe, np. z programów unijnych.

19.    Czy powołanie parku narodowego może skutkować zablokowaniem planowanych inwestycji na obszarze gmin Kołbaskowo, Gryfino, Widuchowa, w szczególności dużych inwestycji przemysłowych lub inwestycji w linie energetyczne i gazociągi?

Nie, w przypadku rozpatrywanej lokalizacji. Ograniczenia dotyczące możliwości realizacji działań inwestycyjnych obowiązują w granicach parku narodowego i jego otuliny. Niektóre przedsięwzięcia realizowane na obszarze gmin mogą podlegać ocenie oddziaływania na środowisko lub ocenie oddziaływania na obszar Natura 2000. Decyduje o tym charakter, skala lub możliwość potencjalnego negatywnego wpływu na obszar Natura 2000, nie zaś sąsiedztwo parku narodowego. W ramach tego rodzaju oceny uwzględnianych jest szereg aspektów środowiskowych, w tym obecność obszarów wodno- błotnych oraz obszarów wymagających specjalnej ochrony ze względu na występowanie gatunków roślin, grzybów i zwierząt lub ich siedlisk przyrodniczych objętych ochroną, w tym obszarów Natura 2000 oraz pozostałych form ochrony przyrody. Lokalizacja parku narodowego będzie jednym z aspektów branych pod uwagę w ocenie oddziaływania na środowisko. Obszar Międzyodrza jest obecnie objęty granicami parku krajobrazowego i ochroną w ramach europejskiej sieci Natura 2000. Dotychczasowe doświadczenia pokazują, że sąsiedztwo cennego przyrodniczo i krajobrazowo obszaru Międzyodrza nie stanowiło bariery dla realizacji dużych przedsięwzięć infrastrukturalnych – przykładem jest rozbudowa Elektrowni Dolna Odra.

20.    Czy dyrektor parku narodowego lub minister może zmienić granice parku lub otuliny bez konsultacji z gminami?

Nie. Proces zmiany granic parku narodowego lub jego otuliny przebiega analogicznie jak wyznaczanie granic na etapie tworzenia parku narodowego. Określenie i zmiana granic parku narodowego następuje w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, które określa m.in. jego obszar, przebieg granicy i otulinę. Określenie i zmiana granic parku narodowego może nastąpić po uzgodnieniu z właściwymi miejscowo organami uchwałodawczymi jednostek samorządu terytorialnego, na których obszarze działania planuje się powyższe zmiany. Dodatkowo, rozporządzenie Rady Ministrów w ramach procesu legislacyjnego jest poddawane konsultacjom publicznym, w tym z samorządami oraz opiniowaniu przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego.

21.    Kto będzie sprzątał po turystach?

Jedną z kompetencji dyrektora parku narodowego jest utrzymanie porządku na obszarze parku narodowego. Na obszarze parku narodowego kompetencje związane z utrzymaniem porządku przejmie dyrektor parku narodowego. Środki na ten cel będą pochodziły z budżetu parku narodowego.

22.    Obecnie obszar Międzyodrza jest objęty ochroną w ramach sieci Natura 2000, jak również ochroną krajobrazową (Park Krajobrazowy Dolina Dolnej Odry). Czy te formy ochrony nie są wystarczające? Po co powoływać park narodowy?

Park narodowy daje dodatkowe możliwości pozyskania środków na prowadzenie ochrony ekosystemów Międzyodrza, rozwój bezpiecznej dla przyrody infrastruktury turystycznej oraz edukację ekologiczną. W niektórych programach (FEnIKS 2021-2027), dzięki współfinansowaniu przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, istnieje możliwość sfinansowania ze środków zewnętrznych (unijnych i krajowych) od 85 do 100% kosztów kwalifikowanych w projektach realizowanych przez parki narodowe. Znaczną część przychodów parków narodowych stanowią obecnie dotacje z różnego rodzaju programów finansujących ochronę przyrody.

Park narodowy to nie tylko forma ochrony, ale również instytucja, która kompleksowo zarządza całym obszarem. Pracownicy parku zajmują się organizacją czynniej ochrony, organizacją warunków dla rekreacji i turystyki oraz edukacją, jak również pozyskaniem środków, przygotowaniem i realizacją projektów finansowanych ze środków zewnętrznych.
Z dotychczasowych doświadczeń wynika, że ze środków UE na rozwój infrastruktury turystycznej korzystają też aktywnie samorządy (przykładem jest gmina Dobiegniew, na terenie której leży Drawieński Park Narodowy). Ponadto, parki narodowe realizują wspólne projekty z gminami.

23.    Czy sposób zagospodarowania terenu parku narodowego będzie zbliżony do sposobu zagospodarowania obszaru parku narodowego po stronie niemieckiej?

Ustawa o ochronie przyrody nie narzuca sposobu zagospodarowania terenu parku narodowego. Z punktu widzenia realizacji przez park narodowy zadań związanych z ochroną ekosystemów, jak i udostępnieniem turystycznym. . Ochrona bierna, zbliżona do obecnego stanu jest uzasadniona jedynie na części obszaru Międzyodrza.

Decydujące znaczenie będzie miał tutaj plan ochrony, a przed jego opracowaniem zadania ochronne. Wpływ na sposób zagospodarowania parku będzie miała również koncepcja wypracowana przez Zespół do spraw opracowania założeń utworzenia parku narodowego w Dolinie Dolnej Odry, która będzie konsultowana m.in. z samorządami.

