Polska pomoc

W ostatnich miesiącach nastąpił gwałtowny wzrost zachorowań w Afryce, Azji, Ameryce Łacińskiej i na Karaibach. Aby nieść pomoc, pracownicy organizacji humanitarnych pokonują niespotykane wcześniej przeszkody w dostępie do ludności dotkniętej kryzysami humanitarnymi w 54 krajach oraz w kolejnych dziewięciu państwach, w których potrzeby humanitarne gwałtownie wzrosły na skutek pandemii COVID-19.
 

Wpływ pandemii COVID-19 na działania humanitarne

  

Pandemia COVID-19 spowodowała gwałtowny wzrost potrzeb humanitarnych w roku, w którym już wcześniej stanęliśmy w obliczu bezprecedensowego poziomu potrzeb i zagrożeń. Oprócz bardzo niekorzystnego wpływu na zdrowie, pandemia niesie za sobą katastrofalną zapaść gospodarczą w krajach, które borykają się z kryzysem humanitarnym. Według Banku Światowego, z tego powodu kolejne 40-60 milionów ludzi może popaść w skrajne ubóstwo. Światowy Program Żywności prognozuje, że liczba osób dotkniętych poważnym brakiem bezpieczeństwa żywieniowego podwoi się, osiągając poziom 265 milionów, co przybliża widmo głodu w wielu krajach. Według UNICEF, w tym roku 6 000 więcej dzieci może umrzeć każdego dnia z przyczyn, którym można zapobiec, w sytuacji gdy rutynowe szczepienia są wstrzymywane i wzrasta liczba przypadków odry, cholery i innych chorób. 

 

COVID-19 pogarsza sytuację osób, które już wcześniej były w trudnym położeniu i zwiększa ryzyko przemocy w stosunku do marginalizowanych grup. Konsekwencje działań mających na celu ochronę przed wirusem obejmują rosnącą ksenofobię, deportacje, uniemożliwianie dostępu i przymusowe przemieszczanie grup przesiedleńczych, ograniczanie wolności wypowiedzi, a także aresztowania i zatrzymania w związku z zakazami wychodzenia z domu i godzinami policyjnymi. Obserwujemy zwiększone ryzyko przemocy związanej z płcią w stosunku do kobiet i dzieci w sytuacjach zakazu wychodzenia z domu.
 

Pracownicy organizacji humanitarnych starają się zapobiegać COVID-19, ograniczać rozprzestrzenianie się tej choroby i leczyć chorych. Kontynuują też rozpoczęte wcześniej akcje humanitarne, usiłując sprostać ogromnemu wzrostowi potrzeb humanitarnych w sytuacji niespotykanych wcześniej utrudnień w dostępie do osób potrzebujących, ograniczeń oraz dramatycznego braku funduszy. Aby rozwiązać problemy związane z utrudnionym dostępem do osób potrzebujących, pracownicy humanitarni modyfikują sposoby dostarczania pomocy, zwiększając pomoc przekazywaną w formie środków pieniężnych oraz tworząc węzły transportowe i logistyczne, aby przezwyciężyć ograniczenia w podróżowaniu. 
 

Bezpieczeństwo pracowników humanitarnych w trakcie działań

 

Od wybuchu pandemii COVID-19 odnotowano wzrost liczby zdarzeń zagrażających bezpieczeństwu pracowników służby zdrowia i organizacji humanitarnych, w tym gróźb i aktów przemocy przeciwko pracownikom humanitarnym i personelowi medycznemu, ich sprzętowi i obiektom. Na skutek pandemii COVID-19, pobyt i praca w takich miejscach są trudniejsze niż kiedykolwiek wcześniej. 

 

Przykłady incydentów obejmują protesty przeciwko pogrzebom lekarzy zmarłych na COVID-19, ataki policji na pracowników służby zdrowia, ataki pacjentów zarażonych wirusem COVID-19 na personel szpitali ze strachu przed kwarantanną, niszczenie sprzętu medycznego, napaści funkcjonariuszy policji na pracowników organizacji pozarządowych i personel służby zdrowia oraz protesty przeciwko organom opieki zdrowotnej z powodu braków w sprzęcie. Odnotowano też przypadki wrogich zachowań związanych ze stygmatyzacją i postrzeganiem obcokrajowców i osób postronnych jako nosicieli COVID-19.

 

System Nadzoru Ataków na Pracowników Służby Zdrowia (Surveillance System for Attacks on Health Care) odnotował 64 ataki na personel medyczny w dziewięciu krajach dotkniętych złożonymi kryzysami humanitarnymi i pandemią COVID-19. W ich rezultacie ponad 30 pracowników służby zdrowia i pacjentów zginęło, a ponad 70 odniosło obrażenia, jednak rzeczywiste dane mogą być znacznie wyższe. Niepokoje społeczne nasilają się w niektórych regionach, w tym w Republice Środkowoafrykańskiej, Kolumbii, Demokratycznej Republice Konga, Basenie Jeziora Czad, Libii, państwach Sahelu i w Jemenie, co częściowo jest konsekwencją autorytatywnych działań państwa i związaną z tym brutalnością. Sytuacja bezpieczeństwa pogarsza się także na terenach, gdzie wcześniej nie było poważnych powodów do obaw związanych z przemocą i poczuciem zagrożenia. Wśród krajów, które budzą duże zaniepokojenie znajdują się Kamerun, Irak, Niger, Sudan Południowy i Jemen.

 

Nieustające wyzwanie zapewnienie bezpieczeństwa pracownikom działań humanitarnych

 

W 2019 roku Światowa Organizacja Zdrowia odnotowała 1 009 ataków na pracowników i placówki służby zdrowia, wskutek których 199 osób zmarło, a 628 odniosło obrażenia. 90 procent wszystkich ataków na całym świecie wymierzonych było przeciwko personelowi krajowemu. Bez wątpienia potrzebna jest większa dbałość o bezpieczeństwo krajowych pracowników organizacji humanitarnych i partnerów, w tym przeznaczenie większych środków na zapewnienie bezpieczeństwa personelowi, lepsze szkolenia i praktyki z zakresu ochrony partnerów krajowych w obrębie całego sektora, a także skuteczniejsze strategie zapobiegania i walki z zagrożeniami bezpieczeństwa.

 

UN OCHA organizuje zasoby i opracowuje wytyczne dotyczące należytej ochrony w świetle zwiększonej presji i zagrożeń, wobec których stoją pracownicy walczący z pandemią COVID-19. Wytyczne te mają na celu promowanie zdrowia, bezpieczeństwa i dobra całego personelu OCHA. 

 

Pandemia COVID-19 spowodowała jedną z największych recesji ekonomicznych od czasu Wielkiego Kryzysu. Wybuch konfliktów jest ściśle związany z trudną sytuacją ekonomiczną i poważnym spowolnieniem gospodarczym, przy czym istnieją dowody sugerujące, że istnieje związek przyczynowo skutkowy między warunkami gospodarczymi a konfliktami. Jeśli nie znajdziemy rozwiązania problemu głębokich wstrząsów ekonomicznych spowodowanych pandemią COVID-19, mogą one w perspektywie średnioterminowej zaognić konflikty i przynieść jeszcze większe zapotrzebowanie na pomoc, a także zagrożenia dla pracowników organizacji humanitarnych.