Polska pomoc

Oficjalna Pomoc Rozwojowa (ODA)

W 2017 roku Polska przeznaczyła na oficjalną pomoc rozwojową (ODA) 2,55 mld PLN, z tego w ramach współpracy wielostronnej wydatkowano 1,73 mld PLN, co stanowiło 68% całości środków. Na pomoc dwustronną przekazano 816 mln PLN (32%). Wartość środków wydanych na współpracę rozwojową odpowiadała 0,13% polskiego dochodu narodowego brutto (DNB).

Priorytety geograficzne i tematyczne

W 2017 roku współpraca rozwojowa prowadzona była w oparciu o Wieloletni program współpracy rozwojowej na lata 2016 – 2020. Zgodnie z programem polska współpraca rozwojowa realizowana jest w ramach priorytetów geograficznych i tematycznych.

Obszary geograficzne podzielone zostały na dwie grupy. Pierwsza obejmuje cztery kraje Partnerstwa Wschodniego: Białoruś, Gruzję, Mołdawię i Ukrainę. Cele polskiej pomocy opierają się tutaj na wspieraniu działań na rzecz dobrego rządzenia, kapitału ludzkiego, przedsiębiorczości i sektora prywatnego oraz rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich.

Do drugiej grupy zaliczają się wybrane kraje Afryki, Azji i Bliskiego Wschodu. Należy do niej sześć państw: Etiopia, Kenia, Mjanma, Palestyna, Senegal oraz Tanzania. Większość z nich charakteryzuje się wysokim poziomem ubóstwa. Obszary wsparcia dla ww. krajów obejmują kapitał ludzki, ochronę środowiska, przedsiębiorczość i sektor prywatny oraz rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich.

Oprócz ww. krajów priorytetowych polskie wsparcie kierowane jest również do innych wyszczególnionych na liście państw rozwijających się zgodnie z wytycznymi DAC OECD (DAC List of ODA Recipients).

Dwustronna ODA

W 2017 r. głównymi odbiorcami polskiej pomocy dwustronnej były: Ukraina, Turcja, Białoruś, Etiopia, Syria, Liban, Tanzania, Irak, Mołdawia i Gruzja.

Zestawienie największych krajów - biorców polskiej ODA w 2017 r.
L.p.	Kraj biorca polskiej ODA	mln PLN
1.	Ukraina	228,63
2.	Turcja	108,49
3.	Białoruś	102,68
4.	Etiopia	32,65
5.	Syria	18,76
6.	Liban	17,90
7.	Tanzania	16,75
8.	Irak	10,82
9.	Mołdawia	7,90
10.	Gruzja	7,34

 

Największą część współpracy dwustronnej stanowiły znaczone wpłaty poprzez organizacje międzynarodowe i fundusze pomocowe (earmarked contributions) w łącznej kwocie 401,66 mln PLN. Znaczący udział miały także stypendia i szacunkowe koszty kształcenia finansowane głównie przez MNiSW (306,11 mln PLN). W ramach pomocy projektowej wydatkowano niemal 70 mln PLN netto. Po raz pierwszy wartość spłat kredytów w ramach pomocy wiązanej (mieszczących się w kategorii pomocy projektowej) przewyższyła wypłaty w ramach umów kredytowych (kredyty netto wyniosły – 42,28 mln PLN). W 2017 r. nie dokonano umorzenia długu.

Polska kontynuuje wzrostowy trend udzielania pomocy humanitarnej przeznaczona w głównej mierze na rzecz ludności dotkniętej kryzysem na Bliskim Wschodzie, w tym uchodźców syryjskich. W 2017 r. pomoc humanitarna wyniosła niemal 173 mln PLN, co oznacza wzrost o 46% w porównaniu z poprzedzającym rokiem.

Przeprowadzone postępowania dotacyjne

W 2017 roku Departament Współpracy Rozwojowej MSZ zorganizował 6 otwartych postępowań dotacyjnych. Dofinansowanie otrzymało 45 projektów na łączną kwotę 33 023 820 PLN, w tym:

• Konkurs „Polska pomoc rozwojowa 2017” – 19 381 636 PLN (32 projekty)
• Trzy edycje konkurs „Zapewnienie wkładów własnych na realizację przedsięwzięć humanitarnych na Bliskim Wschodzie ze źródeł innych niż budżet RP 2017” – ostatecznie nie podpisano umowy
• Konkurs „Pomoc humanitarna na Bliskim Wschodzie i Ukrainie 2017” – 10 397 987 PLN (8 projektów) 
• Konkurs „Edukacja globalna 2017” – 250 781 PLN (3 projekty)
• Konkurs „Pomoc humanitarna na Bliskim Wschodzie w zakresie przygotowania ludności do zimy 2017” – 2 993 416 PLN (2 projekty)

Ponadto zrealizowano 24 projekty na kwotę 21 326 736 PLN w ramach drugich modułów konkursów przeprowadzonych w roku 2016.

Wielostronna ODA

Największa część polskiej wielostronnej pomocy rozwojowej tradycyjnie zasiliła fundusze Unii Europejskiej przeznaczone na zewnętrzną pomoc rozwojową. W 2017 roku polski udział w tych funduszach osiągnął wartość 1,48 mld PLN. Złożyła się na niego część składki do budżetu unijnego, która została przeznaczona na cele rozwojowe (1,18 mld PLN[1]) oraz wpłata (305 mln PLN[2]) na Europejski Fundusz Rozwoju (European Development Fund, EDF), który jest głównym instrumentem pozabudżetowym UE służącym do finansowania współpracy z państwami Afryki, Karaibów i regionu Pacyfiku (AKP) oraz krajami i terytoriami zamorskimi (KTZ).

Na rzecz budżetów ogólnych podmiotów działających w Systemie Narodów Zjednoczonych przekazano 84 mln PLN, a w ramach grupy Banku Światowego 25,5 mln PLN. Środki przekazane na rzecz regionalnych banków rozwoju opiewały na kwotę 107 mln PLN (i w większości przekazane zostały na Azjatycki Bank Inwestycji Infrastrukturalnych, AIIB).

[1] Polska wpłaca jedną składkę do budżetu UE, bez rozróżniania na poszczególne programy, fundusze, czy instrumenty. Polski udział w oficjalnej pomocy rozwojowej Unii Europejskiej obliczany jest w następujący sposób: znając wielkość budżetu UE i wielkość polskiej składki można obliczyć jaki procent budżetu UE stanowi polska składka. Przy założeniu, że polski udział w oficjalnej pomocy rozwojowej UE jest taki sam jak udział w całym unijnym budżecie można go wyliczyć w oparciu o dane dotyczące wykonania budżetu UE. Szacunkowe dane dotyczące wykonania budżetu są aktualizowane w miarę napływania kolejnych raportów i sprawozdań Komisji Europejskiej, stąd też mogą podlegać znacznym zmianom.

[2] Wielkość wpłat państw członkowskich na Europejski Fundusz Rozwoju określana jest każdorazowo przez Komisję Europejską na podstawie szacunków potrzeb finansowych związanych z działaniami przewidzianymi w danej edycji Funduszu. Środki niewykorzystane w danej edycji nie są zwracane wpłacającym, lecz zaliczane na poczet kolejnej edycji Funduszu.