Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Rzeszowie

Bezpieczeństwo w miejscu pracy – ochrona zdrowia w oczyszczalniach ścieków

W związku z występowaniem w zakładach pracy szkodliwych czynników biologicznych, pracownicy Oddziału Higieny Pracy PSSE w Rzeszowie prowadzą działania edukacyjno-informacyjne skupiając się szczególnie na oczyszczalniach ścieków. Celem tych działań jest informowanie pracodawcy o jego obowiązkach związanych z ochroną zdrowia pracowników przed narażeniem na czynniki biologiczne. Ponadto, podczas kontroli, pracownicy przypominają o konieczności stosowania odpowiednich środków profilaktycznych, które powinny być wdrożone w przypadku wykonywania prac w warunkach narażenia na szkodliwe czynniki biologiczne.

 

Źródła narażenia w oczyszczalniach ścieków:

• Ścieki surowe i oczyszczone
• Osady ściekowe
• Bioaerozole
• Powierzchnie i urządzenia technologiczne.

 

Drogi narażenia pracowników:

• Wdychanie bioaerozoli powstających podczas procesów technologicznych, takich jak np. napowietrzanie ścieków
• Kontakt ze skórą i błonami śluzowymi, szczególnie w przypadku uszkodzeń naskórka
• Spożycie przypadkowych zanieczyszczeń, np. poprzez nieumyte ręce.

 

Obowiązki pracodawcy w związku z występowaniem szkodliwego czynnika biologicznego w miejscu pracy:

Pracodawcy są zobowiązani do realizacji szeregu obowiązków, mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa i zdrowia zatrudnionych osób. Przede wszystkim, powinni oni ograniczyć liczbę pracowników narażonych na kontakt z tymi czynnikami oraz organizować pracę w taki sposób, aby zminimalizować uwalnianie szkodliwych substancji. Ważne jest także odpowiednie oznakowanie stanowisk pracy oraz stref, które mogą stanowić zagrożenie, a także stworzenie i wdrożenie procedur bezpiecznego postępowania z czynnikami biologicznymi.

Kolejnym obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie pracownikom odpowiednich środków ochrony, zarówno zbiorowej, jak i indywidualnej. Obejmuje to również udostępnienie odpowiednich urządzeń higienicznych oraz stworzenie warunków do bezpiecznego spożywania posiłków, a także właściwego zarządzania odpadami.

Warto również pamiętać o regularnym szkoleniu pracowników w zakresie zagrożeń związanych z czynnikami biologicznymi oraz zapewnieniu im pisemnych instrukcji postępowania w razie awarii czy wypadku. Ponadto, pracodawca musi zapewnić pracownikom dostęp do badań lekarskich, a także szczepień ochronnych, jeżeli są one dostępne i zalecane w związku z wykonywaną pracą.

 

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz.U. z 2005 r. nr 81, poz. 716 ze zm.) pracodawca jest zobowiązany do:

• prowadzenia 2 rejestrów, których obowiązujące wzory dostępne są do pobrania poniżej w dołączonych materiałach:

• rejestru prac narażających pracowników na działanie szkodliwego czynnika biologicznego zakwalifikowanego do grupy 3–4 zagrożenia,
• rejestru pracowników narażonych na działanie szkodliwych czynników biologicznych zakwalifikowanych do grupy 3–4 zagrożenia,

• przekazania właściwemu terytorialnemu Państwowemu Inspektorowi Sanitarnemu informacji dotyczącej użycia szkodliwego czynnika biologicznego w celach naukowo-badawczych, diagnostycznych lub przemysłowych:

• co najmniej 30 dni przed dniem użycia po raz pierwszy szkodliwego czynnika biologicznego zakwalifikowanego do grupy 2–4 zagrożenia,
• w każdym przypadku, gdy zachodzą istotne zmiany mające znaczenie dla bezpieczeństwa i zdrowia pracownika w miejscu pracy,
• w ciągu 30 dni po zakończeniu działalności przez przedsiębiorstwo lub zakład,
• niezwłocznie, w przypadku każdej awarii lub wypadku, które mogły spowodować uwolnienie się szkodliwego czynnika biologicznego zakwalifikowanego do grupy 2–4 zagrożenia,

• przeprowadzenia badań na obecność szkodliwego czynnika biologicznego, tam, gdzie jest to konieczne i technicznie wykonalne.

 

Środki profilaktyczne które należy zastosować w przypadku wykonywania prac w narażeniu na szkodliwy czynnik biologiczny:

W celu ochrony pracowników przed narażeniem na szkodliwe czynniki biologiczne, należy wdrożyć szereg środków profilaktycznych. Wśród najważniejszych działań znajduje się zapewnienie odpowiedniej odzieży roboczej, opracowanie i przestrzeganie procedur prania i dezynfekcji odzieży roboczej  oraz konieczność zmiany ubrań przed rozpoczęciem pracy. Ważne jest, aby zachować rozdział odzieży roboczej od prywatnej. Pracownicy powinni także regularnie myć i dezynfekować ręce oraz przestrzegać zasad higieny, w tym zakazu wchodzenia w zabrudzonej odzieży roboczej do pomieszczeń socjalnych.

Ważne jest, aby pracodawca nadzorował przestrzeganie procedur higienicznych oraz regularnie aktualizował ocenę ryzyka zawodowego, zwłaszcza w przypadku wprowadzenia nowych, nieznanych wcześniej czynników biologicznych do środowiska pracy.

W miejscach, gdzie istnieje ryzyko powstawania bioaerozolu, kluczowe jest wdrożenie działań mających na celu jego minimalizowanie i obniżenie stężenia w powietrzu, aby chronić pracowników przed zagrożeniem przenoszenia szkodliwych czynników biologicznych drogą oddechową.

 

Przypominamy !

Przestrzeganie obowiązujących przepisów, wprowadzenie skutecznych środków ochrony oraz edukacja pracowników to kluczowe elementy zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy w  miejscach, wiążących się z narażeniem na szkodliwe czynniki biologiczne, które mogą stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia pracowników.