24.    Czym Międzyodrze wyróżnia się na tle innych obszarów? Dlaczego właśnie tu powinien powstać park narodowy?

Do zadań parków narodowych należy nie tylko ochrona przyrody, ale również udostępnienie turystyczne i edukacja ekologiczna. Międzyodrze, zlokalizowane w sąsiedztwie Szczecina, jak również niemieckiego Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry, stwarza warunki dla pełnienia wszystkich tych funkcji – aktywnej ochrony przyrody, rozwoju zrównoważonej turystyki przyrodniczej, jak również nowoczesnej edukacji przyrodniczej. Obszar ten jest niezwykle cenny przyrodniczo. Występuje tu różnorodność fauny i flory, bogactwo gatunków chronionych, samych ptaków jest tu ponad 200 gatunków (125 lęgowych), w tym wiele zagrożonych wyginięciem. To niemal całkowicie dzika kraina torfowisk, podmokłych łąk, plątanina kanałów, rozlewisk, a nawet jezior, w większości zupełnie niedostępna dla ludzi. Obszar o niezwykłej historii z kilkudziesięcioma zabytkowymi budowlami hydrotechnicznymi. Dla wielu wciąż nieodkryty ląd! Ta izolacja sprzyja naturalnemu bogactwu, które w tej części Europy jest czymś wyjątkowym.

Ponadto park narodowy będzie miał charakter transgraniczny. Istnieje możliwość szerokiego wykorzystania funduszy transgranicznych oraz współpracy w zakresie rozwoju zrównoważonej turystyki.

25.    Czy stworzenie parku narodowego może wpłynąć na ograniczenie korzystania z dróg przebiegających przez Międzyodrze?

Nie. Powołanie parku narodowego nie spowoduje ograniczenia ruchu na istniejących drogach (autostrada i droga do Mescherin) przebiegających przez Międzyodrze. Przez wiele parków narodowych (np. Wielkopolski Park Narodowy, Roztoczański Park Narodowy, Biebrzański Park Narodowy, Narwiański Park Narodowy, Woliński Park Narodowy) przebiegają drogi oraz linie kolejowe i są użytkowane zgodnie z przeznaczeniem, utrzymywane i modernizowane.

26.    Czy powołanie parku narodowego może skutkować zablokowaniem planowanych inwestycji na obszarze gmin Kołbaskowo, Gryfino, Widuchowa i Szczecina?

Ograniczenia dotyczące możliwości realizacji działań inwestycyjnych obowiązują w granicach parku narodowego i jego otuliny. Niektóre przedsięwzięcia realizowane na obszarze gmin mogą podlegać ocenie oddziaływania na środowisko lub ocenie oddziaływania na obszar Natura 2000, ale są to procedury które już obowiązują.

27.    Czy utworzenie parku narodowego wpłynie na możliwość wykonywania jakichkolwiek prac na Odrze i terminalu kontenerowego w Świnoujściu?

Prace będą mogły być wykonywane zgodnie z wydanymi zezwoleniami. Park narodowy może oddziaływać wyłącznie lokalnie, w miejscu jego funkcjonowania. Nie będzie to miało wpływu na budowę urządzeń wodnych w górnym biegu Odry oraz budowę portu kontenerowego w Świnoujściu, obszary te zlokalizowane są poza zakresem oddziaływania parku.

28.    Czy samorządy biorą udział w ustaleniach planu ochrony parku narodowego? Czy plan ochrony jest opiniowany przez samorządy czy uzgadniany?

Plan ochrony dla parku narodowego jest przygotowywany w procedurze uwzgledniającej konsultacje społeczne. Oznacza to, że już na etapie prac nad projektem organizowane były spotkania ze wszystkimi interesariuszami, którzy mogą zgłaszać uwagi i postulaty do projektu planu ochrony. Po opracowaniu projektu planu ochrony (rozporządzenie ministra właściwego do spraw środowiska) jest on przekazywany przez dyrektora parku narodowego do zaopiniowania przez rady gmin, na obszarze których położony jest park narodowy. W trakcie procedury legislacyjnej projekt jest udostępniany społeczeństwu (na stronach Rządowego Centrum Legislacji)i na tym etapie uwagi do projektu planu ochrony może zgłosić każdy, kto jest zainteresowany ustaleniami projektu. Dodatkowo projekt planu ochrony jest kierowany do zaopiniowania przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego. Tym samym samorządy mają czynny udział w pracach nad ustanowieniem planu ochrony dla parku narodowego.

29.   Z czego wynika potrzeba powołania parku narodowego?

W obszarze projektowanego Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry występują cenne siedliska przyrodnicze oraz rzadkie i chronione gatunki roślin i zwierząt. Znajduje się tu Rezerwat Kurowskie Błota. Z przyrodniczo cennych (priorytetowych) siedlisk występują tam: starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne; łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe i olsy źródliskowe; zalewane muliste brzegi rzek. Z gatunków roślin na szczególną uwagę zasługują: kotewka orzech wodny, litwor nadbrzeżny, salwinia pływająca, wilczomlecz błotny, starzec bagienny, a wśród zwierząt należy wskazać: zimorodka, rybitwę czarną, żurawia, rokitniczkę, bielika, bobra oraz rzęsorka rzeczka.