Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Lesznie

Światowy Dzień bez Tytoniu – 31 maja

Światowy Dzień bez Tytoniu, ustanowiony przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), to coroczne wydarzenie, które ma na celu zwrócenie uwagi na poważne zagrożenia zdrowotne wynikające z używania wyrobów tytoniowych i nikotynowych. To doskonała okazja, aby dowiedzieć się więcej o szkodliwości palenia i zadbać o swoje zdrowie oraz zdrowie swoich bliskich – zwłaszcza dzieci i młodzieży.

Dlaczego to ważne?

Palenie tytoniu i używanie e-papierosów to dziś jedno z największych zagrożeń zdrowia publicznego – szczególnie wśród młodych ludzi. Rynek oferuje szeroką gamę produktów nikotynowych: od tradycyjnych papierosów, przez e-papierosy i tytoń podgrzewany, po woreczki nikotynowe. Nowoczesny wygląd i atrakcyjne smaki sprawiają, że wiele z nich trafia w ręce nieświadomej zagrożeń młodzieży.

E-papierosy – fakty, nie mity

W ostatnich latach bardzo popularne wśród młodzieży stały się e-papierosy. Wielu rodziców nie zdaje sobie sprawy, że ich dzieci sięgają po te produkty, bo często przypominają pendrive’y, długopisy, kosmetyki czy inne gadżety.

Wbrew powszechnym opiniom e-papierosy nie są bezpieczną alternatywą dla tradycyjnego palenia. Zawierają one nikotynę – silnie uzależniającą substancję, która negatywnie wpływa na rozwijający się mózg nastolatków.  

Co mogą zawierać e-papierosy?

Aerozole wytwarzane przez e-papierosy mogą zawierać toksyczne substancje, takie jak:

• glikol propylenowy i glicerynę roślinną, które w drogach oddechowych wykazują działanie toksyczne;
• benzopiren – może wydzielać się podczas procesu podgrzewania glikolu propylenowego czy gliceryny, wykazuje działanie rakotwórcze;
• aldehyd octowy –  może wydzielać się podczas procesu podgrzewania glikolu propylenowego czy gliceryny, substancja rakotwórcza, działająca szkodliwie na wątrobę;
• akroleinę – wydziela się po podgrzaniu liquidu do około 100 - 200 stopni Celsjusza, może wywoływać nowotwory płuc, ma działanie drażniące dla skóry, dróg oddechowych i oczu;
• nikotynę – uzależniającą substancję psychoaktywną;
• aceton – działający drażniąco na skórę;
• syntetyczne aromaty i związki smakowe np. diacetyl – prowadzący do poważnych chorób płuc;
• a także substancje psychoaktywne, takie jak CBD, czyli kannabidiol, związek występujący w konopi.

Dane, które alarmują

Według badań GYTS (2022):

• 11,7% młodzieży w wieku 13–15 lat pali papierosy tradycyjne,
• 22,3% korzysta z e-papierosów.

To wyraźny sygnał, że nowe formy nikotyny stają się coraz bardziej popularne wśród młodzieży.

Zagrożenia zdrowotne

Używanie e-papierosów może nieść za sobą szereg niekorzystnych zmian w organizmie osób, które z nich korzystają, oraz narażonych na bierne wdychanie, np.:

• podrażnienie oczu, błony śluzowej gardła i jamy ustnej;
• kontaktowe zapalenie skóry, oparzenia;
• EVALI – ostre uszkodzenie płuc charakterystyczne dla użytkowników e-papierosów;
• krwawienie do pęcherzyków płucnych;
• zarostowe zapalenie oskrzelików;
• wzrost ryzyka zachorowania na nowotwory.

Ponadto używanie e-papierosów może wiązać się z:

• zaburzeniami koncentracji, pamięci i nastroju;
• większym prawdopodobieństwem sięgnięcia po tradycyjne papierosy w przyszłości;
• zwiększonym ryzykiem uzależnienia od nikotyny, nawet przy sporadycznym używa

Manipulacje przemysłu tytoniowego

Przemysł tytoniowy stosuje różnorodne strategie marketingowe, aby przyciągnąć młodzież do e-papierosów, w tym:

• projektuje urządzenia przypominające modne gadżety;
• oferuje atrakcyjne smaki, np. owoców czy słodyczy;
• promuje produkty jako „mniej szkodliwe” lub „nowoczesne”;
• organizuje kampanie w mediach społecznościowych z udziałem influencerów;
• promuje przekaz podkreślający „wolność wyboru” czy „styl życia”.

Takie działania to celowa manipulacja – przemysł tytoniowy uzależnia od swoich produktów nowe pokolenia i zapewnia sobie stałych klientów.

Nowelizacja ustawy antytytoniowej (maj 2025)

Wprowadzone zmiany mają chronić dzieci i młodzież przed szkodliwym wpływem nikotyny:

• zakaz sprzedaży e-papierosów i woreczków nikotynowych osobom <18 r.ż.;
• zakaz sprzedaży przez Internet i automaty;
• zakaz reklamy i promocji tych produktów;
• rozszerzenie zakazu używania w miejscach publicznych (szkoły, przystanki, place zabaw, restauracje)

Potrzebujesz pomocy? Zadzwoń na Telefoniczną Poradnię Pomocy Palącym:
801 108 108